Door Rypke Zeilmaker.

De Rijksoverheid stelde dat huishoudens en wijken van het aardgas af moeten ‘voor het klimaat’. In werkelijkheid helpt de gedwongen overstap op warmtepompen de elektriciteitsprijzen hoog houden, omdat exploitanten van ‘duurzaam’ anders verlies draaien, zo toont rapportage van de Algemene Rekenkamer.

TenneT matst windmolenaars op zee
Om het groeiende aanbod weersafhankelijke energie te verwerken, moet staatsbedrijf TenneT nog voor 2030 drie nieuwe hoogspanningsleidingen op land bouwen. Dat zijn miljardeninvesteringen. Daar bovenop komt de ambitie om voor 2031 liefst 21 gigawatt aan extra windparken op de Noordzee aan te sluiten, tot zeventig kilometer uit de kust. De Rijksoverheid raamt onkosten voor aanleg en onderhoud op 26 miljard euro. Die onkosten betaalt de consument via de opslag duurzame energie (ODE) en stijgende netbeheerkosten, die TenneT verrekent met afnemers.

Vóór 2016 kregen exploitanten van windparken op zee (zoals Eneco) een subsidievergoeding per geleverde kilowattuur (kWh) stroom van ongeveer 15 cent. Zo kan Eneco met zijn windfarm Luchterduinen bij Noordwijk, en de uitbater van Gemini boven Schiermonnikoog rekenen op 5 miljard euro stroomsubsidies in 15 jaar. Die torenhoge energiesubsidies werden politiek moeilijk verkoopbaar. Daarom verlegde kabinet-Rutte de subsidiestroom van kWh-subsidie naar netsubsidie. De subsidiestroom ging zo letterlijk ondergronds.

Tot 2023 werden zo de eerste vijf zeewindparken zonder netkosten voor de uitbaters gefinancierd door staatsbedrijf TenneT. Dat betaalde het ministerie van Economische Zaken en Klimaat uit extra energiebelasting via de opslag duurzame energie (ODE) op je energierekening. De subsidie die energieconsumenten betalen, scheelde Shell, Eneco, Vattenfall en Ørsted samen een extra investering van 4 miljard euro netsubsidies. Op die wijze kon kabinet-Rutte de wind-op-zee-ambities als ‘subsidieloze windparken’ politiek verkopen.

De Rijksoverheid claimde 20 december 2023 opnieuw valselijk dat deze vijf windparken op zee ‘subsidieloos’ werden gebouwd: “Het is gelukt binnen de tijd, binnen het budget en bijna zonder subsidie. Dat is een belangrijke mijlpaal voor de Nederlandse en Europese windindustrie. Sinds 2018 worden kavels voor windparken op zee voor de Nederlandse kust subsidievrij vergund.” In werkelijkheid komt de rekening van 4 miljard euro sponsoring van Eneco, Shell en Vattenfall bij de consument via ODE-belasting en hogere netkosten. En 26 miljard euro voor de tweede ronde. Bij wie komen 30 miljard euro extra lasten voor 2031 terecht denkt U?

Van gas los voor ‘subsidieloze’ windparken
Er is nog voor een eeuw aan aardgas beschikbaar, bijvoorbeeld uit schaliegas. Toch kwam voor 2026 de verplichting bij huishoudens voor een hybride warmtepomp, wanneer je cv-ketel is verouderd. Kosten: 10 duizend euro. Terwijl je met een nieuwe gasketel voor tweeduizend euro al klaar kan zijn. Afsluitkosten voor aardgas: ook 900 euro. Terwijl 90 procent van Nederlandse huishoudens met aardgas werd verwarmd, ontstond na het Klimaatakkoord plots het ‘van gas los’-dogma. De Rijksoverheid loog bij haar ambitie voor 27 ‘aardgasvrije wijken’ dat “het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving een belangrijke bijdrage levert aan het terugdringen van de CO2-uitstoot.”

Ook de best geïnformeerde mediacommentatoren als Syp Wynia bij Elsevier Weekblad, tastten in het duister hoe dat dogma ontstond bij kabinet-Rutte:

“Het op 1 juli 2018 begonnen gasverbod dat voor heel Nederland gaat gelden, is alleen te verklaren uit emoties over de Groningse aardbevingen en de opwarming van de aarde, niet uit rationele afwegingen. Aardgas is niet voor niets steeds populairder aan het worden, ook in de buurlanden. Het is de schoonste brandstof die beschikbaar is…”

In het politiek genegeerde rapport van de Algemene Rekenkamer in datzelfde jaar, stond de werkelijke motivatie voor ‘aardgasvrij’. Dat heeft direct te maken met de politieke verkoop van wind-op-zee-ambities als ‘subsidieloos’. Voor zowel Nederland als Duitsland heet wind op zee dé energiebron van de energietransitie. Maar zoals de Rekenkamer schrijft op bladzijde 23:

“De geplande uitbreiding van windenergie op zee kan de marktprijs verder drukken. Dit effect kan zo sterk zijn dat de aanleg van nieuwe windparken na 2030 (zonder subsidie) mogelijk niet meer aantrekkelijk is voor marktpartijen.”

Om de stroomprijs op de energiemarkt hoog genoeg te houden, wilde het Rijk extra stroomvraag creëren.

“De minister van EZK zet daarom in op een toename van de vraag naar (hernieuwbare) elektriciteit. Dat kan door de verwarming van gebouwen en industriële productie, beide nu grotendeels afhankelijk van aardgas, te elektrificeren”, zo schreef de Algemene Rekenkamer.

Door mensen ‘van gas los’ te dwingen richting elektrische verwarming, zou dus de stroomprijs hoog genoeg blijven. Daardoor durven Ørsted, Shell, Eneco en Vattenfall het ook na 2030 nog aan om ‘subsidieloze’ windparken te bouwen voor het ministerie van Klimaat en Energie.


Een andere manier waardoor stroomprijzen kunstmatig hoog worden, is de door Nederland en Duitsland geplande kolen-exit. Kolenstroom was traditioneel de goedkoopste energievorm in de energiemix, die voor 3 cent per kilowattuur opgewekt kon worden. Maar kabinet-Rutte faseert dat kolengebruik nu voor 2035 uit. De Duitsers hielden 2038 aan als wensdatum voor hun Kohlenausstieg. Aardgas is het enige alternatief bij uitblijvende ontwikkeling van kernenergie. Door die aanhoudende gasvraag, bijvoorbeeld uit duur Amerikaans LNG, zal de gasprijs niet meer terugkeren tot het niveau van voor 2020.

Van Neerlands afscheid van goedkope kolen, zal de planeet weinig merken. Het internationaal gebruik van kolenstroom steeg, dankzij India en China, afgelopen jaar met 1 procent, zo meldt Reuters. De CO2-uitstoot uit vooral Aziatische elektriciteit uit kolen bedroeg een factor 52 van de huidige 150 megaton van heel Nederland.

Maar waar kan een klein land de grootste in zijn? Rob Jetten redt de planeet met 0,000036 graden en ú draagt met duizenden euro’s aan extra energielasten uw steentje aan zijn ambities bij.

Sla je de vakantie maar over, voor het klimaat.

***

Bron hier.

***