Nederland onthoudt zich van stemming over toelating glyfosaat

 Landbouwminister Piet Adema gaat vrijdag namens Nederland niet voor en ook niet tegen de toelating van glyfosaat stemmen in de Europese Commissie. Dat schrijft hij dinsdagmiddag in een brief aan de Tweede Kamer.

 10-10-2023 Tekst: Bas Lageschaar

Lidstaten stemmen aanstaande vrijdag in Brussel over de toelating van glyfosaat voor een periode van tien jaar. De minister maakt in aanloop naar de stemming via een Kamerbrief duidelijk dat hij op twee gedachten hinkt.

Aan de ene kant is er de wetenschap. Het Ctgb adviseert dat de minister op wetenschappelijke gronden positief kan oordelen over het voorstel van de Europese Commissie om de goedkeuring van glyfosaat te verlegen. 'Op basis van deze onafhankelijke wetenschappelijke adviezen kan geconcludeerd worden dat een hernieuwde goedkeuring van glyfosaat mogelijk is, omdat er uit de herbeoordeling geen onaanvaardbare risico’s voor mens, dier en milieu zijn geconstateerd.'

Aan de andere kant is er de Tweede Kamer. Die heeft de minister via een motie 'een onmiskenbaar politiek signaal gegeven' om tegen de goedkeuring van glyfosaat in de EU te stemmen. 'De uitspraak van uw Kamer zie ik als een evidente vertaling vanuit de Nederlandse volksvertegenwoordiging, van de zorgen die al geruime tijd breed in de (Nederlandse en Europese) wetenschap en samenleving leven over de mogelijke gevolgen van het gebruik van glyfosaat en neurodegeneratieve ziekten, zoals Parkinson.'

Overweging

De aangenomen motie vertegenwoordigt de zorgen en weegt zwaar voor de minister: 'Ik ben van mening dat aan het genuanceerde standpunt van Nederland geen recht gedaan wordt met een stem vóór of tegen het voorstel van de Europese Commissie. Hiermee zou aan één van beide principes meer waarde worden gehecht dan aan het andere. Ik ben van mening dat aan het genuanceerde standpunt van Nederland geen recht gedaan wordt met een stem vóór of tegen het voorstel van de EC. Hiermee zou aan één van beide principes meer waarde worden gehecht dan aan het andere.'

Goedkeuring ingetrokken

De minister zal vrijdag bij de stemming in de Europese Commissie aandacht vragen voor een specifiek toetsingskader voor neurodegeneratieve ziekten, zoals Parkinson. Adema verwacht dat de EFSA deze met urgentie gaat ontwikkelen. Daarnaast ondersteunt hij de oproep dat EFSA een toetsingskader maakt om de (indirecte) gevolgen voor de biodiversiteit in kaart te brengen.

Daarnaast wil Adema een expliciete bevestiging van de Europese Commissie dat de goedkeuring van glyfosaat wordt ingetrokken als uit enig wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er wetenschappelijke gronden zijn waaruit blijkt dat glyfosaat niet veilig is en er directe risico’s voor mens, dier en milieu zijn.

Wetenschappelijk onderzoek

In Nederland zal het kabinet vragen aan het RIVM om specifiek wetenschappelijk onderzoek te starten naar de relatie tussen glyfosaat en het ontstaan van Parkinson. Dit onderzoek moet dan over drie tot vijf jaar gegevens opleveren, waarmee een causaal verband tussen stof en ziekte aangetoond, dan wel uitgesloten kan worden.

Als dit of ander wetenschappelijk onderzoek aantoont dat glyfosaat niet meer veilig is, dan zullen middelen op basis van glyfosaat per direct ingetrokken worden, zonder respijt- en opgebruiktermijn.

Verbod glyfosaat op grasland

De minister zal daarnaast de komende jaren ook de aangenomen motie van Tjeerd de Groot (D66) en Laura Bromet (GroenLinks) gaan uitvoeren. Deze roept om in 2025 een verbod in te stellen op het gebruik van glyfosaat op graslanden en vanggewassen buiten geïntegreerde gewasbescherming om. Dit gebeurt via wijziging van het Besluit gewasbeschermingsmiddelen en biociden om alternatieven voor glyfosaat te verplichten bij ‘resetten’ van grasland, groenbemesters en vanggewassen.

Om de ontwikkeling van preventieve en niet-chemische maatregelen en de aanschaf van bedrijfsmiddelen voor mechanische onkruidbestrijding te stimuleren, is per 1 sept 2023 een LNV-subsidieregeling opengesteld met een budget van vijf miljoen.