Eenderde van scholieren is qua leesniveau onvoldoende toegerust om als burger te functioneren. Een ramp dreigt, maar het debat blijft uit, ziet Philip van Tijn.
27-12-2023
Je rijdt in een file op de autosnelweg, drie banen in beide richtingen. Het schiet niet op en je bent op weg naar een belangrijke afspraak. Je auto schuifelt vooruit, die afspraak wordt niks. Maar gelukkig, die twee andere banen schieten nog minder op – je zit dus in de ‘goede’ file, anders zou het pas echt ondragelijk zijn.
Iedereen die ik in de loop der jaren deze situatie voorlegde, herkende het en herkende ook zichzelf erin. Dit bijna alledaagse beeld leert ons twee dingen. Allereerst dat alles betrekkelijk is. En ten tweede dat leed, van welke aard en oorsprong ook, in principe makkelijker, althans minder moeilijk, te dragen is als je weet dat het nog erger kan.
WIE ZIJN TOCH DIE MENSEN DIE IN ARMOEDE LEVEN?Op de rand van een nieuw jaar is het goed dit in het oog te houden. Maar de vraag kan worden gesteld of dat ook gebeurt. Zo leven in ons welvarende land één miljoen mensen onder de armoedegrens. Die grens ligt voor een alleenstaande op 1.100 euro per maand, voor een stel op 1.550 euro. Wereldwijd leeft de helft van de bevolking, drieënhalf miljard mensen, (vaak ver) onder de armoedegrens en mondiaal ligt die grens op slechts 5 euro per dag.
Heb je er als Nederlandse armoelijder wat aan dat je collega in Zimbabwe het met hoogstens 150 euro per maand en meestal veel minder moet doen? Als je op straat in je gegentrificeerde stad loopt tussen de SUV’s en de Tesla’s (die je ook nog hebt meegesubsidieerd), zijn die auto’s je referentiepunten.
In 1973, tijdens de oliecrisis, sprak een sombere premier Joop den Uyl het volk toe, met de gedenkwaardige kernzin: ‘De wereld van vóór de oliecrisis keert niet terug.’ Hij kreeg gelijk, maar anders dan bedoeld. In 1973 verdiende Jan Modaal 7.000 euro per jaar en een halve eeuw later 41.000 euro, inflatie inbegrepen, dat wel. Het aantal personenauto’s was in 1973 2,8 miljoen, in 2023 9 miljoen.
GENEIGD LOPENDE LIJNEN DOOR TE TREKKEN
Voorspellen is onbegonnen werk, zelfs als je het deftig prognosticeren noemt. Je bent geneigd de lopende lijnen door te trekken, ook alweer op zijn deftigs: te extrapoleren.
Maar de toekomst laat zich niet domweg extrapoleren. Van tijd tot tijd komt de beruchte zwarte zwaan van Karl Popper langszwemmen en deze gooit alles door elkaar. De zwarte zwaan van 2020 heette corona, die van 2022 Oekraïne en die van 2023 Israël/Gaza.
Die van 2024 kan Trump heten, of Taiwan of staatsgreep in Moskou, maar de kans is groter dat het om iets gaat waaraan we nu zelfs niet eens dénken.
Hoe dan ook zal deze gebeurtenis goeddeels aan ons land voorbijgaan, tot er geen ontkomen meer aan is. Wij zijn het enige beschaafde land waar in een verkiezingscampagne het buitenland domweg niet bestaat, geen seconde werd genoemd. Hoe lang is het geleden dat een Nederlandse politicus zo’n prachtige, gloedvolle en fundamentele speech hield als de Duitse vicebondskanselier Robert Habeck over het nieuwe antisemitisme. Leider van de Groenen, dus de Duitse evenknie van Jesse Klaver – of doe ik nu een te groot beroep op uw fantasie?
Zo is het oprukken van de wolf vanuit Oost- en Centraal-Europa ons pas opgevallen toen hij in Drenthe schapen ging doodbijten. Onze schapen, potjandikkie, en hun wolf. En we moesten lief voor hem zijn, ‘van Europa’. Dat geldt voor alles waaraan onze eigen overheid uit lafheid niet durft te komen.
Pas sinds recent de lievelingspony van Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen door een wolf werd doodgebeten, is de wind gedraaid. Domme wolf, heeft het voor zijn soortgenoten verpest.
LEESNIVEAU NAAR EEN NIEUW DIEPTEPUNT
Er is veel klein leed in onze welvaartsstaat, zoals de aanplant van bomen vanwege het klimaat, waardoor de zonnepanelen van de huizen daarachter – vanwege het klimaat én de subsidie – nauwelijks meer werken.
ZIHNI ÖZDIL: DALENDE LEESVAARDIGHEID OP BASISSCHOOL HEEFT CATASTROFALE GEVOLGENGroter leed rijst op uit een recent internationaal onderzoek waaruit blijkt dat het leesniveau van de scholieren naar een nieuw dieptepunt is gedaald. Terwijl we in alle lijstjes over welvaart, welzijn, geluk en nog veel meer in de mondiale top-10, meestal top-5, staan, geeft het scholierenonderzoek een kijkje in de donkere toekomst, volgens het aloude gezegde, wie de jeugd heeft, heeft de toekomst.
Op alle criteria is Nederland omlaag gekukeld, maar met het leesniveau is het ronduit rampzalig gesteld. In de top-5 staan op Ierland na louter Aziatische landen, terwijl wij diep in het rechter rijtje zijn gedoken. Het sinds jaar en dag gerespecteerde onderzoek stelt dat eenderde van de scholieren ‘onvoldoende is toegerust om als zelfstandig burger te functioneren’.
Het is in onze welvaartsstaat te gênant voor woorden. Of het nu de schuld is van ‘de’ minister, ‘de’ politiek of het niveau van de pabo, de toekomstige ramp tekent zich af.
Maar tot een echte discussie in het parlement zal het niet leiden. De kinderen van immigranten en expats en de nauwelijks geconditioneerde toelating van hun ouders mogen als minstens mede-oorzaken niet worden genoemd, dus dat beperkt de discussie.
Moeilijk onderwerp! Vingers niet aan branden! Misschien iets voor een ambtelijke werkgroep als de neiging om politicusje te spelen kan worden onderdrukt.
NIET OVERGEVEN AAN SOMBERE OVERPEINZINGEN
Toch trof iets anders mij in 2023 nog veel meer. Het gebeurde in de zomer, maar is pas sinds kort bekend. Een huisarts racet per auto naar een spoedgeval, naar een terminale patiënt. Zij vergeet de parkeermeter in te stellen en krijgt een bon. Ze laat de zaak voorkomen, omdat zij denkt dat deze uitleg de rechter wel zal overtuigen.
GEERTEN WALING: ORDE VAN ADVOCATEN FLUIT HET BEKENDE ALARMDEUNTJE OVER DE RECHTSSTAATMaar de rechter kent geen twijfel: er was geen sprake van een noodsituatie, aldus de juridisch, maar voor zover bekend niet medisch geschoolde rechter. En ook was de huisarts ‘feitelijk en fysiek’ in staat om parkeergeld te betalen. Zolang rechters als mr. Maartje Speksnijder pal staan, hoeft Pieter Omtzigt niet bang te zijn dat onze rechtsstaat gaat wankelen.
Laten we ons niet overgeven aan sombere overpeinzingen en dapper 2024 tegemoet treden. Ik houd me al bijna mijn hele leven op de been met de beroemde uitspraak, voor het eerst gebezigd bij het Beleg van Wenen in 1683, het begin van de ondergang van het Ottomaanse Rijk: Die Lage ist hoffnungslos, aber nicht ernst – de toestand is hopeloos, maar niet ernstig
ELSEVIER
1 reacties :
Ik ben niet juridisch óf medisch geschoold. Ik ben dus geschokt dat de rechter de huisarts de boete niet kwijtschold. Spoedgeval en terminale patiënt lijken mij toch voldoende reden om een parkeermeter te vergeten. Overigens dacht ik dat huisartsen vaak niet zelf rijden, maar een chauffeur hebben voor dit soort ritten.
Een reactie posten