Volgens Bloem is de link met bestrijdingsmiddelen helder. 

 

    Edwin Timmer 11-04-25, 

Lezersvragen over parkinson: ‘Beter geen fruit eten of bespoten fruit?’

Vrijdag vindt de manifestatie PesticideVrij-dag plaats. Onder meer de Parkinson Vereniging vraagt aandacht voor de risico’s van bestrijdingsmiddelen. Deze site legt lezersvragen over pesticiden en parkinson voor aan deskundigen. Neemt het aantal patiënten met de hersenaandoening nou toe of af?

Mijn man lijdt sinds zijn 55ste aan parkinson. Kan de ziekte zijn ontstaan door rode Franse wijn?

Vooropgesteld: wetenschappers werken hard om de neurologische aandoening parkinson te doorgronden. Maar de hersenziekte is, zoals de Parkinson Vereniging schrijft, ‘een zeer complexe ziekte en de oorzaak is niet volledig bekend’. Wel komt de ziekte relatief vaker voor in grote landbouwgebieden zoals de Franse wijnregio’s, waar producenten met bestrijdingsmiddelen werken. Maar dat wil niet zeggen dat wijndrinkers gelijk meer risico lopen.

,,Per patiënt terughalen hoe de ziekte is ontstaan is, hoe frustrerend ook, vrijwel onmogelijk”, zegt Jobien Wind, beleidsmedewerker van de Parkinson Vereniging. Sommige studies zien wel een link tussen overmatige consumptie van alcohol (waaronder wijn) en parkinson. Gek genoeg bleek bij bier een tegenovergesteld effect: mogelijk door bepaalde antioxidanten in bier die de effecten op de hersenen beperken.

Wat is het sterkste bewijs dat het gebruik van pesticiden tot parkinson leidt?

Professor Bas Bloem van de Radboudumc, hoogleraar parkinson, publiceerde in 2021 het boek de Parkinsonepidemie. Daarin vertelt hij over de Canadese neuroloog André Barbeau (1931-1986) die als eerste aantoonde dat in regio’s met meer bestrijdingsmiddelen in het grondwater, er meer parkinson voorkomt onder de bevolking. Vergelijkbare studies in Frankrijk en de VS wijzen in dezelfde richting.

Volgens Bloem is de link met bestrijdingsmiddelen helder. Maar zo’n kaartje maken voor Nederland, met enerzijds de belangrijkste landbouwgebieden, en anderzijds plekken waar veel parkinson voorkomt, noemde hij deze week ‘razend ingewikkeld’. Nederland is te verstedelijkt. Oplosmiddelen en luchtvervuiling zijn ook triggers voor de aandoening.

Bestrijdingsmiddelen komen toch niet zo maar op de markt? Gaat daar niet allerlei onderzoek aan vooraf?

Ja, dat klopt. Voordat een pesticide (tegen insecten, schimmels of onkruiden) op de markt komt, maakt het Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) een beoordeling of ze veilig zijn voor mens, dier en milieu. Maar die studies zijn niet altijd waterdicht, concludeerde het RIVM in 2021. Volgens het instituut zijn de huidige toelatingseisen in Europa ‘niet in staat zijn om neurodegeneratieve effecten op te sporen’. Daarom werkt het RIVM nu aan betere testmethodes.

Anderzijds zijn al veel potentieel gevaarlijke middelen verboden. Onkruidbestrijder paraquat en schimmelbestrijder mancozeb bijvoorbeeld. ,,Maar betekent dat, dat de huidige pesticiden volledig veilig zijn?”, stelt Nickie van der Wulp, directeur van de Parkinson Vereniging.

Wat is beter: helemaal geen fruit of bespoten fruit?

Pas op, niet te snel. Fruit en groente zijn onmisbaar als gezonde voeding, of het nu gangbaar of biologisch is. Dat boeren die pesticiden gebruiken een groter risico lopen op parkinson, wil niet zeggen dat het eten van bespoten aardappelen, uien en appels ook een trigger is.

De Britse organisatie Parkinson’s UK stelt: ,,Er is geen bewijs om aan te nemen dat een lage blootstelling aan residuen van bestrijdingsmiddelen het risico op parkinson verhoogt.” Jobien Wind adviseert onbespoten te kopen als het (financieel) kan, maar vooral te variëren in je dieet. ,,Niet altijd broccoli.”

Groeit het aantal patiënten met parkinson in NL?

Ja, het totale aantal stijgt. Volgens de organisaties die vrijdag de PesticideVrij-dag organiseren (FNV, Natuur & Milieu en Parkinson Vereniging) zijn er inmiddels circa 67.000 patiënten. Dat is een toename van 30 procent in tien jaar tijd. ,,Veel van hen zijn in vroegere jaren in aanraking geweest met pesticiden”, stellen de organisatoren.

Toch wijzen niet alle studies in de richting van groei. Een opmerkelijke publicatie in The Lancet ziet in Nederland tussen 1990 en 2016 juist een afname van het aantal patiënten, als je corrigeert naar leeftijd. Ook het NIVEL registreerde tussen 2011 en 2023 per duizend Nederlanders een afname van het aantal nieuwe diagnoses. Mogelijk speelt daarin de corona-epidemie deels een rol.

AD

Nog even dit…

In een tijd als deze is de behoefte aan betrouwbare informatie minstens zo groot als aan ontspanning. Het AD, het grootste multimedia nieuwsmerk van Nederland, biedt deze unieke combinatie als geen ander. Want bij het AD is het glas altijd halfvol en wordt er zonder poespas, maar altijd met fatsoen, geschreven. Want wij zijn de krant voor de mensen die mee willen doen, in plaats van langs de zijlijn te staan schreeuwen.