De term ‘Donker Duitsland’ krijgt een geheel nieuwe betekenis – in de ware zin van het woord. Onlangs kwam Duitsland opnieuw op het randje van een ineenstorting van de elektriciteitsvoorziening. Onze buurlanden moeten de rekening betalen en zijn boos.

Door Manfred Haferburg. 

Soms krijgen zogenaamde slogans onbedoeld een geheel nieuwe betekenis. Terwijl de voormalige bondspresident Gauck dacht zijn Oost-Duitse landgenoten vanuit het hoge Bellevue-paleis te kunnen beledigen met de denigrerende term  Donker Duitsland omdat zij naar zijn welopgevoede mening verkeerd stemden, ontstond er op 12 december 2024 in Duitsland een situatie dat kan zeker worden omschreven als “Donker Duitsland” zou kunnen worden genoemd. De uitdrukking kreeg een geheel nieuwe betekenis.

Heel Duitsland lag grijs onder een dikke wolkendeken, en geen blad bewoog in de stilte. Ook de ruim dertigduizend windturbines bleven staan, en ook al hadden er 100.000 gestaan, dan hadden ze niet meer gedraaid. De bijna vier miljoen ‘zonne-energiecentrales’ leverden minder dan één procent van hun geïnstalleerde productie. En voor hen geldt hetzelfde: meer zonnepanelen zouden niet echt meer zon hebben gezien en elektriciteit hebben geproduceerd. Een bewolkte kalmte die gisteren een donkere stilte werd genoemd, transformeerde Duitsland bijna letterlijk in Donker Duitsland – een land dat ternauwernood vermeed in het pikdonker van een verwoestende stroomuitval terecht te komen.

Geïmporteerde elektriciteit redt de Duitse energievoorziening – de buren zijn boos


Alleen de import van bijna 20 gigawatt aan elektriciteit uit de buurlanden verhinderde dat op de avond van 12 december 2024 in Donker Duitsland het licht uitging en het Donker Duitsland werd. De elektriciteitsleidingen uit de buurlanden hadden niet meer kunnen vervoeren. 20 gigawatt komt overeen met de productie van 15 kerncentrales, zoals de drie laatste stilgelegde kerncentrales: ISAR, Neckarwestheim en Emsland. Dit resulteerde in aanzienlijke prijsstijgingen van meer dan tien keer de normale prijs voor de buurlanden van waaruit elektriciteit naar Duitsland stroomde, ook op hun elektriciteitsmarkt. Een douche van 10 minuten zou in Zuid-Zweden vijf euro hebben gekost.

De Zweedse minister van Energie zei:

“Ik ben boos op de Duitsers. Als de wind niet waait, krijgen we hoge elektriciteitsprijzen met dit mislukte elektriciteitssysteem. Dit is een gevolg van de sluiting van de kerncentrales.”

Mensen in Noorwegen zijn ook boos op Duitsland: “Het is een absoluut slechte situatie ”, zei de Noorse minister van Energie, Terje Aasland. Noorwegen zal zijn export naar Duitsland heroverwegen. De positie van Duitsland is te vergelijken met die van een failliete die steeds onder luid applaus nieuwe rondes bestelt en verwacht dat de mensen die naast hem zitten ongevraagd zullen betalen.

Het bewolkte weer veroorzaakte ook in Duitsland aanzienlijke verstoringen


De netwerkbeveiliging kon alleen worden gehandhaafd dankzij het uitstekende werk van de technici van de netwerkcontrolecentra. In 2000 moesten ze vijf keer ingrijpen om het netwerk te stabiliseren. Deze interventies worden redispatchmaatregelen genoemd. In 2024 moesten netbeheerders 20.000 keer ingrijpen, en het stijgingstempo is exponentieel. Een dergelijk aantal interventies kost miljarden per jaar, en de kans dat een mislukking resulteert in een catastrofale black-out neemt exponentieel toe.

Als er in zo’n situatie nog een fout optreedt – of het nu gaat om een ​​brand in een transformator ergens of het plotseling uitvallen van een andere grote elektriciteitscentrale, het uitvallen van een grote transmissielijn als gevolg van een blikseminslag of een aanval door ‘klimaatreddingsactivisten’ – dan zal het netwerk kan het zogenaamde N-1-criterium niet langer beheersen en stort in als een rij op een rij staande dominostenen.

Op 12 december 2024 lagen de elektriciteitsprijzen de hele dag op een extreem hoog niveau van zo’n 350 euro per megawattuur. Door het elektriciteitstekort stegen de prijzen op de elektriciteitsspotmarkt in de middag naar maar liefst 936 euro per megawattuur. Dit is ongeveer vijftien keer de normale spotmarktprijs en de hoogste waarde in de afgelopen 18 jaar. Dat is alsof een liter diesel bij het tankstation ineens 24 euro kost. Dat zullen elektriciteitsklanten echter pas merken als ze volgend jaar hun elektriciteitsrekening zien. Habecks belofte over dalende elektriciteitsprijzen zal zeker niets opleveren, de elektriciteitsprijs kent maar één richting. Het bolletje ijs van de geachte heer Trittin is nu 150 bolletjes per maand voor een gemiddeld consumentengezin.

De situatie leidde er ook toe dat sommige energie-intensieve industriële bedrijven hun productie moesten stopzetten of beperken. Het maakt niet echt uit of de elektriciteit van het bedrijf wordt uitgeschakeld tijdens een  brownout of dat het bedrijf deze zelf uitschakelt, anders zullen de productiekosten hoger zijn dan de inkomsten. En er is geen licht in zicht aan het einde van de energiebeleidstunnel. Tenzij iemand zo naïef is dat hij de CDU/CSU gelooft dat hij kernfusie kan gebruiken om een ​​einde te maken aan de elektriciteitscrisis in Duitsland. Omdat de heer Merz niet wil dat de stilgelegde kerncentrales opnieuw worden opgestart. Dan zou zijn potentiële coalitiepartner er ongelukkig uitzien.

De politiek maakt de situatie voortdurend erger


Hoewel de grote media dit keer het onderwerp van de duistere problemen niet konden negeren, gaat de vernietiging van de energie-infrastructuur door politici door, volledig onaangetast door de voor de hand liggende realiteit. Het Bundesnetzagentur identificeerde “ongebruikelijke weersomstandigheden” als de boosdoener. De ARD schreef de oorzaak toe aan

“een gebrek aan flexibiliteit in het elektriciteitsnet en als een teken van mislukkingen in de energietransitie”.

Er wordt ronduit toegegeven dat er een gebrek aan reservecapaciteit is om in dergelijke gevallen in te grijpen. Helaas werd er niets gezegd over het feit dat politici de capaciteit van energiecentrales – dat wil zeggen de reservecapaciteiten – systematisch uitdunnen en vernietigen, zonder zelfs maar aan vervangende energiecentrales te denken.

In overeenstemming met de “Wet opwekking van kolencentrales” KVBG zal tussen 2021 en 2026, zoals gepland, een derde van de capaciteit van onze kolencentrales worden stilgelegd en gesloopt. Ook dit jaar werden kolencentrales met een vermogen van drie kerncentrales gesloten. En iets soortgelijks staat voor volgend jaar in de wet gepland.

De vervangende energiecentrales die de steeds groter wordende kloof zouden moeten dichten, bestaan ​​alleen in de verbeelding van de hoofdrolspelers in de energietransitie. Ze zijn nog niet eens gepland omdat het stoplicht al jaren geen ‘tenderontwerp’ meer kan maken. Dit vreemde woord beschrijft hoeveel subsidies degenen die een gascentrale willen bouwen en exploiteren, van de staat zullen ontvangen. Zonder subsidies zal niemand zo’n H2-ready gascentrale bouwen, omdat deze eenvoudigweg niet economisch levensvatbaar is in het doolhof van subsidies voor de energietransitie. Omdat hij alleen moet draaien als wind en zon het niet kunnen waarmaken. Om de kloof te dichten zouden er tegen 2030 ongeveer zeventig gascentrales in de klasse van 300 MW moeten worden gebouwd. Dat zie ik niet gebeuren.

Het Duitse elektriciteitsnet voert een oorlog op twee fronten

We hebben nog niet eens Kerstmis, de slechte januari en de slechte februari met het gevaar van donkere rust en hoge elektriciteitsbehoeften moeten nog komen. En als er geen Dunkelflaute is, zie ik mezelf waarschuwen voor een sterke windperiode met veel zonneschijn komende vroege zomer, omdat de enorme overproductie van hernieuwbare energiebronnen dan een instorting van het elektriciteitsnet zal bedreigen als gevolg van overmatige frequentie.

Er is immers al drie keer zoveel opwekkingscapaciteit geïnstalleerd als nodig is om de elektriciteitsbehoefte te dekken. En de vele elektrolyzers die de overtollige elektriciteit moeten absorberen en omzetten in waterstof bestaan ​​alleen in het delirium van energietransitiebedrijven. En zelfs als ze zouden bestaan, zou de hele waterstofinfrastructuur nog ontbreken om de op deze manier geproduceerde groene waterstof te gebruiken. Het gaat onder meer om slechts 10.000 kilometer aan zeer complexe waterstofleidingen door het hele land.

Het zal gebeuren zoals afgelopen zomer: al het schroot van elektriciteit dat niet in de buurlanden kan worden gedumpt, zal worden gereguleerd ten koste van elektriciteitsklanten en belastingbetalers en zal nog steeds worden betaald. Of er moet goed geld betaald worden voor de aankoop – uiteraard ook door elektriciteitsklanten en belastingbetalers.

In een variant op een oude DDR-grap kun je je afvragen:

“Wat zijn de vier belangrijkste vijanden van de energietransitie?” Het antwoord is: “ Lente, zomer, herfst en winter.”

***


Het boek van  Manfred Haferburg  en  Klaus Dieter Humpich  is zojuist verschenen in de Achgut-editie 

Kernenergie – nu is het goed

verscheen. Het nawoord komt van wetenschapsfilosoof Michael Esfeld. U kunt  het hier in onze winkel bestellen , 

Over de inhoud van het boek:  Het is niet de vraag of, maar alleen wanneer “het domste energiebeleid ter wereld” (Wall Street Journal) – in Duitsland eufemistisch “energietransitie” genoemd – begraven zal worden. En wat dan? Over de hele wereld is de koers voor kernenergie al lang weer uitgezet, CO2-vrij als voorheen, maar slimmer, veerkrachtiger, mobieler en goedkoper dan ooit tevoren. Kernenergie kan ook de kern zijn van een nieuwe welvaart in dit land; dit inzicht zal ook onder het gewicht van de feiten de overhand krijgen. De twee energie-experts Manfred Haferburg en Klaus Humpich analyseren het Duitse verkeerde pad en tonen manieren om uit de impasse te komen. Dit boek is een almanak van de rede voor iedereen die succesvol zaken doet in Duitsland en dat wil blijven doen.

Het artikel verscheen hier voor het eerst op ACHGUT.

***