Mainstream media claimen onpartijdig te zijn.
AFSHIN ELLIAN 02 FEBRUARI 2024
Na 7 oktober 2023 is die onpartijdigheid niet meer vanzelfsprekend, schrijft Afshin Ellian. Een krant als de Volkskrant, die de empathie van lezers wil sturen, negeert het journalistieke basisprincipe: waarheidsvinding.
Het recht is er niet om empathie op te wekken voor een individu of groep. Recht is rechtvaardig (of krom). Wanneer een moordverdachte wordt vrijgesproken, zien we hevige emoties bij de familie van de slachtoffers. Maar overtuigend bewijs vormt nu eenmaal de grondslag van het gerechtelijke oordeel.
Niemand kan en mag worden veroordeeld omdat er empathie is voor de slachtoffers. Geldt een vergelijkbaar principe ook voor de journalistiek?
ANTICIPEREN OP GEVOLGEN VOOR GAZANEN
Rob Oudkerk maakte een driedelige documentaire over het oplaaiende antisemitisme na de aanslagen van 7 oktober in Israël. De NOS en EenVandaag waren niet bereid om hem te woord te staan, de hoofdredacteur van de Volkskrant wel. Pieter Klok toonde de moed om zich kwetsbaar op te stellen.
Op de vraag hoe hij 7 oktober beleefde, antwoordde Klok: ‘Al vanaf de ochtend van 7 oktober gingen twee zaken tegelijk gebeuren: de aanslag en de oorlog die zou beginnen.’ De Volkskrant had dan wel alleen kunnen stilstaan bij wat in de kibboetsen gebeurde, aldus Klok, ‘maar we moesten ook naar de andere kant kijken’.
Al op 7 oktober was hij bezig om te anticiperen op de gevolgen van een oorlog voor de Gazanen. Op de ochtend dat Klok hoorde over willekeurige executies, martelingen en verkrachtingen van de Jezidi’s door IS, anticipeerde hij toen ook op de gevolgen van de oorlog voor Syriërs en Irakezen? Nee, dat deed hij niet.
De media billijkten de grootschalige Amerikaanse bombardementen op IS in Syrië en Irak. De stad Raqqa, waar tienduizenden burgers woonden, werd compleet verwoest. Overlevenden vertelden over de angstaanjagende bombardementen. Klok en de rest hadden er geen moeite mee. IS werd als schuldige aan de verwoesting en misère aangemerkt.
Maar op zaterdag 7 oktober, toen de Volkskrant berichten binnenkreeg over honderden dode, verkrachte en verminkte Joden, anticipeerde de hoofdredacteur onmiddellijk op oorlog en de gevolgen voor de Gazanen.
EMPATHIE VAN DE LEZER
Oudkerk vroeg Klok of het een lastige afweging was. De hoofdredacteur antwoordde bevestigend, ‘omdat de krant beperkt is in omvang’ en ook ‘de empathie van de lezer is beperkt’.
Klok gaat verder: ‘De lezer kan niet empathisch zijn met iedereen, en elk probleem overal in de wereld. Dus je bent continu bezig met de vraag: waar wil ik dat de empathie van de lezer vandaag heengaat? In dit geval ging die op maandag zeker naar wat in de kibboetsen en op het festival was gebeurd. Een slachtpartij die we nooit hadden gezien.’
De Volkskrant, net als veel andere progressieve media, besteedde pas later aandacht aan wat de Israëliërs, vooral Israëlische vrouwen, overkwam op 7 oktober.
PHILIP VAN TIJN: NA 7 OKTOBER IS HET ZEER DE VRAAG OF DE HOLOCAUST WEL IS GEBEURDPSYCHOLOGISCHE OORLOGSVOERING VAN HAMAS
Dus als je een krant maakt, ben je volgens de hoofdredacteur continu bezig met de vraag: waar wil ik dat de empathie van mijn publiek vandaag naar uitgaat? Stel je voor dat de rechter bij het begin van een strafzitting hetzelfde denkt.
Uiteraard moet een krant zich niet vervreemden van zijn lezers. Een christelijke krant schrijft niet snel een vrolijk artikel over seks en drugs. Een conservatief-liberale krant zal niet systematisch opinies publiceren over het opheffen van de politie of het leger. Maar vasthouden aan je lezerskring is iets anders dan je verslaggeving baseren op de vraag waar de empathie van de lezers heen moet. Lezers moeten zelf bepalen waar hun empathie naar uitgaat.
Zodra de redactie het opwekken van empathie als richtsnoer voor verslaggeving beschouwt, zal zij aan propaganda doen of zich laten gebruiken voor de psychologische oorlogsvoering van een der strijdende partijen (Hamas). En dat geldt voor nogal wat westerse media.
De keuze voor empathie is journalistiek buitengewoon problematisch. Het gaat hier niet om opiniestukken, maar om verslaggeving. Nu gaan Volkskrant-lezers misschien denken dat de krant wat betreft de Oekraïne-oorlog hun empathie in de richting van Kyiv stuurt.
WAARHEIDSVINDING BOVEN EMPATHIE
Oorlogsverslaggeving moet berusten op de beschikbare feiten. En als één partij die levert, zoals Hamas, dan moet de krant keuzes maken en in elk geval melden dat deze feiten van Hamas komen.
De mainstream media claimen kwaliteit en onpartijdigheid. Die eigenschappen zijn niet langer vanzelfsprekend. Een krant die de empathie van lezers wil sturen, negeert het journalistieke basisprincipe: waarheidsvinding.
Klok is een eerlijke hoofdredacteur. Dat geldt in dit geval niet voor de NOS en EenVandaag. Zij waren zelfs niet bereid om Rob Oudkerk te woord te staan.
0 reacties :
Een reactie posten