Factcheck: moet de belastingbetaler in Hollands Kroon op de blaren zitten vanwege een tekort van de gemeente?

Hollands Kroon - ANNA PAULOWNA Van zitten en wachten naar zitten op het puntje van je stoel:

Lars van der Bel 18-7-2023

zo ging het vorige week in de gemeenteraad van Hollands Kroon toen een kwestie rondom onroerendezaakbelasting (ozb) de verhoudingen nog even op scherp zette. Waarom hebben partijen moeite met het verhogen van de belasting en wat zegt dat over de financiën van Hollands Kroon?Toen de eerste laptops dicht werden geklapt en burgemeester annex voorzitter Rian van Dam zich opmaakte voor haar slotbetoog, was daar donderdagavond op de valreep nog een korte schorsing van partij Onafhankelijk Hollands Kroon en een hoofdelijke stemming in de gemeenteraad van Hollands Kroon. Inzet: het amendement van de VVD om de kadernota met de daarin gestelde doelen van het college bij te stellen vanwege een verhoging van de belasting op onroerend goed.

Vanuit de VVD was het amendement goed te begrijpen. De partij ziet in zijn liberale beginselen een reden om bij voorbaat elke vorm van belasting met argusogen te bezien en dat bleek nu niet anders: het geld zou alleen maar tegoed komen aan groei van het ambtelijk apparaat. Dat LADA en ANDERS! kritisch waren, kwam gezien hun rol in de oppositie ook niet helemaal uit de lucht vallen. Opvallender was het dat ook raadsleden van coalitiepartijen hun bedenkingen uitten. Zo bleek Judith de Git van D66 huiverig ten opzichte van de belastingverhoging en een korte schorsing geïnitieerd door Lars Ruiter van OHK demonstreerde dat ook binnen die coalitiepartij twijfels leefde.

Lees ook: VNG adviseert niet-sluitende begroting te maken

Rick Broersen van de VVD wilde een aantal minuten later wel eens weten hoe de vlag er precies bij hing binnen OHK en vroeg om een hoofdelijke stemming. Een vorige keer bleek dat een splijtzwam bloot te leggen toen er gestemd moest worden over geld voor het aardbevingsgebied in Turkije, maar dat was nu anders: OHK bleef als één achter de kadernota in huidige vorm staan

Rome

De vraag die met de discussie boven de raad hing, was: is belasting verhogen op onroerend goed noodzakelijk? Nee, zei de oppositie, want bezuinigen kan ook. Ja, zei de coalitie vooralsnog, ingegeven door de opmerking van wethouder Maarten Versluis van financiën dat het nog verre van zeker is dat deze verhoging ook daadwerkelijk komt, aangevuld met de observatie dat er een tekort is en deze op enigerlei wijze goed gemaakt moet worden. De vraag die daarbij rijst: zijn er geen andere wegen naar Rome? En hoe vliegen andere gemeenten hun tekorten eigenlijk aan?

Lees ook: Advies aan gemeenten: toon financiële problemen in 'realistische' begroting

Eerst over de onroerendezaakbelasting an sich, dat blijkt namelijk een graag gebruikt instrument van gemeenten om iets aan hun inkomsten te doen. Sterker nog: het is los het verlenen of verkopen van diensten en grond een van de weinige bronnen van inkomsten waarbij een gemeente zelfstandig (maar wel met vanuit het Rijk gestelde maxima) kan beslissen hoeveel ze burgers aanrekenen. Ja, betalingen voor rioolheffing en afvalstoffenheffing verlopen ook via de gemeente alleen zijn ze hier aan handen gebonden: geld uit die potjes mag enkel en alleen besteed worden aan het riool en het verwerken van afval. Het maakt dat de onroerendezaakbelasting een vrij toegankelijke ’draaiknop’ is als bezuinigingen willen worden vermeden, terwijl gemeenten (zoals ook Holland Kroon) juist van verhoging afzien als de financiën er rooskleurig voor staan.

Wat wethouder Versluis al aanstipte ter verdediging van de maatregel en nog geen anderhalf jaar geleden ook door deze krant is beschreven: Hollands Kroon is een relatief ’goedkope’ gemeente voor haar burgers op het gebied van belastingen: gedurende vijf jaar heeft de gemeente het percentagetarief alleen maar verlaagd. Van de 342 gemeente die Nederland rijk is, staat de gemeente Hollands Kroon daarmee op plaats 92. Voor de duidelijkheid: op plaats één staat de allergoedkoopste gemeente. Op basis van die notering is de gemeente ’een soort AZ’, beschouwde de wethouder.

Lees ook: Zorgen in Hollands Kroon over tekorten. ’In linkerrijtje wat betreft de belastingen, soort AZ’

Degradatie

Zeker, het kan altijd beter. Alleen moet ook in ogenschouw worden genomen dat sommige gemeenten elk jaar voorbestemd zijn voor degradatievoetbal terwijl anderen van oudsher veel te besteden hebben en daarom weinig aan inwoners hoeven te vragen. Denk aan gemeente waar inwoners veel geld in het laatje hebben en brengen terwijl ze juist weinig druk uitoefenen op de lokale gemeentelijke voorzieningen. Wat hierin ook een rol kan spelen: toeristenbelasting. Hoe meer toeristen, des te meer inkomsten en hoe minder een gemeente in rekening hoeft te brengen bij de eigen inwoners. Een voorbeeld in dit gebied waar dergelijke ’meevallers’ samenkomen: Texel.

Op het gebied van belastingen behoort het eiland tot een van de goedkoopste onder de gemeenten. Een vergelijkend onderzoek in deze krant ten aanzien van de Noordkop toonde dat de gemeentelijke belastingen in de gemeenten Schagen en Den Helder zo’n dertig procent hoger lagen dan op het eiland. Hollands Kroon was vergeleken daarbij relatief goedkoop; de gemeente is ongeveer tien procent duurder dan Texel.

Bijspringen

De gemeenteraad van Hollands Kroon zal het voor kennisgeving aannemen terwijl het college naar bewegingsruimte zoekt om de tekorten voor de komende jaren op te lossen. Zoals wethouder Versluis schetste: „Iedere procentpunt verhoging voor de inwoner is een ton erbij voor ons.”

Vanuit de VVD klonk nog maar eens dat verhoging van belastingen van slecht beleid getuigt: „Zeker in tijden als deze.”

Vanuit de Partij van de Arbeid klonk daarentegen dat belasting op onroerend goed een luxe is waar sommige burgers alleen maar van kunnen dromen.

Een luxe, of misschien wel meer dan dat, zou het voor de kas van de gemeente Hollands Kroon zijn: ondanks aanvullingen vanuit de reserves prijkt er nog altijd -1,1 miljoen onder 2024 en de vooruitzichten vertellen dat het in de jaren daarop alleen maar meer wordt.

In tijden van financiële onzekerheid is het zoeken naar vastigheden waar de burger ieder jaar weer blind van uit kan gaan. Dat zijn er precies drie: gemeenten zullen nog jaren tekorten hebben als het Rijk niet bijspringt, ze betalen belasting en AZ eindigt zo ongeveer halverwege het linkerrijtje.

33 euro

De verhoging die de coalitie in gedachten heeft voor de belasting op onroerend goed overtreft de inflatiecorrectie. Voor burgers van de gemeente Hollands Kroon in het bezit van een huis met een waarde van vier ton of meer (gemiddelde verkoopprijs van bestaande woningen) betekent het in 2024 een extra kostenpost van 33 euro ten opzichte van dit jaar.

Noordhollands Dagblad