Net voor de kerst kreeg het veel besproken klimaatfonds zijn definitieve verankering tijdens de behandeling in de Eerste Kamer. Het fonds is gevuld met het giga-bedrag van 35 miljard euro en is vooral gericht op CO2-reductie. Klimaatrealisten, waaronder Nobel-prijswinaars, vinden CO2 reductie weggegooid geld. De verwachting van de voorstanders, waaronder de VVD, is dat het fonds ten goede komt aan de Nederlandse economie.

Over de financiering van klimaatbeleid heeft de Algemene Rekenkamer zich al zeer kritisch uitgelaten waar het gaat om de verantwoording daarvan. Het parlement krijgt geen eenduidig en compleet overzicht van de betrokken ministers en definities van wat onder klimaatbeleid valt, ontbreken. Ministers rapporteerden ook zomaar uiteenlopende bedragen over de dure klimaatmaatregelen. Een janboel dus.

Ook de Raad van State heeft bij de parlementaire behandeling van het klimaatfonds gewezen op problemen bij de uitvoering van klimaatbeleid, zoals haalbaarheid van doelstellingen en praktische zaken als netcongestie. Maar het fonds moest en zou er komen.

In de context van een veranderde politieke werkelijkheid na 22 november is het de vraag hoe het klimaatfonds gaat opereren.


Oud-staatssecretaris van Financiën en senator Martin van Rooijen sprak bij de behandeling:

‘Voorzitter. Het steunen van nobele doelen zoals het klimaat is een sprong in het duister, aangezien niet goed gedefinieerd is waaraan je het geld wilt besteden. Oud-minister Ruding (CDA) vindt het niet verantwoord als het kabinet doorgaat met de huidige stikstof- en klimaatfondsen: ‘Ik heb altijd aarzeling gehad bij het enorme bedrag voor die fondsen’. 50 PLUS deelt deze kritiek. Alle uitgaven voor klimaat kunnen gewoon via de begroting worden gefinancierd; het is zojuist nog gezegd. Zo is het ook gebeurd bij de begroting voor 2024 bij gebrek aan het fonds.’


Bij de stemming stemden OPNL, GroenLinks-PvdA, de SGP, D66, het CDA, Volt, de VVD, de PvdD en de ChristenUnie voor het wetsvoorstel, de leden van de fracties van de PVV, FVD, JA21, de SP, BBB en 50 PLUS waren ertegen, zodat de wet werd aanvaard. Weliswaar met een royale meerderheid, maar in de context van een veranderde politieke werkelijkheid na 22 november is het de vraag hoe het klimaatfonds gaat opereren. Bij de eerdere behandeling in de Tweede Kamer stemden PVV, SP, FVD, Denk, BBB, Groep Van Haga, Bij1 en, last but not least, lid Omtzigt tegen.

Erkens (VVD) wees bij de eerdere behandeling nog hoogdravend op

‘… de zinnige doelen die met het fonds worden gefinancierd: meer energieonafhankelijkheid, een duurzamere industrie, een energiezuiniger woningvoorraad en een versterkte energie-infrastructuur.’

Maar met een nieuwe Tweede Kamer en de groei van nieuw rechts daarin, zal zowel vanuit NSC, PVV en BBB obstructie worden gepleegd tegen de malle uitgaven uit het fonds, indachtig de kloeke uitspraken van PVV-kamerlid Kops die het klimaatbeleid als ‘waanzin’ bestempelde. Vraag is of de VVD bij de begrotingsbehandelingen blijft meedoen aan de groene en peperdure ontsporingen van een klimaatfonds, of dat ook hier het klimaatrealisme eindelijk doorbreekt. Telkens met samengeknepen billen meestemmen met Timmermans en zijn groene trawanten is electoraal voor de VVD niet vol te houden.

***