In ToekomstZorg, een spin-off van Nieuwe Ankers, waren co-host Kjeld Aij, directeur van het Erasmus MC in Rotterdam, en Jim van Os, hoogleraar psychiatrie aan het UMC Utrecht te gast.
Jim van Os vindt dat mensen met psychische problemen te vaak te horen krijgen dat het ‘heel ingewikkeld is’ en alleen een diagnose krijgen. Beter is het cluster te benoemen waartoe iemand behoort. ‘Je behoort dan bijvoorbeeld tot het autismespectrum. Iedereen zit daar ergens in. Je neemt dan ook het belang van omgevingen mee. Soms zit je in een omgeving waarin het een voordeel is. Als je in een omgeving zit waar het een nadeel is, heb je een probleem.’ Neurodiversiteit is een betere term. De invloed van de omgeving ligt hierin besloten, iedereen is uniek. ‘Je hebt gevoeligheden waar je mee moet leven. Daarmee leren omgaan staat voorop.’
Van Os is een gerenommeerde psychiater, studeerde geneeskunde in Amsterdam. Psychiatrie in Bordeaux en Londen, werkte in landen als Indonesië en Marokko en publiceert in talloze wetenschappelijke tijdschriften. En hij startte in 2015 een belangrijke beweging: De Nieuwe GGZ. De GGZ moet grondig worden hervormd, vindt hij. Hoe kun je de GGZ doelmatig en effectief maken? ‘Nu is het zo dat patiënten die de zorg het meest nodig hebben, onderbehandeld worden.’
De GGZ is ook veel te bureaucratisch, vindt hij. Behandelaars zijn te veel tijd kwijt met registreren, tijdschrijven en administreren. ‘Het is lastig om spontaan menselijk te zijn in het contact omdat de behandeling zelf ook steeds meer via strakke regels en protocollen moet verlopen. Voor een goede behandeling is het vaak nodig om samen een klein risico te nemen, maar uit angst voor procedures en inspecties is dat niet meer mogelijk.’ Hoe kan het beter? ‘Door met ministeries, zorgverzekeraars, patiënten, onderzoekers en hulpverleners tot oplossingen te komen. Klein beginnen, met nieuwe praktijken en pilotprojecten.’
Patiënten-participatie is voor hem van groot belang. In ‘We zijn God niet’ schreef hij al dat niet de hulpverlener de waarheid in pacht heeft, maar dat die in gezamenlijke samenwerking met de hulpvrager gevonden wordt. DSM-diagnoses voelen beperkend, maar het kan anders. DSM-5, het internationaal classificatiesysteem voor psychiatrische aandoeningen, moet op de schop. ‘Het vertelt niets over de kern van het psychisch leiden.’
In ToekomstZorg geeft Van Os antwoord op de vraag waar mensen het meest aan lijden in deze tijd? Of beter: wat is een veelvoorkomende diagnose of symptoom? (Angst, depressie en verslaving komt meest voor. Maar ook psychose, adhd en stemmingswisselingen zie je vaak). Hij praat ook over een ‘ziekte van deze tijd’, voortkomend uit de gedachte dat succes is een keuze is en ‘kwetsbaarheid een zwakte. Wat doet het met je als jongere? (Euthanasieverzoeken onder de 30 zijn flink toegenomen, vooral onder vrouwen).
Kan mentaal lijden onverdraaglijk zijn? Hebben psychiaters de competentie om te oordelen over uitzichtloos lijden? Moet je altijd de maatschappelijke context bekijken, of iemand op een gegeven moment als uitbehandeld beschouwen, of juist doorsturen naar herstelcentra?
0 reacties :
Een reactie posten