Henri Bontenbal wordt partijleider van het CDA

Henri Bontenbal (40) is de beoogde nieuwe leider van het CDA.

Niels Klaassen 11-08-23 

Het Tweede Kamerlid geldt als veelbelovende nieuwkomer en moet na jaren van interne strijd en slechte verkiezingsuitslagen de ‘wederopbouw’ leiden. Het CDA verkeert in doodsnood.

Maandag volgt de formele kandidatuur. Ingewijden tipten Bontenbal al langer als beste kandidaat.

Kamerlid Derk Boswijk (34) had ook interesse, maar de partij kiest voor de geboren en getogen Rotterdammer die sinds 2021 voor het CDA in de Tweede Kamer zit. Bontenbal is onbekend bij het grote publiek, maar is voor een flink aantal CDA’ers een veilige keuze. De natuurkundige uit Rotterdam (getrouwd, twee zoons) wordt beschouwd als intelligent, een teamplayer en bescheiden. Maar hij is niet bang of kleurloos. Bontenbal vindt dat het CDA meer is dan een ‘boerenpartij’ en gelooft dat de partij weer groot kan worden zonder populisme en mét een gematigde koers.

Dat Bontenbal niet meteen geldt als premierskandidaat is van minder belang, vinden CDA’ers. De partij heeft andere zorgen, strijdt om zijn voortbestaan, kampt al jaren met hevige interne verdeeldheid, slechte verkiezingsresultaten en gedoe over het leiderschap.

Eerst moet de partij vertrouwen van partijgenoten en kiezers herwinnen, de schade beperken. Dan is roepen dat je ‘de grootste’ wil worden een nogal wereldvreemde strategie, stellen prominenten: ,,We moeten de komende tijd echt weer gaan bouwen”, zegt een ingewijde rond de partijtop. ,,We zoeken echt naar nieuw elan, zo stond het ook in de profielschets.”

Spotlights

Henri Bontenbal (CDA), tijdens een debat in de Tweede Kamer. © ANP

De nieuwe leider wacht een megaklus, allereerst in de spotlights van het lijsttrekkerspodium. De verkiezingen van november dreigen opnieuw op een afstraffing uit te draaien voor het CDA, dat in peilingen gedecimeerd is. De partij komt niet voor in de door peilers geschetste driestrijd (of zelfs vierstrijd) tussen VVD, het linkse blok van PvdA/GL, BBB en mogelijk nog Omtzigt.

CDA’ers benadrukken dat ‘alles nog open ligt’ en ‘we alleen nog maar positief kunnen verrassen’. ,,Onze kernwaarden over fatsoen, het belang van veiligheid en de rol van het gezin spreken in principe heel veel mensen aan”, zegt oud-CDA-minister Hans Hillen. ,,Maar we zijn zelf te veel bezig geweest met Haags gedoe, dus dat vertrouwen is nu zwaar geschokt. Tot november hebben we de tijd om dat weer op te bouwen, dat kan. Balkenende deed het ook.”

Er is ook nog groot achterstallig onderhoud achter de schermen. Het CDA vecht al jaren tegen zichzelf. De partij oogt als een uitgeblust voetbalteam dat na gloriejaren in de Champions League alleen nog maar nederlagen moet slikken in de derde divisie. En tot overmaat van ramp geven de spelers elkaar - vooral naast het veld, op fluistertoon - overal de schuld van.

‘Hele vakantie met een telefoon aan zijn oor’

Begin van de ellende was het vertrek van Sybrand Buma in 2019. Sindsdien is het niet meer rustig geworden. Verkiezing op verkiezing werd verloren, leiderswissels losten niks op. Prominenten vertrokken - in 2021 al Pieter Omtzigt, onlangs nog Mona Keijzer. En afgelopen donderdag gaf partijvoorzitter Hans Huibers er plotseling de brui aan.

In de partijtop werd gemopperd over de trage voorbereiding op de verkiezingen en zijn onbereikbaarheid, al zat de voorzitter ‘de hele vakantie met een telefoon aan zijn oor’, zeggen anderen. De voorzitter noemt het anonieme geklaag van partijgenoten als reden om vervroegd op te stappen: ,,In zo’n omgeving kan en wil ik niet werken”, meldde Huibers in een statement. Een toelichting wil hij verder niet geven.

Dus de interne cultuurverandering is misschien nog wel Bontenbals taaiste klus. Maar hij zal de poging wagen. Bontenbal wenst niet mee te doen aan cynisme en zwartmakerij, vertelde hij eerder in een podcast over de Rotterdamse politiek: ,,Ik weiger te geloven dat je alleen met ellebogenwerk politicus kan zijn. Ik wil niet cynisch zijn over de politiek, al zie ik ook dat mensen soms een mes in de rug krijgen. Maar ik heb zoveel CDA’ers gezien die oprecht en integer werken aan het landsbelang. Dat sterkt me juist.”

De 40-jarige CDA'er woont in Rotterdam, is getrouwd en heeft twee kinderen. Hij studeerde natuurkunde in Leiden en heeft als Kamerlid onder meer klimaat en energie in zijn portefeuille. © ANP

Vooral bekend van energie- en klimaatplannen
In het parlement valt Bontenbal vooral op met plannen rond energie en klimaat. Hij ageert tegen al te drastische klimaatmaatregelen waarbij burgers niet worden meegenomen. 

En Bontenbal opperde samen met de VVD om grote milieuvervuilers als Tata Steel te nationaliseren, zodat de bedrijven sneller schoner worden. Ook pleitte hij voor de bouw van ‘mini-kerncentrales’ om de energievoorziening op peil te houden. Toen de vorige kabinetsformatie vastliep, nam Bontenbal met andere Kamerleden de pen in de hand om een alternatief akkoord te schrijven. 

Bontenbal is zijn hele werkzame leven al bezig met klimaat en energie, onder meer bij netbeheerder Stedin. Zelf stopte hij in 2006 met vliegen: ,,Maar ik zeg niet dat een ander niet mag vliegen, dat is een keuze die ik zelf maak”, zei Bontenbal daarover. 

De CDA’er woont met zijn vrouw (werkzaam als verloskundige) en twee zoons in Rotterdam-Zuid, het stadsdeel waar hij zelf in 1982 ook geboren werd als vierde kind in een orthodox-gereformeerd gezin met acht kinderen. 
Binnen het CDA zal Bontenbal vooral moeten bewijzen dat hij ook de ideale kandidaat is van de regio, traditioneel cruciaal voor die partij. Al lijkt hij voor de CDA-regio’s in het land een acceptabele kandidaat, melden bronnen bij provinciale afdelingen. 

PZC