Door Paul Bouwmeester.

Bijna elke kwaliteitskrant laat zich erop voorstaan kritisch en zo objectief mogelijk het wereldgebeuren te verslaan en hoor en wederhoor toe te passen. Dit laatste is namelijk de basisplicht van de ‘verslaggever’ en de ‘opiniemaker’.

Er zijn ook stukjesschrijvers en columnisten. Die hebben wat meer vrijheid hun persoonlijke opvattingen te luchten. Sommigen daarvan hebben een zeker amusementsgehalte, maar allen hebben invloed op de meningsvorming en dragen daardoor ook een bepaalde verantwoording. Ze verkeren namelijk in de luxe positie een groot publiek te kunnen aanspreken, iets wat de meeste andere mensen niet gegeven is. Wat in de krant staat krijgt meer geloof dan dat, wat aan de borreltafel gezegd wordt.

Aangezien journalisten en columnisten – net zo als wetenschappers – ook nog mensen zijn, hebben ze de neiging uit te gaan van algemeen aanvaarde overtuigingen. Zoals gezegd zeer menselijk, zelfs verregaand onvermijdbaar, maar in wezen in tegenspraak met kritisch en objectief.

Een wetenschapper (een echte dus) heeft op school geleerd bij alles wat hij doet zijn uitgangspunten ter discussie te stellen. Bij praktische toepassingen is dit natuurlijk ondoenlijk, omdat men toch voort moet bouwen op de stand van de wetenschap. Dit is niet zo erg: wanneer de ingenieur er naast zit, stort de brug, die hij moet bouwen, gewoon in en moet hij opnieuw beginnen.

In de fundamentele wetenschap is het echter een must, zeker wanneer gepoogd wordt iets over de toekomst te zeggen. En een goede journalist, heb ik me laten vertellen, doet hetzelfde. Altijd de vraag: klopt dit?

Natuurlijk, als je voor jezelf naar eer en geweten een standpunt verantwoord hebt, kan je daarop voortbouwen. Ben je niet helemaal zeker, dan moet je een slag om de arm houden.

Beste journalist, beste columnist, en anderen,

Het is nu dagelijkse kost van u te vernemen, dat het helemaal de verkeerde kant op gaat met het klimaat en dat dat de schuld van de mens is. Hierbij wordt de lezer dikwijls aangespoord zijn verantwoordelijkheid te nemen – wat dat ook mag betekenen. Dat gaat vaak tussen neus en lippen door – discussie wordt niet nodig geacht. Al jaren niet meer.

Er zijn nu twee mogelijkheden:

ofwel u heeft verstand van de gecompliceerde fysica van het chaotische klimaat, en dan zouden we daar graag meer over vernemen, ofwel u praat uit goedgelovigheid of luiheid een bepaald standpunt na zonder nader onderzoek.


In dat laatste geval neemt u een risico en zou het beter zijn u op de vlakte te houden.

U heeft namelijk een bepaalde invloed op de openbare mening. Uitstekend wanneer u een juist punt te pakken heeft, maar wat als u op het verkeerde spoor zit? Dan bent u mede verantwoordelijk voor mogelijk desastreuze maatregelen en spijbelende kinderen en moet u in de toekomst ‘mea culpa’ zeggen (niet vergeten!).

Heeft u niettemin de overtuiging, dat er een groot klimaatprobleem is, dan zou u zich toch eens kunnen laten informeren, over hoe effectief de genomen maatregelen zijn en daarover berichten. Bijvoorbeeld hoe zinvol zonnepanelen zijn of windmolens. Of wat de kansen zijn voor grootschalige opslag, accu’s of waterstof. Er zijn genoeg onafhankelijke ingenieurs, die u dat kunnen voorrekenen. Onafhankelijk van verdienmodellen, bedoel ik.

Maar vergeet niet: hoor en wederhoor!

***