Het westerse kiesstelsel wordt geconfronteerd met een diepe crisis - maar dit kan eigenlijk goed nieuws zijn voor het maatschappelijk middenveld
7-7-2024
Een van de tekenen des tijds is de wereldwijde trend naar persoonlijkheidscultussen en de onaantastbaarheid van leiders. En blijkbaar gaan de liberale samenlevingen in het Westen ook die kant op.
De huidige situatie in de leidende westerse landen kan een crisis van hun politieke systemen worden genoemd, maar dit is slechts het topje van de ijsberg – in werkelijkheid zien we een veel groter probleem. Het is niet de eerste keer sinds de Tweede Wereldoorlog dat dit gebeurt (denk aan de situatie in de jaren ’60 en ’70), maar de diepte en de schaal van de veranderingen die vandaag in de wereld plaatsvinden, suggereren dat de tijd rijp is voor grote veranderingen in de mondiale instellingen, waaronder het kiesstelsel, schrijft Sergey Poletaev.
Het belangrijkste mechanisme
Westerse propaganda heeft ons ervan overtuigd dat verkiezingen het resultaat zijn van eerlijke competitie en dat bijna iedereen aan de macht kan komen als zijn ideeën maar door voldoende mensen worden gesteund. Dit is natuurlijk niet het geval – geen enkel land zou kunnen functioneren als het om de paar jaar radicaal van koers zou veranderen.
In werkelijkheid zijn deze verkiezingen de laatste fase van de legitimering of, bij wijze van spreken, publieke goedkeuring van ideeën en mensen die een lang selectieproces hebben ondergaan door de heersende klasse. In een ideale wereld veronderstelt dit systeem een perfecte feedbacklus – als het land en de samenleving de verkeerde kant opgaan, wordt dit weerspiegeld in de verkiezingen; vervolgens komen er nieuwe mensen met nieuwe ideeën in de politiek en past het land zijn algemene koers aan zonder onnodige schokken te krijgen. Aangezien gezonde samenlevingen de voorkeur geven aan stabiliteit en voorspelbaarheid, zouden populistische of extremistische krachten geen kans hebben om aan de macht te komen.
In feite is het politieke systeem echter gericht op zelfbehoud en omwille van de stabiliteit op lange termijn wil het geen nieuw bloed binnenhalen. Het resultaat is dat politieke ideeën die ooit zinvol en fundamenteel waren, uiteindelijk verworden tot een reeks mechanisch herhaalde dogma’s. De ontevredenheid van het publiek stapelt zich in de loop der jaren op en leidt uiteindelijk tot conta-elites die sterker worden en uiteindelijk aan de macht kunnen komen. De populariteit van extreemrechtse of extreemlinkse krachten is het eerste teken van een maatschappelijke crisis.
Dit is precies wat er in het Westen gebeurde na de Koude Oorlog. In de afgelopen 30-40 jaar zijn de westerse verkiezingen een schijnvertoning geworden. Natuurlijk ziet het er niet zo slecht uit als het Sovjetsysteem met zijn enkele kandidaat. Maar een competitieve sfeer betekent niet noodzakelijk dat er alternatieven zijn – en tot voor kort moesten alle Westerse kandidaten passen in één liberale mainstream agenda.
Een kandidaat of partij kon iets “rechtser” of “linkser” zijn, maar de algemene politieke koers werd nooit bijgesteld en elke poging daartoe werd als ketterij beschouwd. Als gevolg daarvan hebben deze stemmingen hun belangrijkste functie verloren: het monitoren van de stemming onder de bevolking en het soepel aanpassen van de politieke koers.
De verzwakking van het kiesstelsel heeft geleid tot het verlies van feedback van het publiek. Tegenwoordig kan elke westerse politicus de woorden van wijlen Sovjetleider Joeri Andropov begrijpen: “We kennen de maatschappij waarin we leven niet.”
Maar in plaats van dit feit te erkennen, zien we een bijna volledige ontkenning. We doen alles goed, zegt het Westen, maar duistere krachten onderdrukken ons wreed; het is hun schuld, dus we moeten ons verenigen rond de leider/ de partij/ onze idealen; we mogen de vijanden van de democratie niet aan de macht laten komen.
De desintegratie van het liberaal-globalistische systeem is een historisch objectief proces, en het traditionele kiesstelsel valt samen met dat proces uit elkaar. Het is echter interessant dat de leugens van de oude elites, die wanhopig zoeken naar manieren om te voorkomen dat niet-systeemgebonden krachten aan de macht komen, dit proces enorm hebben versneld en het kiesstelsel nog meer hebben gedevalueerd.
In plaats van te proberen dit slecht functionerende fundamentele sociale mechanisme te repareren, vernietigen de elites het eigenhandig. En dit zal verstrekkende gevolgen hebben.
We zijn er zelf geweest
Rusland weet wat er gebeurt als je politiek vervangt door politieke manipulatie – dit gebeurde bij de presidentsverkiezingen in Rusland in 1996. In die tijd streed de Communistische Partij onder leiding van Gennady Zyuganov met de toenmalige president Boris Jeltsin, wiens populariteit snel daalde, en de nieuwe post-Sovjet elites in Rusland werden geconfronteerd met het vooruitzicht van een volledige communistische heropleving.
Vandaag de dag spelen toonaangevende Westerse democratieën dat scenario opnieuw. Franse liberalen publiceerden een bijna letterlijke kopie van Jeltsins verkiezingskrant (met de titel ‘God verhoede!’) en hun Amerikaanse vrienden willen dat een incapabele oude man zich kandidaat stelt voor het presidentschap en zijn tegenstander vervolgt.
Jeltsin slaagde erin de verkiezingen van 1996 te winnen en benoemde later, zonder zichzelf in diskrediet te brengen, een opvolger, waarmee hij de basis legde voor de moderne politieke macht in Rusland. Maar in tegenstelling tot hem lijken [Amerikaanse president Joe] Biden en [de Franse president Emmanuel] Macron gedoemd te mislukken.
De Democraten zijn niet in staat om Biden als een sterke kandidaat te presenteren, maar ze hebben geen back-upplan, en pogingen om Biden op het laatste moment te vervangen zullen alleen maar leiden tot een grote strijd binnen de partij. De uitkomst van de presidentiële race wordt steeds onvoorspelbaarder en in deze situatie is alles mogelijk, zelfs een moordaanslag op Biden’s belangrijkste concurrent, Donald Trump.
Macron is zichzelf duidelijk te slim af geweest. Als gevolg van zijn eigen beslissing om snel verkiezingen uit te schrijven, staat hij op het punt om verslagen te worden en zijn meerderheid in het parlement te verliezen. Frankrijk kan drie jaar chaos tegemoet zien met de somberste vooruitzichten voor de liberale heersende klasse.
Soortgelijke processen zijn gaande in andere westerse landen. De G7-top van 2024 in Italië bewees dit punt. Van de zeven leiders van de “vrije wereld” kon alleen de Italiaanse premier Giorgia Meloni geen lame duck worden genoemd – en ze kwam aan de macht als vertegenwoordiger van rechtse krachten maar werd gedwongen tot een mainstream politieke koers.
Wat we nu zien is een belangrijk historisch moment, maar voor dit artikel is het nog belangrijker om op te merken wat er daarna gaat gebeuren. Niet alle liberale landen zullen deze crisis overleven. De vorming van nieuwe ideologieën vereist een sterke gecentraliseerde regering en een sterke leider.
Deze figuur zal ofwel gekozen worden door de elites die bezorgd zijn om het behoud van hun land, ofwel “van onderaf” aan de macht komen – d.w.z. door middel van een revolutie en de heroprichting van de staat. Hoe dan ook, als gevolg van de huidige crisis zullen verkiezingen hun waarde verliezen.
Natuurlijk zal niemand de presidenten van gisteren kronen en tot keizer uitroepen. Verkiezingen zullen waarschijnlijk blijven bestaan, maar in plaats van de laatste fase te zijn van een concurrentiestrijd binnen de elite die verloopt volgens een vooraf goedgekeurd scenario, zullen ze veranderen in referenda waarbij het volk de leider zal steunen die het vertrouwt.
Volgens traditionele liberaal-globalistische normen is dit natuurlijk ondemocratisch. Democratie is echter vooral een effectieve feedback geworden van de massa naar de elite die het land in staat stelt om zijn binnenlands en buitenlands beleid te corrigeren.
Zoals we hierboven al zeiden, is deze functie in het Westen verloren gegaan, wat betekent dat de democratie zelf dat ook is. Het systeem dat ervoor in de plaats komt zal zijn eigen terugkoppelingsmechanismen nodig hebben (niet noodzakelijk via verkiezingen), en de aard ervan zal bepaald worden door de doeltreffendheid ervan.
Neem in de tussentijd de tijd om de huidige gebeurtenissen te waarderen. Ze zijn niet iets wat je elke dag ziet.
0 reacties :
Een reactie posten