De VVD begint nu te draaien naar een PVV-meerderheidscoalitie.
ERIC VRIJSEN 30-1-2024
Yeşilgöz maakt zich afhankelijk van poeslief dreigende Wilders.
VVD-leider Dilan Yeşilgöz heeft zich zo in de hoek geschilderd dat ze op het VVD-congres in Noordwijkerhout opnieuw een draai moest inzetten. In plaats van ‘onderhandelen en gedogen’, is het nu ‘dag in, dag uit onderhandelen en verantwoordelijkheid dragen’.
Geert Wilders (PVV) reageerde al na een paar uur op sociale media. Hij eist ‘heel veel minder asielzoekers’, de Spreidingswet ‘in de diepvries’. En anders maar nieuwe verkiezingen om de VVD tot een splinter te degraderen. Wilders poeslief dreigend: ‘Ik hoop dat het lukt, zodat nieuwe verkiezingen niet nodig zijn.’
Lees verder onder de tweet
De taaie besprekingen onder leiding van kabinetsinformateur Ronald Plasterk beginnen iedereen te vervelen. Als Yeşilgöz meent wat ze zegt, moet ze de VVD zo snel mogelijk in een gewoon meerderheidskabinet manoeuvreren. Geen extraparlementair gedoe, maar een coalitie met een stevig Regeerakkoord, zodat een VVD-minister van Financiën de uitgaven kan bewaken.
Yeşilgöz heeft te maken met het PVV-hatende linkerdeel van het VVD-partijkader en met de overgrote meerderheid van VVD-kiezers die een coalitie met Wilders wensen om de migratie te beperken. Ze probeert hier tussendoor te fietsen.
In Noordwijkerhout zei ze dat ze ‘heel veel mensen boos had gemaakt’ toen ze een PVV-kabinet slechts wilde gedogen. Een veel groter probleem is dat ze daarmee al bij voorbaat de schuld op zich laadde van een mislukte kabinetsformatie. Als Plasterk faalt, denken alle rechtse kiezers: ‘Logisch, de VVD wilde niet.’ Wilders buit dat genadeloos uit: ‘De VVD had er vanaf het begin geen zin in.’ En: ‘Yeşilgöz hield mij aan het lijntje.’ Dan dreigt de VVD door de bodem te zakken. In de peiling van Maurice de Hond is de PVV nu vier keer groter dan de VVD.
YEŞILGÖZ GEDRAAGT ZICH ALS EEN PLEASER
Kan Yeşilgöz de zaak redden? Ze doet zich daadkrachtig voor, maar ze gedraagt zich als een ‘pleaser’. Ze wil iedereen te vriend houden. Alleen, dat kan nu niet meer. Haar enige optie is een rechts kabinet met daarin de VVD als de steunpilaar voor degelijke overheidsfinanciën en rechtstatelijkheid. Tot nu toe ging ze ‘dag in, dag uit’ naar Plasterks onderhandelingstafel met Sophie Hermans (linkervleugel) of met financieel woordvoerder Eelco Heinen (rechtervleugel).
Hermans is ervaren. Ze was bij de formatie van 2021 de secondant van Mark Rutte, die echter ook premier was en haar het Regeerakkoord liet opknappen. Samen met Rob Jetten (D66) deed Hermans toen de bulk van het werk en het gevolg was dat D66 het Regeerakkoord naar zijn hand zette en dat de VVD twee jaar later het kabinet-Rutte IV moest laten klappen. Het migratiebeleid werd onhoudbaar. Bronnen in de VVD zeggen nu dat Yeşilgöz voortaan alleen nog met Eelco Heinen naar de formatietafel moet en tegen Hermans moet zeggen dat er voor haar geen hoofdrol meer is weggelegd. Straks kan Heinen of een betrouwbare VVD-veteraan als minister van Financiën en vicepremier in het kabinet gaan zitten.
Een gemakkelijke opgave wordt dit niet. De VVD prikt in haar verkiezingsprogram het begrotingstekort vast op 2,9 procent en daarvoor zijn 10 miljard bezuinigingen nodig. Als de PVV dan met miljarden wil strooien om bijvoorbeeld het eigen risico in de zorg af te schaffen, krijgt een VVD-schatkistbewaarder het zwaar. PVV en BBB willen miljarden vrijspelen uit de klimaat- en stikstoffondsen. De VVD vindt dat onverantwoord, maar gaf vorig jaar het slechte voorbeeld door het Nationale Groeifonds leeg te halen om de benzineprijs te temperen.
Yeşilgöz zelf moet de fractie leiden. Ze wil natuurlijk liever Justitieminister blijven, maar als Wilders, Pieter Omtzigt (NSC) en Caroline van der Plas (BBB) vanuit de Tweede Kamer het kabinet aansturen, moet Yeşilgöz dezelfde positie kiezen. Het kan moeilijk anders of daarover hebben de vier al een stilzwijgend of expliciet akkoordje bereikt.
KRAP IN GEKWALIFICEERD PERSONEEL
Wie wordt er dan premier? Het ligt voor de hand dat Ronald Plasterk die rol krijgt. Fractieleider Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) probeert bijna wekelijks in het vragenuurtje via Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV) de informateur tot de orde te roepen. Plasterk schrijft dan een beleefd briefje met de mededeling dat hij zich niks van Timmermans aantrekt. Feitelijk laat Plasterk weten dat hij zonder scrupules dienstbaar is aan Wilders.
Wilders zit heel krap in gekwalificeerd personeel. Van de fractieleden kan hij Fleur Agema en Tony van Dijck naar voren schuiven, maar de rest is niet bijster ministeriabel. In de VVD zijn nog oude routiniers te vinden die hun VVD-lidmaatschap een tijdje willen opschorten om namens Wilders in een kabinet plaats te nemen. Yeşilgöz kan dan haar achterban met een knipoog vertellen dat de liberalen een zwaar stempel drukken op het kabinet. Maar iedereen snapt dat ze zich volstrekt afhankelijk maakt van de grote, blonde concurrent.
0 reacties :
Een reactie posten