De van de onderhandelingstafel weggelopen Pieter Omtzigt maakt zich onmogelijk. Met zo’n twijfelaar valt moeilijk te werken, schrijft Eric Vrijsen.
8-2-2024
Het oude gezegde luidt: de breker betaalt. Pieter Omtzigt (NSC) trok zich dinsdag 6 februari terug uit de coalitiebesprekingen en hij zal daarvoor moeten boeten. Woensdag 7 februari begon het zwartepieten. Geert Wilders (PVV), Dilan Yeşilgöz (VVD) en Caroline van der Plas (BBB) gaven Omtzigt de schuld van het debacle.
Omtzigt begon met tegenzin aan de gesprekken onder leiding van informateur Ronald Plasterk. Hij wilde een kabinet met de PVV hooguit gedogen. Het ging naar zijn idee te veel lijken op het construeren van een meerderheidscoalitie, en daarin heeft Omtzigt geen zin.
8-2-2024
Het oude gezegde luidt: de breker betaalt. Pieter Omtzigt (NSC) trok zich dinsdag 6 februari terug uit de coalitiebesprekingen en hij zal daarvoor moeten boeten. Woensdag 7 februari begon het zwartepieten. Geert Wilders (PVV), Dilan Yeşilgöz (VVD) en Caroline van der Plas (BBB) gaven Omtzigt de schuld van het debacle.
Omtzigt begon met tegenzin aan de gesprekken onder leiding van informateur Ronald Plasterk. Hij wilde een kabinet met de PVV hooguit gedogen. Het ging naar zijn idee te veel lijken op het construeren van een meerderheidscoalitie, en daarin heeft Omtzigt geen zin.
MET ZO’N TWIJFELAAR VALT MOEILIJK TE WERKEN
Door zich bruusk terug te trekken uit de Plasterk-sessies, kan Omtzigt in theorie een gedoogconstructie dichterbij brengen. Maar de praktijk is anders. Met zijn onverhoedse manier van handelen maakt Omtzigt zich onmogelijk. Met zo’n twijfelaar valt moeilijk te werken.
Een gedoogconstructie is sowieso al wankel. Als het minderheidskabinet dan ook nog eens afhankelijk is van een nukkige Omtzigt, wordt het extra instabiel. Juist in een tijd van zware bezuinigingen, heb je een stevig meerderheidskabinet nodig en moet je de beleidsafspraken snoeihard vastleggen in een Regeerakkoord.
Door zich bruusk terug te trekken uit de Plasterk-sessies, kan Omtzigt in theorie een gedoogconstructie dichterbij brengen. Maar de praktijk is anders. Met zijn onverhoedse manier van handelen maakt Omtzigt zich onmogelijk. Met zo’n twijfelaar valt moeilijk te werken.
Een gedoogconstructie is sowieso al wankel. Als het minderheidskabinet dan ook nog eens afhankelijk is van een nukkige Omtzigt, wordt het extra instabiel. Juist in een tijd van zware bezuinigingen, heb je een stevig meerderheidskabinet nodig en moet je de beleidsafspraken snoeihard vastleggen in een Regeerakkoord.
WEGLOOP-ARGUMENT ONGELOOFWAARDIG
Omtzigts argument om weg te lopen: Plasterk hield brieven achter over de ernstige toestand van ’s Rijks financiën. Dat is nauwelijks geloofwaardig.
Bankpresident Klaas Knot, Centraal Planbureau-directeur Pieter Hasekamp en secretaris-generaal Bas van den Dungen (ministerie van Financiën) kwamen op 16 januari naar het coalitieoverleg met de cijfers. Sindsdien zullen heus nieuwe berekeningen zijn gemaakt. Toch is moeilijk voor te stellen dat het illustere drietal Omtzigt een rooskleurig beeld voorgeschotelde, en dat het beeld drie weken later ineens compleet veranderde.
Omtzigts argument om weg te lopen: Plasterk hield brieven achter over de ernstige toestand van ’s Rijks financiën. Dat is nauwelijks geloofwaardig.
Bankpresident Klaas Knot, Centraal Planbureau-directeur Pieter Hasekamp en secretaris-generaal Bas van den Dungen (ministerie van Financiën) kwamen op 16 januari naar het coalitieoverleg met de cijfers. Sindsdien zullen heus nieuwe berekeningen zijn gemaakt. Toch is moeilijk voor te stellen dat het illustere drietal Omtzigt een rooskleurig beeld voorgeschotelde, en dat het beeld drie weken later ineens compleet veranderde.
NSC STAAKT FORMATIEGESPREKKEN OM OVERHEIDSFINANCIËN: DIT IS WAAROM
Als voorzitter van de Studiegroep Begrotingsruimte liet Van den Dungen al ruim voor de verkiezingen weten dat er 17 miljard euro aan bezuinigingen nodig zijn. Gebruikelijk is ook dat partijleiders op het ministerie van Financiën luistervinkjes hebben, die tijdig waarschuwen als er financiële lijken uit de kasten rollen. Een fenomeen overigens dat bij kabinetsformaties hoort en dat Omtzigt had moeten incalculeren.
Als voorzitter van de Studiegroep Begrotingsruimte liet Van den Dungen al ruim voor de verkiezingen weten dat er 17 miljard euro aan bezuinigingen nodig zijn. Gebruikelijk is ook dat partijleiders op het ministerie van Financiën luistervinkjes hebben, die tijdig waarschuwen als er financiële lijken uit de kasten rollen. Een fenomeen overigens dat bij kabinetsformaties hoort en dat Omtzigt had moeten incalculeren.
IN DE FUIK GEZWOMMEN
Dat zijn onervaren fractieleden hiervan opkijken, is tot daaraan toe. Maar het is ongeloofwaardig dat Omtzigt zich door Plasterk bedonderd voelt en beweert dat de kabinetsinformateur informatie achterhield. Hij loopt al twintig jaar mee in Den Haag en snapt heus wel hoe zulke zaken gaan.
Zolang de brieven niet zijn gepubliceerd, weet de buitenwereld niet precies wat er zou zijn verzwegen. Maar het ligt erg voor de hand dat Omtzigt een gelegenheidsargument gebruikt, nadat hij ineens tot de conclusie kwam dat hij te ver in de fuik van de kabinetsformatie was gezwommen. Hij dacht toch niet werkelijk dat hij de aan zijn kiezers beloofde ‘bestaanszekerheid’ kan financieren door simpelweg wat te bezuinigen op de departementale voorlichtingsdiensten en door minder consultants in te huren?
De afgelopen weken wekte Omtzigt steeds meer irritatie bij zijn onderhandelingspartners. Ze beschreven hem als een aartstwijfelaar. Maar het was nog erger. Hij gedroeg zich als de horzel in het formatieproces. Hij stelde eisen, en gaf er weinig voor terug.
Dat zijn onervaren fractieleden hiervan opkijken, is tot daaraan toe. Maar het is ongeloofwaardig dat Omtzigt zich door Plasterk bedonderd voelt en beweert dat de kabinetsinformateur informatie achterhield. Hij loopt al twintig jaar mee in Den Haag en snapt heus wel hoe zulke zaken gaan.
Zolang de brieven niet zijn gepubliceerd, weet de buitenwereld niet precies wat er zou zijn verzwegen. Maar het ligt erg voor de hand dat Omtzigt een gelegenheidsargument gebruikt, nadat hij ineens tot de conclusie kwam dat hij te ver in de fuik van de kabinetsformatie was gezwommen. Hij dacht toch niet werkelijk dat hij de aan zijn kiezers beloofde ‘bestaanszekerheid’ kan financieren door simpelweg wat te bezuinigen op de departementale voorlichtingsdiensten en door minder consultants in te huren?
De afgelopen weken wekte Omtzigt steeds meer irritatie bij zijn onderhandelingspartners. Ze beschreven hem als een aartstwijfelaar. Maar het was nog erger. Hij gedroeg zich als de horzel in het formatieproces. Hij stelde eisen, en gaf er weinig voor terug.
TE VEEL VAN HOGERHAND
HOE NSC BESLOOT Plasterk, de vier partijleiders en hun secondanten trokken zich terug in een soort bunker om de macht te delen en compromissen te smeden. Dat is zelfoverschatting.TOT HET OPSCHORTEN VAN DE FORMATIE
Je kunt wel denken dat een kabinet zoiets is als een IKEA-wandmeubel dat je snel in elkaar schroeft volgens de bijgeleverde tekening, maar zo werkt het niet. Je snapt de tekening pas als de kast overeind staat, en tijdens de montage moet je herhaaldelijk de helpdesk bellen voor advies. Vaak moet je nog een extra keer bellen om schroeven of scharnieren bij te bestellen.
Een proces zo frustrerend als een formatie vergt ondersteunende krachten. Fractiespecialisten die met elkaar vergaderen aan allerlei zijtafels. Zij hebben de tijd om in de samenleving contacten te leggen en belangenorganisaties naar praktijkoplossingen te vragen.
Formaties doen zich voor in de besloten achterkamer, maar kennen normaliter ook een polderproces. Dat is nodig. Een groepje politici aan één tafel is nu eenmaal niet creatief genoeg om het landsbestuur te bedisselen. Het verbaast dus niet dat Plasterks pogingen op een mislukking zijn uitgelopen.
Je kunt wel denken dat een kabinet zoiets is als een IKEA-wandmeubel dat je snel in elkaar schroeft volgens de bijgeleverde tekening, maar zo werkt het niet. Je snapt de tekening pas als de kast overeind staat, en tijdens de montage moet je herhaaldelijk de helpdesk bellen voor advies. Vaak moet je nog een extra keer bellen om schroeven of scharnieren bij te bestellen.
Een proces zo frustrerend als een formatie vergt ondersteunende krachten. Fractiespecialisten die met elkaar vergaderen aan allerlei zijtafels. Zij hebben de tijd om in de samenleving contacten te leggen en belangenorganisaties naar praktijkoplossingen te vragen.
Formaties doen zich voor in de besloten achterkamer, maar kennen normaliter ook een polderproces. Dat is nodig. Een groepje politici aan één tafel is nu eenmaal niet creatief genoeg om het landsbestuur te bedisselen. Het verbaast dus niet dat Plasterks pogingen op een mislukking zijn uitgelopen.
LIJMPOGING DOOR EEN ANDER
Hoe nu verder? Een lijmpoging ligt voor de hand. Daartoe zal de Kamer na een verhit debat de aanzet moeten geven. Maar is Plasterk nog wel de aangewezen figuur om te lijmen? Omtzigt heeft immers het vertrouwen in hem opgezegd. Logischer lijkt het dat de VVD een volgende kabinetsinformateur levert.
Een oude rot in het vak verbaasde zich dinsdagavond laat over de nieuwe bestuurscultuur. Omtzigt liet Plasterk met een appje weten dat hij weigerde verder te onderhandelen. Maar ja, het land moet toch worden bestuurd, en dus moet iemand Omtzigt terug naar de onderhandelingstafel loodsen. De ervaringsdeskundige stelde het nog maar eens vast: ‘Formeren is faseren.’
Hoe nu verder? Een lijmpoging ligt voor de hand. Daartoe zal de Kamer na een verhit debat de aanzet moeten geven. Maar is Plasterk nog wel de aangewezen figuur om te lijmen? Omtzigt heeft immers het vertrouwen in hem opgezegd. Logischer lijkt het dat de VVD een volgende kabinetsinformateur levert.
Een oude rot in het vak verbaasde zich dinsdagavond laat over de nieuwe bestuurscultuur. Omtzigt liet Plasterk met een appje weten dat hij weigerde verder te onderhandelen. Maar ja, het land moet toch worden bestuurd, en dus moet iemand Omtzigt terug naar de onderhandelingstafel loodsen. De ervaringsdeskundige stelde het nog maar eens vast: ‘Formeren is faseren.’
1 reacties :
Een oud directeur van ABN Amro, Rijkman Groenink probeerde in de provincie Utrecht precies het zelfde echter die moest zijn landgoed verplicht openstellen. https://www.geenstijl.nl/2140241/open-voor-bezoekers-landgoed-r
Zo zie je maar dat de super rijken kunnen doen en laten wat ze willen zolang de rechter ze maar beschermt en bij het koningshuis is van onafhankelijke rechtsspraak al helemaal geen sprake meer. Nederland corrupt? hoe kun je dat nu denken.
Een reactie posten