Door Jules de Waart.

“The era of reason has ended. The era of hysterics is about to begin.”

Vrij naar Tolkien en Guterres (SG van de VN)

“De mens is altijd tot hysterie geneigd geweest, maar zo bar als tegenwoordig was het nog nooit”. Het is de titel van een column van Rob Hoogland, een van de hoog geprezen columnisten van de Telegraaf. Ik kreeg de tekst onder ogen vlak voordat ik begon aan het schrijven van een recensie van het boek van Hans Labohm, Dick Thoenes en Jeroen Hetzler getiteld “Annalen van de Klimaathysterie”.

Het is een lijvig boek, met 365 pagina’s, en niet altijd makkelijk. Dat hoeft ook niet. Albert Einstein zei eens:

“Je moet iets zo eenvoudig mogelijk zeggen, maar niet eenvoudiger.”

Hans Labohm en zijn co-auteurs zijn er m.i. voortreffelijk in geslaagd om een controversieel onderwerp, dat bovendien zo makkelijk niet is, leesbaar te maken voor een groot publiek, met behoud van hun journalistieke en wetenschappelijke integriteit.

Het boek is een bundeling van een groot aantal artikelen en bestaat uit twee delen. Het eerste deel is een uitvoerige beschrijving en grondige analyse van de sceptische opvattingen over het klimaatbeleid tot ongeveer het jaar 2004. Het tweede deel geeft doorkijkjes naar de huidige periode en eindigt december 2022. Alle relevante ontwikkelingen in de wetenschappelijke standpunten tot nu toe, waaronder die van het IPCC, konden worden meegenomen.

Het eerste deel zal voor velen een echte eye-opener zijn. Veel er van werd al eerder behandeld door Labohm in zijn boek “Man-made Global Warming: Unravelling a Dogma”, geschreven samen met Dick Thoenes en Simon Rozendaal en gepubliceerd in 2004. Dat boek is alleen nog maar antiquarisch te verkrijgen voor prijzen die variëren tussen de 90 en 600 euro. Dat de beste van deze artikelen, nu in Nederlandse vertaling, beschikbaar komen in een boek van 27,50 euro is verheugend. Het maakt Annalen van Klimaathysterie een standaardwerk over het Nederlandse klimaatbeleid in de periode vanaf 1970 tot 2004 en daarna.

De discussies vóór 2004 waren inhoudelijks nauwelijks te onderscheiden van de huidige. Vrijwel alles was al bekend. Het boek begint met een aantal grondige artikelen over het klimaatbeleid en de broeikasgashypothese. De econoom Labohm schreef artikelen over de handel in emissierechten en de marktprincipes.

Er waren tot 2004 drie IPCC rapporten verschenen die al snel als “heilige boeken” werden gezien. De IPCC-rapporten waarschuwden voor een catastrofale aanslag op mens en natuur als de CO2-emissies en daarmee ook de temperatuur, bleven stijgen. Ingrijpende en zeer kostbare maatregelen werden voorgesteld en zonder veel discussie ingevoerd. De angst voor een onbewoonbare aarde kreeg een grote meerderheid van de wetenschappers, de politiek en de media in haar greep.

Maar tienduizenden sceptische wetenschapper, waaronder 72 Nobelprijswinnaars, spraken zich in Appeals, Declarations en Open Brieven uit tegen het in hun ogen onwetenschappelijke, politiek gedreven proces. Tegen de dominante rol van CO2, tegen de kostbare maatregelen om juist die CO2 – emissies, met voorbijgaan aan alle andere oorzaken, hard aan te pakken.

Het had geen enkel effect. Niemand luisterde. Hans Labohm, sprak zo’n twintig jaar geleden van “een ernstig geval van collectieve verstandsverbijstering”. Het werd hem niet in dank afgenomen en hij moest zijn ontslag indienen. Ook toen al.

Na 2004 zou de situatie grotendeels hetzelfde blijven. De wetenschap veranderde nauwelijks maar de toon werd anders, harder, persoonlijker. Er traden voortdurend schandalen aan het licht. “Annalen van Klimaathysterie” beschrijft er een aantal in detail.

Belangrijk was het Climategate-schandaal. Hackers publiceerden over een kleine groep van invloedrijke alarmistische wetenschappers die via een netwerk van censuur sceptische wetenschappers buiten de discussie hielden. Een commissie oordeelde dat er niets was gebeurd dat “morally wrong” was. Het begrip morally wrong werd niet nader uitgewerkt maar moet vrijwel zeker worden gezien in het kader van de zogenoemde “double ethical bind”. Stephan Schneider, een van de sleutelfiguren van het IPCC was de uitvinder. Als je het lot van de aarde wil verbeteren mag je als wetenschapper best wat overdrijven vond hij.

“Dus we moeten rampzalige scenario’s aanbieden, vereenvoudigde dramatische uitspraken doen en weinig melding maken van eventuele twijfels die we daarbij zouden kunnen hebben”.

Andere voorbeelden die uitvoerig worden besproken in de Annalen zijn de zogenoemde “hockeystick” van Michael Mann en de documentaire “An Inconvenient Truth” van Al Gore. Mann knoopte twee statistieken aan elkaar en veranderde zo een temperatuurdaling in een stijging.

“Fraude” zei Richard Muller van Berkeley Earth. Al Gore’s documentaire werd de hemel in geprezen en hij kreeg er, samen met het IPCC een Nobelprijs voor. Algemeen bekend natuurlijk. Minder bekend is dat een Engelse rechter van het High Court (Burton) Gore’s documentaire beschreef als extreem overdreven en vol van wetenschappelijke fouten. Hij verbood de gratis vertoning er van op de Engelse scholen. Klimaatwetenschappers en zeker medewerkers van het IPCC moeten van dit alles geweten hebben. Ze zeiden en deden niets.

In een gastbijdrage neemt Ed Zuiderwijk ons mee naar het jaar 2100. In een terugblik verbaast hij zich er over hoe

“een kliek van onwetende fanatici, half-opgeleide onderzoekers, politiek meelopers, en de nodige charlatans de controle over onderzoek in de atmosferische wetenschap en haar toepassingen verkreeg” .

Misschien wat hard geformuleerd maar het geeft een indruk van de frustraties die een sceptische wetenschapper in zijn werkend leven ontmoet. Tegen deze achtergrond is het verbazingwekkend hoe tolerant en gematigd Hans Labohm is gebleven. Hij heeft een hard oordeel over instituties maar speelt nooit “op de man”. In tegendeel. We willen benadrukken, zegt hij, dat we ervan uitgaan dat de overgrote meerderheid van hen (de aanhangers van het IPCC-paradigma) te goeder trouw is.

“Annalen” slaat op een vorm van geschiedbeschrijving waarbij gebeurtenissen op chronologische volgorde worden beschreven. Maar wanneer begint de “klimaathysterie”? Naar mijn gevoel zijn de IPCC-rapporten tot en met het AR 5 van 2013 wel eenzijdig alarmistisch maar niet hysterisch. De founding fathers van het alarmisme, Bert Bolin, Stephan Schneider, James Hansen, Michael Mann, maakten een ruim, m.i. te ruim, gebruik van de double ethical bind, maar bleven wetenschappers.

Dit gold tot 2013 ook voor het IPCC als geheel. Maar in 2015 was er een voorzitterschapswisseling bij het IPCC en werden in VN-verband de Akkoorden van Parijs gesloten. Alles veranderde. De Akkoorden vroegen om een zero-emissie van CO2 in 2050, een herculische taak die draconische maatregelen zou vereisen. Duizenden miljarden zouden moeten worden onttrokken aan gezondheidszorg, volkshuisvesting, onderwijs, landbouw, ouderenzorg e.d. Om dit mogelijk te maken moest de burger bang, doodsbang, worden gemaakt voor klimaatverandering. Het IPCC spreekt na 2015 alleen, vrijwel alleen, over broeikasgassen, vooral CO2, als oorzaak van alle opwarming sinds 1950. Al het extreme weer wordt eenzijdig toegeschreven aan klimaatverandering, ook al zijn de bewijzen hiervoor zwak. Een hysterisch meisje leest iedereen de les.

En ver daar boven vinden we iemand die ongegeneerd een extreem hysterisch verhaal houdt. Guterres, de Secretaris-Generaal van de VN, ziet de aarde verbranden, de oceanen koken.

“The era of global boiling has arrived”


zegt hij. Het is grote onzin maar niemand spreekt hem tegen. Met een knipoog naar Guterres (en Tolkien) zou ik het anders willen zeggen:

”The era of reason has ended. The era of hysterics is about to begin”.

En dat vind ik de grootste waarde van de “Annalen van de klimaathysterie”. Het verwijst naar een toekomst die er niet mag komen. Het nodigt uit om zelf te denken over het verleden en de wortels te zien van iets wat we niet willen laten gebeuren. Maar dan moeten we wel wat doen. De “Annalen van de klimaathysterie” lezen is een goed begin.

Over de auteur

Jules de Waart is fysisch geograaf, oud-lid van de Tweede Kamer voor de PvdA en auteur van “Geloof niet alles. Klimaatverandering in de spiegels van wetenschap en politiek”.

***

Van de redactie

Een Engesle vertaling van ‘Annalen van de klimaathysterie’ is in voorbereiding.

***