Aula Universiteit Groningen.









Door Hugo van der Molen.

Mijn Alma Mater, de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) gaat op 24 mei 2024 een ere-doctoraat verlenen aan meteoroloog Gerrit Hiemstra omdat hij – kort gezegd – op verdienstelijke wijze de klimaatproblematiek “op de kaart” heeft gezet. In meer formele bewoording: “om zijn uitzonderlijke prestaties als expert op het gebied van meteorologie en (de gevolgen van) klimaatverandering”.

In dezelde – door Matthijs Röling zo fraai beschilderde- aula, waar ik ooit mijn proefschrift op het fraaie spreekgestoelte mocht verdedigen – mag hij zijn zegje doen en de bijbehorende “versielselen” in ontvangst nemen.

In toga zullen vele hoogleraren in deftige pas de plechtigheid met strakke gezichten bijwonen. Vermoedelijk realiseren ze zich niet dat ze collectief, in het avondrood der Verlichting, de Wetenschap aan de RUG ten grave dragen.

Gerrit Hiemsta was jarenlang de weerman van de NOS, die zich voortdurend versprak door het over “klimaatverandering” te hebben in plaats van over het weer, waarvoor hij was ingehuurd en wat al moeilijk genoeg leek, gezien de kwaliteit van die voorspellingen. Marc Twain zei het al:

“Voorspellen is moeilijk, vooral waar het de toekomst betreft,”

Hiemstra geeft in interviews toe dat hij een meteoroloog is en geen klimaatwetenschapper. Hiemstra kan niet bogen op gezaghebbende wetenschappelijke publicaties over klimaatverandering. Dat vinden veel universiteiten geen bezwaar. Er mogen – vinden ze – andere argumenten zijn om iemand een ere-doctoraat te verlenen, alhoewel het verlenen ervan vaker wel dan niet grote ophef en ergernis veroorzaakt. In sommige gevallen blijkt de promovendus achteraf bloed aan de handen te hebben, wat overigens regelmatig voorkomt bij de zgn. Nobelprijs voor de Vrede, die ook al niets met wetenschap te maken heeft.

Het is mijns inziens erg ongewenst dat niet wetenschappers eredoctoraten worden verleend. Het doet afbreuk aan het instittut “promoveren” tot doctor in de wetenschap, een zekere erkenning dat een (vaak aankomende) wetenschapper een verdienstelijk onderzoek heeft afgerond en gepubliceerd. Een erkenning dat iemand goed onderzoek kan doen, doorzettingsvemogen heeft en in staat is de onderzoeksresultaten goed op te schrijven.

Maar dat men mensen een ere-doctoraat verleent, die zich werkelijk anti-wetenschappelijk hebben geprofileerd, vind ik echt van de zotte. Universiteiten zetten zichzelf hiermee bij het wetenschappelijk grof vuil.

Eén faux pas wil ik Hiemstra dan – met gezonde tegenzin – nog wel vergeven. Anti-democratisch (foei !), maar nog geen aanval op de wetenschap. Hij twitterde (zie Hetzler, 20-10-2018) dat, wat hem betreft, alleen mensen van onder de 30 jaar mogen meebeslissen over klimaatbeleid.

Wel anti-wetenschappelijk is zijn in interviews geventileerde stelling dat ‘hoor en wederhoor” in het algemeen gewenst zijn, maar niet in de wetenschap. Een stelling die ik ook al las van “klimaatwetenschap-docent” Bart Verheggen van Amsterdam University College. Het is een ergerlijke – maar m.b.t. klimaatkwesties – heel veel voorkomende vorm van zgn. groepsdenken:

“The views of anyone who fails to share our views becomes wholly unacceptable. There cannot be any possibility of dialogue.“

Hiermee wordt het wetenschappelijk pad van de Verlichting verlaten voor de Duisternis der Middeleeuwen.

Hiemstra geeft het klimaatdebat een nieuwe dimensie door andere opvattingen over de oorzaken van klimaatverandering in de sfeer van de criminaliteit te trekken. De voormalige NOS-weerman:

‘Ik kan er echt slecht tegen als er flauwekul verteld wordt over klimaatverandering, als mensen met de waarheid aan de haal gaan en de werkelijkheid anders presenteren dan dat ie is. Al die desinformatie. Ik vind dat bijna crimineel eerlijk gezegd.’

In 1616 werd Galileo door de Inquisitie veroordeeld voor ketterij en geloofsdwaling. Hij werd gedwongen afstand te doen van zijn ontdekkingen (dat de zon niet om de aarde draait, maar andersom) en hij mag het betreffende Copernicaanse model niet meer propageren. Galileï zelf vindt zijn theorie niet strijdig met de leer van de kerk, die hij zelf ook aanhangt.

De vergelijking dringt zich op met de vele gerennomeerde wetenschappers, die van mening zijn dat een toename van CO2 in de atmosfeer geen enkel probleem zal zijn, waarschijnlijk zelfs weldadig. Volgens Hiemstra welhaast criminele opvattingen van welhaast criminele wetenschappers. Er zijn velen in de alarmistische hoek die het voorzichtige “welhaast” gewoon weglaten en tot vervolging over willen gaan.

Na de Democratie en de Wetenschap geven we met Hiemstra ook nog eens onze Vrijheid op, zo fraai verwoord door George Orwell:

If liberty means anything at all it means the right to tell people what they do not want to hear.

Maar toch ? De RUG biedt Hiemstra een ere-doctoraat omdat hij op verdienstelijke wijze de klimaatproblematiek “op de kaart” heeft gezet.

Daar zet ik graag enkele kanttekeningen bij.

Hiemstra is een fanatiek aanhanger van de zgn. CAGW-theorie of hypothese, die vanaf het begin – zonder goede bewijsvoering – is gepropageerd door het klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties, een politieke organisatie van ca. 200 landen, die de wetenschap vooral misbruiken als schaamlap. Die in hun zgn. Summaries for Policy Makers vreselijk alarmistische uitingen naar regeringen en de media doen uitgaan, die vaak geheel niet of zelfs strijdig zijn met de wetenschappelijke bevindingen van de wetenschappers die nog voor hen willen werken. Met zuivere wetenschap heeft het helaas niets te maken.

CAGW staat voor Catastrophic Antropogenic Global Warming, catrastrofale door mensen veroorzaakte opwarming van de wereld, door mensen vooral veroorzaakt door het gebruik van fossiele brandstoffen, waarbij CO2 vrijkomt. De theorie verklaart niet waarom in de geologische geschiedenis temperatuur en CO2-concentratie geen enkel verband tonen en waarom in de historie CO2-stijging vaak volgde op opwarming en niet andersom.

Ook over het warmte-effect van een verdubbeling der CO2-concentratie is men het niet eens. De schattingen lopen van 0,5 tot 6, ja zelf 10 graden Celsius. Van de veel genoemde wetenschappelijke consensus is dus ook in dit opzicht geen sprake. Ook de zgn. klimaatmodellen geven een waaier van toekomstvoorspellingen, waarvan het gemiddelde (op zich in dit geval een onwetenschappelijk concept) de feitelijke opwarming schromelijk overschat en het verleden slecht beschrijft. Ook hier dus geen consensus.

Dat de RUG met Hiemstra deze theorie toch rotsvast is gaan geloven, neemt niet weg dat die theorie vanaf het begin is gebouwd op wetenschappelijk drijfzand.

Maar de CAGW-theorie is er dagelijks bij het NOS-weerbericht jarenlang ingehamerd, vooral door Hiemstra. Volgens de RUG: “op de kaart gezet”. En zoals Nazi minister van propaganda, Joseph Goebbels wist te melden:

“Als je een voldoende grote leugen vertelt en die blijft herhalen, dan zullen mensen die uiteindelijk gaan geloven.”
(bron: @EUbrainwashing, 17-6-2018).

Goebbels had denk ik Shopenhauer gelezen: ‘De kunst van het gelijk krijgen’. Dat is een geschrift van de Duitse filosoof Arthur Schopenhauer over oneerlijke en opportunistische discussie-trucs.

Uiteraard heeft Hiemstra inhoudelijk niets met Goebbels te maken, maar wel met het idee van effectieve propagandacampagnes en van censuur. Hiemstra:

“Het is bovendien belangrijk om de boodschap domweg te herhalen. ‘Ja, dit is echt zo,’ dat idee. De essentie van het verhaal blijven noemen… ik denk dat dit werkt”.

De Nederlandse politiek, en nu dus ook de RUG, zijn hiervoor gevallen. Maar hoezo “geen hoor en wederhoor” ?

Dat één contrair denkende wetenschapper zwaarder kan wegen dan 100 mainstream wetenschappers, wordt geïllustreerd door het verhaal van Einstein.

Consensus als richtlijn voor (vooruitgang van) de wetenschap is in principe vreemd aan de wetenschapsbeoefening. In historisch perspectief is noemenswaard hoe in 1931 Einstein door tegenstanders werd aangevallen op zijn theorieën. Zij schreven een boek: Honderd auteurs tegen Einstein. Zie hier de volledige tekst in het Duits.

Waarop Einstein reageerde:

‘Er zijn geen honderd man nodig om mijn theorieën onderuit te halen. Slechts één feit.”

Bovenstaand vorbeeld moge de gemankeerde wetenschaps-ideeën illustreren van een andere ere-doctor, bij de Technische Universiteit Delft. Frans Timmermans werd daar eredoctor, wat vele kritische gepromoveerde alumni geërgerd naar de pen deed grijpen. In een TV-interview gaf Timmermans aan dat als hij enerzijds een grote stapel onderzoeksrapporten had die A zeiden en 1 rapport die B zei, hij A zou geloven om zijn beleid op te baseren. Wellicht lijkt dat voor beleidsmakers in Brussel een rationele keuze, maar ik zie het als een contra-indicatie voor een ere-doctoraat.

Belangrijk in dit verband is het motto van de ‘Royal Society’ (de Britse Academie van Wetenschappen – in 1660 opgericht als de eerste in de westerse wereld),

“Nullius in verba.”

Nullius in verba betekent zo veel als ‘Vertrouw niemand slechts op zijn woord.’ Ook wel: ‘Niet zweren op het woord van de meester.’ (In het Engels: “Take no one’s word for it.”)

Daarmee wordt – in het wapen met 2 leeuwen – tot uitdrukking gebracht dat men niet moet afgaan op de autoriteit van wetenschappers, ook al hebben zij nog zo veel prestige, maar uiteindelijk op de waarneming en het experiment, die de enige basis vormen om conclusies te kunnen trekken”.

Jules de Waart refereert naar het Nullius in verba met de titel van zijn boek uit 2022: Geloof niet alles (wat wordt geschreven): Klimaatverandering in de spiegel van wetenschap en politiek. Misschien had de Waart voor zijn boek een ere-doctoraat verdiend i.p.v. Hiemstra.

De Rijksuniversiteit Groningen heeft meerder Nobelprijs-winnaars voortgebracht. Met het eredoctoraat voor Gerrit Hiemstra geven ze hun studenten het slechts mogelijke wetenschappelijke voorbeeld. Voor hun gepromoveerde alumni is het ronduit een schoffering.

Voor de wetenschap is dit ere-doctoraat het avondrood der Verlichting op weg naar de duisternis der middeleeuwen.


Literatuur

– Fentrop, Paul, Het jaar 1759, een doorsnede van de verlichting, Uitg. Prometheus, A’dam, 2014, ISBN 978 90 446 2455

– Groningen.nieuws.nl, 8-5-2024, Eredoctoraat voor weerman Gerrit Hiemstra en WHO-baas Ghebreyesus

– Klimaatbevlogen Gerrit Hiemstra: andere visie presenteren over klimaat neigt naar criminaliteit, Climategate.nl, 9-5-2024

– Rijksuniversiteit Groningen, 7-5-2024, Weerman en eredoctor Gerrit Hiemstra kan slecht tegen flauwekul.

***