Minister Faber roept asielcrisis uit: ’Alles zit bomvol’

 Nederland verkeert in een asielcrisis. 

21-8-2024

Den Haag - Nederland verkeert in een asielcrisis. Dat is het officiële standpunt van het kabinet-Schoof, zo laat minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) weten. Daarmee lijkt zij voor te sorteren op de invoer van een asielcrisiswet die eerder al is aangekondigd én een mogelijke botsing met de Europese Commissie.

Faber reageerde woensdag voor zij het Catshuis betrad voor begrotingsonderhandelingen op berichtgeving van De Telegraaf, waaruit blijkt dat er komende tijd bijna 40.000 nareizigers (familieleden van asielzoekers die ergens in het buitenland wachten op bericht of ze ook naar Nederland mogen komen) aankomen. Afgelopen jaar werden negen op de tien nareisverzoeken ingewilligd.

Dinsdag werd ook bekend dat de gemeente Utrecht bijvoorbeeld een instroomlocatie voor Oekraïners sluit. Daar zaten nog vrouwen, kinderen, 70-plussers en mensen met handicaps. Maar volgens burgemeester Sharon Dijksma gaat de locatie dicht omdat de opvang helemaal vastloopt: de bedoeling was dat vluchtelingen hier zo’n één tot twee dagen zouden blijven en dan door zouden stromen naar een andere, vaste locatie. Maar dat laatste gebeurt niet, waardoor mensen weken of maanden in de Jaarbeurs-locatie moesten blijven. Dijksma wees naar het kabinet om met een oplossing te komen.

Bekijk ook:

CU en D66 verbazen met standpunt over uitzetting Mikael (11) naar Armenië

„We zien dat Utrecht de instroomlocatie voor Oekraïners niet meer aan kan”, zegt minister Faber. „Alles zit bomvol”, zegt Faber. „Kortom: Nederland, we hebben een asielcrisis.” Hoe zij dat wil aanpakken is nog onduidelijk, Faber lichtte dat niet toe. Volgens de minister is ze ’nu’ gebonden aan wet- en regelgeving. Mogelijk gaat dat veranderen.

Asielcrisiswet

Daarmee lijkt de bewindsvrouw voor te sorteren op een tijdelijke asielcrisiswet die ook al in het hoofdlijnenakkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB is aangekondigd. Met hardere maatregelen zou Faber dan de asielinstroom kunnen verminderen, is het beschreven in het hoofdlijnenakkoord. Bovendien zouden grenscontroles dan verscherpt worden, wordt de zogeheten ’Spreidingswet’ ingetrokken, komt er een ’asielbeslisstop’, zal het recht op opvang worden beperkt en ’sterk worden versoberd’ en worden mensen zonder geldige verblijfstitel ’zo veel mogelijk, ook gedwongen’ uit Nederland gezet.

Bekijk ook:

Minister Faber: Nederland is een walhalla voor asielzoekers

Maar of dat daadwerkelijk gaat lukken is nog maar de vraag: eerder bleek dat de Europese Commissie al heeft gewaarschuwd dat Nederland niet zomaar zo’n crisissituatie kan uitroepen. Eerst moet Nederland aantonen dat het migratiestelsel, ondanks een goede voorbereiding en genomen maatregelen, is vastgelopen. Het opschorten van de behandeling van asielaanvragen kan ook niet. Als Nederland een asielcrisis wil uitroepen moet bovendien eerst een ’goed onderbouwd verzoek’ in Brussel worden ingediend, schreef Eurocommissaris Ylva Johansson (Migratie) eerder.

Als Nederland zich niet aan deze regels houdt, kan de Europese Commissie ook ingrijpen met procedures tegen Nederland, waarschuwde zij.

Roepen dat er een asielcrisis is, betekent niet dat er op de ene van de andere dag van alles kan worden veranderd. Ook niet als de geplande crisiswet de komende maanden door de Eerste en Tweede Kamer geloodst wordt.

Verbod op gezinshereniging niet mogelijk

Neem het recht op gezinshereniging: asielzoekers die een verblijfstatus hebben verkregen, mogen partner en/of kinderen naar Nederland halen. „Een absoluut verbod op gezinshereniging is niet mogelijk, dat heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens herhaaldelijk benadrukt”, weet Mark Klaasen, universitair docent bij het Europa Instituut van de Universiteit Leiden. Dat heeft te maken met ’het recht op respect voor het gezinsleven’.

Tijdelijk een wachtperiode hanteren voordat nareizigers een aanvraag kunnen doen, bijvoorbeeld als een asielsysteem overbelast is, mag wel. In Nederland worden statushouders momenteel juist gevraagd om snel gezinshereniging aan te vragen, binnen een termijn van drie maanden.

Bekijk ook:

’Roepen dat er een asielcrisis is, betekent nog niet dat de problemen worden opgelost’

Het voornemen van de regering om tijdens een aantal ’crisisjaren’ helemaal geen asielaanvragen in behandeling te nemen, mag volgens Klaassen sowieso niet. „Je kan wel het nationale recht aanpassen, maar asielaanvragen komen voort uit het EU-recht. Dit zal ongetwijfeld met succes worden aangevochten bij de rechter.”

Eerder zei demograaf Jan van de Beek dat de kans groot is dat rechters delen van het beleid zullen doorstrepen. Mocht een deel van de plannen sneuvelen, dan moet dat niet worden gezien als een ramp, denkt hij. „Dan wordt alleen maar duidelijker dat het aanpassen van verdragen nodig is.”

TELEGRAAF