Zo ziet NET ZERO er uit: én het glas leeg én ook geen druppel meer in de fles.














Door Leonardo da Gioiella.

Het zal een jaar of dertig, veertig geleden zijn – na de club van Rome en tijdens de zure bossen – das große Waldsterben – dat ik dit verhaal verfilmd zag.

Een Greenpeace-achtige actiegroep heeft besloten te protesteren tegen het vervoer van gevaarlijke stoffen door een vrachtschip, onderweg daarmee, op zee te attaqueren en, indien mogelijk, te doen keren en anders in ieder geval aan de buitenwereld duidelijk te maken dat de milieuactivist het niet langer meer pikt. Een publiciteitsstunt.

En zo vertrekt vanaf de kust een boot met achtkoppige bemanning om het vrachtschip te enteren met de bedoeling zo dicht mogelijk in de buurt van het gestelde doel te komen. Geen watjes dus, wou ik maar zeggen. Geen mensen die sorry zeggen als ze over de reling op een vreemd dek stappen, of permesso? – zoals ze in Italië als stopwoord hebben als ze een vreemde drempel overstappen, waar ze zojuist uitgenodigd zijn om binnen te komen. Jongens van stavast. En de meisjes uit hetzelfde hout gesneden.

De aanvoerder is een wat oudere man, de oudste van het stel ook, de tweede man is een vrouw die tevens zijn liefje is. Wat de overige zes koppen nog niet weten is dat de kapitein en zijn liefje inmiddels besloten hebben dat zachte heelmeesters stinkende wonden maken. In hun bagage zitten dan ook de nodige explosieven. Ze hebben besloten om de rest in te lichten als het opportuun wordt, of onmogelijk is om hun werkelijke plannen nog langer te verbergen.

Dat zijn dus na verloop van tijd twee oorlogen. Eentje van het milieugoede tegen het milieukwaad – de kapitein van het vrachtschip tegen de kapitein van de actievoerders. Maar ook een oorlog tussen de actievoerders onderling, die al begint nog voordat ze het boze-mensen-schip bereikt hebben, want één van de zes ontdekt de snode plannen van het verliefde stel. Het begint met harde woorden maar het eindigt in een drama – als ik me goed herinner vallen er nog slachtoffers op het vrachtschip, maar de actie wordt één hopeloze mislukking waarbij de kapitein van de actievoerders ook jammerlijk ten onder gaat. Captain Ahab revisited.

Is het hier oorlog?

De vraag werd voor het eerst gesteld tijdens de vierdaagse van 1982 – militairen die als militair meeliepen, in colonne. Op T-shirts. Op een spandoek, op betonconstructies langs de route. Later is ie wel overgenomen op plaatsen waar de overheid, om grip op een demonstrerend volkje te houden, een buitenproportionele ME-macht had gepositioneerd.

Ik gebruikte het woord “oorlog” laatst, niet in vragende zin. In een van oorsprong Duitse setting werd gesproken van die große Energiekrise en ik vind dat je, in Duitsland althans, wel van der große Energiekrieg kunt spreken. Er is helemaal geen energiecrisis. Energie genoeg. Er is een ongezonde discussie over hoe ze in hun energiebehoefte moeten voorzien. En dat heeft, gezien de uitingen en de collateral damage veel weg van oorlog. Dat komt nooit meer goed daar, vrees ik. Misschien dat ze op Bundesland niveau nog tot compromissen kunnen komen.

Die actiegroep in de film was een Amerikaanse. Maar op deze plek is in commentaren al vaker het begrip Rote Armee Fraktion gevallen in relatie tot de Duitse eindtijdclub Letzte Generation.

Het is niet nieuw in de wereld, oorlog tussen groepen of individuen. Ik heb hier een mooi verhaal van een van oorsprong Italiaanse familie in Amerika, wier samenzijn vanwege de dood van hun moeder verpest wordt doordat één van de groep het nodig vindt om op te merken dat Amerika een land van bombthrowers geworden is. Jailors, kinderen die zo van de straat in de gevangenis gestopt worden. Every day a new war. And the oil company doesn’t even pay a tax. Hij wordt dan ook onmiddellijk in het hoekje van de Commies geplaatst.

Dat was nog geen oorlog. Gewoon, de ongenoegens van een familiedagje. Maar inmiddels is het tussen Republikeinen en Democraten echt oorlog. Families en zelfs vriendschappen vallen uit elkaar. Ze gunnen elkaar het licht in de ogen niet. Vroeger werd alles wat ze aanraakten goud, nu wordt alles wat ze aanraken een twistappel. Klimaat, woke, boeken met “schunnige” teksten, Israël.

En vroeger deed het er vijftig jaar over om naar de andere kant van de plas te komen, maar nu vliegt het onze kant uit. En Duitsland is, wat mij betreft, de USA van Europa. Klimaatfanaten waar je echt last van hebt.

Wel, je zou kunnen zeggen: zolang het dit soort oorlog blijft kunnen we daar wel mee leven. Maar in Amerika is inmiddels een club bezig, thinktank en activisme tegelijk, die hoopt dat Trump wint, niet omdat Trump zo goed is, maar om, gebruik makend van Trump z’n behoefte om zijn eigen belangen te bewaken, hun niet zo democratische belangen in te voeren middels het transitieboek dat al klaar ligt. Dan gaat USA een beetje, en misschien wel heel veel, lijken op Belarus met Lukashenko. Driver: dat gesodemieter met het klimaat en energie en dat woke gedoe moet nou maar eens afgelopen zijn.

En in Nederland, vanuit de andere kant van het politieke spectrum, wil iemand van PvdA/GroenLinks de democratie even op nul zetten om hetzelfde te regelen, maar dan de andere kant uit: klimaat en energie en zulke uiteenlopende zaken als Zwarte Piet. En dan gaat Nederland een beetje op Belarus met Lukashenko lijken.

Is het hier oorlog?

Nee, nog niet. En het woordje “nog” moet ik hier eigenlijk niet gebruiken. Het is in de verste verte niet zichtbaar – zou ik willen zeggen. Maar ik moet aan dat bootje denken van een jaar of veertig geleden, waarvan er een paar de bedoeling hadden een vrachtschip naar de kelder te jagen, indien nodig met de bemanning er bij.

En ik vind Extinction Rebellion, en Letzte Generation, enge clubs – niet alleen overtuigd van hun eigen gelijk, maar andermans gelijk niet meer accepterend. En Donald Pols van Milieudefensie kan zich als een aardige vent voordoen, maar voor mij is ie van hetzelfde laken een pak.

Extinction rebellion. Foto: Shutterstock.

Bovenal, ik vind Scientist Rebellion niet alleen eng, ze zijn daadwerkelijk ondemocratisch. Ze willen alternatieven in de wetenschap van het academische discours uitsluiten. Verdraagzaamheid is niet een kenmerk van de fanaticus.

Ja, es gibt ein Energiekrieg! De manier waarop ze daar in Duitsland hiermee bezig zijn, is geen discussie meer. Het ene na het andere compromis wordt besproken en gerealiseerd om de macht overeind te houden – wat mij betreft niks mis mee. Maar al dat bestuurlijke onheil komt voort uit de groene klimaat- en energiepolitiek waarbij Scholz die Grünen nodig heeft om overeind te blijven, dus twee dingen komen absoluut niet op tafel: a) is klimaat nu echt zo erg, en is net zero dan nodig en b) wat gebeurt er met Duitsland als ze energiecentrales sluiten en de stroomvoorziening overeind gehouden moet worden met zonnepanelen en windmolens?

Idem dito in Nederland. En daar komt dat bootje weer in mijn blikveld. Want XR gaat nooit accepteren dat net zero niet werkt. De fanatieke linksen vinden 2030 eigenlijk al te ver liggen. Dus dat gaat lijm- en plakwerk opleveren – en niet om iets te helen. En dat brengt ME en de wapenstok tevoorschijn … en inderdaad, dan ligt zoiets als een Rote Armee Fraction niet meer buiten de grens van het mogelijke.

En een net opgevoede en behoorlijk hoog geschoolde man die een bank voor de rechter daagt omdat oliemaatschappijen benzine aan het volk leveren, die heeft toch eigenlijk een gaatje in zijn hoofd gekregen in de loop van het obsedatieproces. Of hij heeft ze nooit op een rijtje kunnen krijgen, in zijn behoefte om societal change te managen, waartoe hij een onschoolbare scholing heeft gevolgd.

En we zijn nog steeds een zootje van wereldverbeteraars, zie onze nulkommmanulnulnul plus nog een paar cijfertjes. Dus als we ons niet druk maken over onze eigen rampen en energieproblemen dan gaan we ons wel druk maken over de rampen in de derde wereld. Ja, daar hebben we in Nederland ook voorbeelden van uit de zeventiger/tachtiger jaren – zwart gemaakte schrijvers die door linkse gemeentebesturen van podia geweerd werden, zelfs mensen die in buitenlandse gevangenissen terecht kwamen, rebellerend tegen een vreemd regiem, en waar de overheid zorgplicht voor had.


Kan het hier oorlog worden?

Ik blijf optimistisch. Geen oorlog in de letterlijke betekenis. Maar mensen komen wel op een ongezonde manier tegenover elkaar te staan. En terwijl ik dit opschrijf vindt de NOS dat ik moet weten dat er wateroverlast is in een Duits verpleeghuis. Dus een beetje desolate XR-fanaticus wordt echt wel in stemming gebracht om iets meer te doen dan met een vlaggetje te zwaaien op de A12.

En ik blijf het herhalen: wat er gaat gebeuren als wij niet tijdig van de dwalingen van dit net zero pad terugkeren valt met geen pen te beschrijven. Ik durf er niet echt een beeld van te vormen. Wat zeg ik, ik moet er niet aan denken.

***