Spanningen in de sierteelt, maar in bollendorp Breezand zijn ze vooral trots

 Steeds vaker staan lelietelers en omwonenden tegenover elkaar vanwege gezondheidszorgen over bestrijdingsmiddelen. 

NH 18-1-2025

Spanningen in de sierteelt, maar in bollendorp Breezand zijn ze vooral trots

Steeds vaker staan lelietelers en omwonenden tegenover elkaar vanwege gezondheidszorgen over bestrijdingsmiddelen. Hoe kijken ze daarnaar in Breezand, een dorp dat drijft op de bollenteelt?

"Als de teler de lelies hier gaat bespuiten, kan ik precies ruiken welke middelen hij gebruikt", zegt een dorspbewoner die vlakbij een lelieveld woont. Jarenlang had hij zijn eigen kwekerij, de verschillende geuren zitten nog vers in zijn geheugen. "Bang? Nee hoor," zegt hij. "Ik blijf gewoon in de tuin zitten als ze spuiten."

Rond Breezand liggen aan alle kanten lelievelden waar volop gespoten wordt met bestrijdingsmiddelen. Toch zie je hier geen rechtszaken zoals in het Drentse Boterveen of Seventum, waar rechters telers dwongen te stoppen met het gebruik van bestrijdingsmiddelen. 

In dit dorp zitten omwonenden helemaal niet op zo’n rechtsgang te wachten. In tegendeel, klinkt het ook verderop in de lange straat. "Breezand is groot geworden van de bollenteelt en iedereen verdient eraan", zegt buurman Leo Looijnstijn. 

Uit onderzoek van Follow the Money blijkt dat ongeveer 1.100 Noord-Hollanders binnen een straal van 50 meter van een lelieveld wonen en 7.400 inwoners binnen een straal van 250 meter. Zij zouden, volgens advocaat Stef Nuijen die de actievoerders in Boterveen bijstond, allemaal kans maken in de rechtszaal. 

Dat het draagvlak voor de bollenteelt in Breezand groot blijft heeft te maken met de historische verankering in de streek, zegt Matthé van Lierop, voorzitter van de belangenbehartiging voor bloembollenkwekers (KAVB) in het Noordelijk Zandgebied en bollenkweker. "Het hoort bij de regio."

Toch gaat het in dit bollendorp ook niet altijd goed. Van Lierop heeft zelf een keer een conflict gehad met zijn buren in Breezand over het gebruik van bestrijdingsmiddelen. "Zij maakten zich zorgen over hun gezondheid. We zijn er niet uitgekomen en zij zijn uiteindelijk verhuisd."

Piet Vergif

Voor het draagvlak is het ook goed dat telers zorgvuldiger zijn dan vroeger, benadrukt Douwe Herder (81) in zijn deuropening. Hij is in Breezand geboren en heeft altijd als accountant voor bollenbedrijven gewerkt. "Vroeger kwam de spuiter hier met een karretje. Piet Vergif noemden we hem, hij was altijd helemaal geel. Dat kan je je nu niet meer voorstellen."

Zijn schoonfamilie had, net zoals zoveel mensen hier, een eigen bollenbedrijf. “De meeste inwoners zijn hier direct of indirect verbonden aan de teelt. De bouwbedrijven, exportbedrijven en toeleveranciers, allemaal werken ze met de bollensector."  

Hoe komen de regels tot stand?

Toch zijn er in Breezand ook twijfels over de gezondheidseffecten van bestrijdingsmiddelen. ⁠Op geen enkel gewas spuiten Nederlandse boeren zoveel pesticiden als op lelies: 37 kilo per hectare. Dat is bijna twee keer meer dan op appels en peren en bijna vijf keer meer dan op aardappelen.

Een andere dorpsbewoner, die even verderop woont maar ook alleen anoniem haar verhaal wil doen, vertelt dat ze zich soms wel zorgen maakt om haar gezondheid. "Ik weet dat telers hier zich aan de regels houden maar ik vraag me weleens af hoe die normen tot stand komen. Klopt het wel wat er gemeten wordt?”

Volgens de Gezondheidsraad en het RIVM gaan er vooral dingen mis in de toelatingsprocedures van bestrijdingsmiddelen. Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) houdt onvoldoende rekening met de effecten van bestrijdingsmiddelen op jonge kinderen, en met een mogelijke relatie met ziekten als ALS, Parkinson en Alzheimer. Volgens het RIVM is die relatie ‘plausibel’.

"In een ideale wereld gebruiken we geen gif", zegt de vrouw. "Maar we moeten ook geen paniek zaaien en goed met elkaar blijven praten."

NH

Lees ook