Van een onzer correspondenten.

De Nederlandse docent geschiedenis Daan Krahmer stelt dat de 17e eeuwse VOC-entrepeneur Jan Pieterzoon Coen schuldig is aan klimaatverandering. Hij baseert zich daarbij op een boek van de Indiase-Amerikaanse schrijver Amitav Gosh. Standbeelden van Jan Pieterszoon Coen liggen al onder vuur vanwege de genocide op de Banda-eilanden. Minder bekend is dat de VOC-mentaliteit ook grote gevolgen zou hebben voor natuur en zelfs klimaat.

Diens blinde lust naar nootmuskaat, resulterend in genocide én ecocide, blijft bijzonder ongemakkelijk.


Daan Krahmer stelt in het Parool:

‘Wie het hele verhaal van Coen wil vertellen, lijkt niet om zijn omvorming van de natuur en de gevolgen daarvan voor het klimaat te kunnen.’

Het is duidelijk dat de genocide problematisch was, maar de VOC-mentaliteit werd ook een probleem voor de natuur, zo is de redenering. Nadat de oorspronkelijke bevolking verdwenen was, bleven de Nederlandse kolonisten over met de natuur. Coen en zijn vloot voeren naar de Banda-eilanden voor een heel specifieke boom, enkel daar te vinden. Het fruit van die boom bevatte een pit die gedroogd de naam nootmuskaat kreeg. Zo won ‘terraforming’ aan invloed.

Coens visie kreeg in de 19de eeuw een industriële en mechanische aanpak, die de mens in staat stelde natuur verder te onderdrukken en te onderwerpen. In dit verhaal kan nootmuskaat vervangen worden door handelswaren als thee, opium, koffie, tabak, aardgas en fossiele brandstoffen: in al deze gevallen is sprake van een mechanisme waarbij de natuur uitgebuit wordt voor persoonlijk gewin.

Gosh stelt dat deze denkwijze ‘koloniaal is én klimatologisch’. De overeenkomsten zijn zo krachtig dat het lot van de Banda-eilanden gelezen kan worden als een sjabloon voor het heden.

Docent Krahmer:

‘De Indiase Ghosh – vrij van Nederlandse trots of schaamte – komt tot deze theorie dankzij Jan Pieterszoon Coen. Diens blinde lust naar nootmuskaat, resulterend in genocide én ecocide, blijft bijzonder ongemakkelijk, zeker in het land van de Coenstandbeelden, Coentunnels, Coenhoven en Coenstraten.’

Daan Krahmer geeft geschiedenis van de eerste tot de vijfde klas middelbare school en was finalist docent geschiedenis van het jaar 2022.

***

Bron hier.

***