Van een onzer correspondenten.

Grote kolencentrales willen overstappen op houtpellets omdat kolen per 2030 verboden worden. De Tweede Kamer debatteerde er deze maand over. Hoe duurzaam is grootschalige biomassa nu eigenlijk?

Door Hans Wolkers.

Het verbranden van houtige biomassa voor de opwekking van duurzame energie is omstreden. Houtpellets zouden CO2-neutraal zijn omdat bomen tijdens hun groei het broeikasgas weer opnemen dat vrijkomt bij de verbranding. Maar volgens Comité Schone Lucht leidt grootschalige inzet van biomassa tot grote schade aan natuur en biodiversiteit. Hoe duurzaam is biomassaverbranding nu echt? Patricia Osseweijer, hoogleraar biotechnologie en samenleving aan de TU Delft en dr. Fenna Swart, directeur van het Comité Schone Lucht, geven hun visie.

Terwijl Swart een uitgesproken tegenstander van biomassastook is, werkt Patricia Osseweijer met haar groep aan het ontwerpen van kleinschalig biomassagebruik. In haar onderzoek richt ze zich vooral op afvalstromen van land- of bosbouw. Die worden gebruikt om biobrandstoffen van te maken waardoor de inwoners een extra inkomstenbron ontwikkelen.

Elke drie dagen komt een bulkcarrier met 30 duizend versnipperde bomen aan.


Non-gouvernementele organisaties (ngo’s) Estonian Fund for Nature en de Amerikaanse Dogwood Alliance luiden de noodklok. Ze melden dat enorme machines bossen in Estland en het zuidoosten van de Verenigde Staten vermalen tot houtsnippers. In een poging om biomassaverbranding als duurzame energiebron uit te sluiten, stuurden ruim 25 internationale natuur- en bosbeschermingsorganisaties op initiatief van Comité Schone Lucht een brandbrief aan Wopke Hoekstra, eurocommissaris voor klimaat. 

Fenna Swart:

‘Het draait om macht en geld. ‘

Grootschalige biomassa-stook levert ruim 40 procent (bron: CBS) van de hernieuwbare energie in Nederland. Fenna Swart, directeur van het Comité Schone Lucht, meldt dat in Nederland jaarlijks 50 duizend hectare bos de verbrander in gaat.

‘Dat wordt alleen maar meer nu Wopke Hoekstra op de COP 28-klimaatconferentie in Dubai heeft bedongen om het aandeel hernieuwbare energie te verdrievoudigen.’

Daarbij legde de eurocommissaris  de oproep op initiatief van Swarts organisatie naast zich neer en stelde dat dit ‘geen onderwerp van discussie was.’

Swart kan dat alleen verklaren door de volgens haar ‘goed georganiseerde lobby’ achter biomassa.

‘Het draait om macht en geld, en ondertussen speelt zich een ongeëvenaard ecologisch schandaal af waar natuur en biodiversiteit direct het slachtoffer van zijn’, stelt ze.


Volgens TU-hoogleraar Patricia Osseweijer zal het zo’n vaart niet lopen. Zij zegt de zorg over biomassastook niet te delen.

‘Sowieso is het goed dat het aandeel hernieuwbare energie wordt verdrievoudigd: elke druppel of gram fossiele energie die we kunnen voorkomen is winst voor het klimaat’, zegt ze.

Biomassaverbranding valt onder de huidige regelingen nu eenmaal onder de duurzame alternatieven: het door bomen en andere gewassen opgeslagen CO2 kan nu worden geoogst.

‘Van de huidige houtige biomassa voor bijstook komt 63 procent uit de Verenigde Staten”, vertelt Osseweijer. ‘Die bestaat voor 96 procent uit reststromen uit bos- en landbouw. Dat percentage is flink gegroeid de laatste jaren, in 2020 was het nog 60 procent.’

De gevolgen van het ontbreken van goed toezicht op de herkomst van houtpellets pakt in de praktijk desastreus uit voor bossen en biodiversiteit. In 2022 klapte een klokkenluider uit de school over de praktijken van Enviva. Hij vertelde dat de groene claims van het bedrijf frauduleus waren en dat er hele bomen, ongeacht hun herkomst, tot pellets werden verwerkt. Ook Heather Hillaker, advocaat van het Southern Environmental Law Center, een non-profit milieuorganisatie, bevestigde het verwijt dat

‘Enviva’s houtpelletfabrieken grote schade hebben berokkend aan de kleine Zuidelijke communities.’

***

Zie voor het uitgebreide artikel hier.

***