‘Het busje komt zo’

Hoe de transitiejunks de wereld te gronde gaan richten.

8-11-2022

Een bijdrage van Gerard d’Olivat.

Ik neem u mee naar het scheikunde lokaal op mijn middelbare school. Een wat zurige lucht, een zuurkast, titreerbuisjes, retorten en destilleerkolven om chemisch berekeningen te kunnen maken. Eigenlijk een gevaarlijke omgeving die aan veel veiligheidseisen moet voldoen. En standaard in ieder lokaal aan een van de muren het ‘periodiek systeem der elementen’, gerangschikt door een familie van briljante wetenschappers van Lavoisier via Mendelejev tot Seaborg .

Mendelejev.

Een ‘familie portret’ van alle gassen, metalen en edelmetalen die we kennen en gerangschikt naar de hoeveelheid protonen die eeuwig rond hun atoomkern draaien. Tussen de oudheid en de Renaissance verbruikte de mens niet meer dan zeven metalen. Dat nam toe tot een dozijn metalen in de twintigste eeuw en vanaf de jaren zeventig vervolgens tot bijna alle 86 metalen die we kennen .

Een wondere en voor wie er nooit in rondgedwaald heeft, wellicht onbegrijpelijke familie met ooms en tantes die u kent: ijzer, koper, zilver en aluminium. Maar dan even verderop neven en nichtjes die luisteren naar de namen: vanadium, germanium, platinoïden, wolfraam, antimoon, beryllium, fluor, rhenium, tantaal, niobium. Toch ‘kent’ u ook die allemaal, wellicht zonder het te weten, deze verre familieleden van metalen, want zonder hen zou de ‘transitiedroom’ in duigen vallen.

Zonder hen zou de ‘energietransitie’ niet mogelijk zijn en tegelijkertijd lopen we door hen in ‘de val’ van de ‘duurzaamheid illusies’

Het is weer goed raak deze weken. Een nieuwe golf van de transitie epidemie rolt over ons heen. Een nieuwe COP-variant nu in Egypte . Het zoveelste COPeetje waarvoor misschien Herman van Veen ooit de tekst heeft geschreven.

…“ Ze boksen deuken in zeepbellen
Gaan als vlindervangers
Op veel te grote schoenen
De sterren achterna
Maken van een reuze heisa
Als een goochelaar een veertje
En lukt het niet in tien keer
Dan doen ze’t nog een keertje”….

Dit keer in Egypte of all places. De transitiejunks staan wereldwijd op hun vliegende ‘transitiebusjes’ te wachten die hen naar het CO2 vrije, ‘hernieuwbare’ en ‘duurzame’ eindpunt van hun queeste moet brengen in het paradijs waar voor eeuwig een beheersbaar klimaat zal heersen. Dit keer in Sharm el Sheikh, een toeristische ‘oase’ in een verder leeg woestijnland.

Omdat koolstofneutrale tijdperk te bereiken willen ze zo snel mogelijk af van de fossiele brandstoffen. Die zouden moeten worden ‘omgewisseld’ voor een energiesysteem’ dat ‘hernieuwbaar’ en ‘duurzaam’ zou moeten zijn. Hun wereld moet dan hoofdzakelijk in letterlijke zin! gaan draaien op elektriciteit, opgewekt door alweer ‘duurzame bronnen’ zoals windmolens en zonneparken. Een nieuwe energie wereld die tot leven komt, draaiend op magneten en spoelen, aangevuld met een eindeloze hoeveelheid digitale gadgets.

Winning aardmetalen.

Een tragische dwaling, maar dat is junks eigen. Ze niet inzien dat juist! hun hang naar ‘spoelen en magneten’ onafwendbaar hun wereld pas echt afhankelijk zal maken van fossiele brandstoffen en tal van de zeldzame ‘neven en nichtjes’ uit het systeem der elementen, waar ze nog nooit van gehoord hebben. Want ook hun transitiewereld moet dynamisch ‘draaien’, van hun autootjes tot hun windmolens en al hun elektrisch en digitaal aangestuurde apparaten en machines.

Elektrische motoren hebben de mensheid niet alleen welvarender gemaakt, ze hebben de energietransitie bovendien tot een plausibele hypothese gemaakt. Dankzij hen hebben we ontdekt dat we maximale beweging – en dus rijkdom – zouden kunnen bereiken, schijnbaar zonder gebruik te maken van kolen en olie.

Schijnbaar, want zonder dat de groene profeten het beseffen, zullen ze in een regelrechte dystopie belanden op een volledig verwoeste aarde bezaaid met zonnepanelenweides, windmolenparken, batterijenfabrieken tot de horizont en overal mijnen en fabrieken waar het hele ‘periodiek’ systeem van de 86 metalen worden gewonnen,vermorzeld, gewassen en daarna gebruikt in legeringen in hun ‘groene duurzame machines’ die nooit meer gerecyceld kunnen worden.

Een paradoxale zachtzoemende ‘groene wereld’ met de nieuwste, beste en zogenaamd ‘groenste’ technologie, die volledig berust op de toepassing van ‘vuile en bovendien zeldzame metalen’.

We horen ze niet we zien ze niet ronddraaien, maar de hele transitiewereld wordt aangestuurd door ‘magneten’ en ‘supermagneten’. Magneten zijn wat zuigers zijn geweest voor stoom- en verbrandingsmotoren. Magneten hebben het mogelijk gemaakt om miljarden grote en kleine motoren te vervaardigen die repetitieve bewegingen kunnen uitvoeren.

Vanaf de jaren 70 zijn we opzoek gegaan om onze elektromotoren efficiënter en krachtiger te maken. Dan kom je terecht bij een cluster van minder bekende zeldzame metalen die uitstekende magnetische, katalytische en optische eigenschappen hebben. En in die zoektocht zijn we terecht gekomen bij de exotische neefjes en nichtjes uit het periodiek systeem.

De wereld zou aanzienlijk trager zijn zonder magneten die zeldzame metalen bevatten. Deze supermagneten worden geproduceerd met de zeldzame aardmineralen, neodymium en samarium, gelegeerd met andere metalen, zoals ijzer, boor en kobalt. Ze zijn inmiddels moeilijk te vervangen en de overgrote meerderheid van de industriële productiewijzen kan niet meer zonder hen.

Zeldzame en onmisbare aardmetalen die de energietransitie moeten vormgeven hebben geleid tot een intensievere ontginning van de aardkorst. Het leidt en heeft geleid tot milieueffecten die nu al veel ernstiger zijn dan die van de steenkool-, olie- en gaswinning.

Op deze heilloze transitieweg, die nu nog in de ‘kinderschoenen’ staat, betekent dat nu al dat de productie van zeldzame metalen ongeveer iedere 15 jaar verdubbelt. In dit tempo zullen we de komende 30 jaar meer minerale ertsen moeten ontginnen dan de mens de afgelopen 70.000 jaar heeft gewonnen. Tegen 2035 zal de vraag naar bv. germanium verdubbelen, naar tantaal verviervoudigen en naar palladium vervijfvoudigen. De markt voor scandium zou vernegenvoudigen en die voor kobalt en lithium geldt een factor 24.

In onze transitie drift om ons te ‘bevrijden’ van fossiele brandstoffen, maken we ons in feite op voor een nieuwe en sterkere afhankelijkheid van zeldzame en bovendien niet recyclebare metalen waarbij het gebruik van fossiele brandstoffen ook nog eens zal toe-! en niet zal afnemen.

Een double Whammy eigenlijk! De EU zou zich op die manier moeten bevrijden van de tekorten en afhankelijkheid van bv. Rusland en dat zou moeten leiden tot een ‘autonoom’ energiebeleid. Een totale illusie want in plaats daarvan zal het ‘transitiestreven gaan leiden tot nieuwe en ongekende tekorten, spanningen en crises.

Terug naar de neefjes en nichtjes van het periodiek systeem der elementen, die onze toekomst zullen moeten gaan bepalen. De groep ‘zeldzame’ metalen komen in de aardkorst voor, maar dan in minieme verhoudingen. Er is bijvoorbeeld 1.200 keer minder neodymium en tot 2.650 keer minder gallium dan ijzer. Voor een elektrische auto zijn 6 keer meer mineralen nodig dan voor een benzineauto (exclusief staal en aluminium) en voor een offshore windturbine 13 keer meer dan een gelijkwaardige gasgestookte elektriciteitscentrale.

Elk jaar wordt nu 160.000 ton zeldzame aardmetalen gewonnen – 15.000 keer minder dan de jaarlijkse ijzerproductie van twee miljard ton. Evenzo wordt jaarlijks 600 ton gallium geproduceerd, 25.000 keer minder dan de 15 miljoen ton koper die jaarlijks wordt geproduceerd. Maar we hebben ze nodig om de ‘energietransitie’ te kunnen doorzetten, want zij bezitten een schat aan andere chemische, katalytische en optische eigenschappen die hen onmisbaar maken voor talloze ‘groene’ technologieën.

Helaas zijn die onmisbare transitiemetalen niet te koop in puntzakken bij uw ‘metalen kruidenier’ op de hoek van de straat. Integendeel ze zullen gewonnen moeten worden. Mijnbouw is zoals we sinds de zeven dwergen van Sneeuwwitje weten een niet erg ‘geraffineerde’ bezigheid.

Het gaat om het breken en verpulveren van gesteentes. Het is een van de energieslurpers bij uitstek, die winning van vaste ertsen, vaak pas winbaar na verwijdering van grote hoeveelheden bovenliggend gesteente. Vervolgens moet het erts worden verwerkt en gezuiverd, waarbij een enorme hoeveelheid afval ontstaat van ongeveer 100 miljard ton per jaar, meer dan enige andere door de mens veroorzaakte afvalstroom. De gewonnen ruwe metalen moeten dan gezuiverd worden met behulp van een mengsel van chemische reagentia zoals zwavelzuur en salpeterzuur.

Het is een een lang en repetitief proces met veel verschillende procedures om een concentraat van zeldzame aardmetalen met een zuiverheidsgraad van bijna 100% te verkrijgen. Er is 18.740 kilo gezuiverd gesteente nodig om 2 kilo vanadium te produceren, 35.275 kilo erts voor 2 kilo cerium, 110.230 kilo gesteente voor 2 kilo gallium, 2.645.550 kilo erts om 2 kilo lutecium te krijgen…

Er zijn kortom duizelingwekkende hoeveelheden erts en fossiele brandstof nodig nodig om het ’transitieparadijs’ vorm te geven. U raadt het al, windturbines, zonnepanelen, accu’s en elektrische auto’s zitten vol met zeldzame metalen om koolstofarme energie te produceren die door krachtige elektriciteitsnetten wordt geleid om energiedistributie mogelijk te maken, die op hun beurt ook weer worden aangedreven door digitale technologie die ook weer sterk afhankelijk is van diezelfde metalen.

Het winnen van die mineralen uit de grond om de transitiedroom te verwezenlijken is kortom een fossiel energie- vretende en vuile operatie. Volgens een recent rapport van het Blacksmith Institute is de mijnbouw de tweede meest vervuilende industrie ter wereld, net na de recycling van loodbatterijen, en vóór de verfindustrie, industriële stortplaatsen en leerlooierijen.

De door de ’transitiegroenen’ verguisde petrochemische industrie komt niet eens in de top tien voor. Als u nog niet overtuigd bent en u nog steeds gelooft dat ‘hernieuwbare’ energiebronnen schoon en groen zijn, probeer dan eens deze zin tot u te laten doordringen.

In de komende 30 jaar zullen de 7,5 miljard mensen om de ‘groene transitiedroom’ te kunnen realiseren meer mineralen verbruiken dan de laatste 70.000 jaar van de afgelopen 500 generaties, dat is meer dan alle 108 miljard mensen die ooit op aarde hebben rondgelopen.

Het zal allemaal wel aan de dovemansoren van de transitiejunks in Sharm el Sheikh voorbij gaan. Dat is nou een keer zo met gefocuste mensen. Ze hebben nou een keer in hun ideologische verblinding bedacht dat ‘hernieuwbare’ energiebronnen nou een keer schoon en groen en recyclebaar zijn. Dat gaat er in als een ouweltje bij een pastoor om maar eens een vergelijking te maken.

Ze schijnen niet te begrijpen dat nog voor ze in gebruik worden genomen, hun zonnepaneeltjes, hun windturbineparken, hun elektrische auto en zelfs hun spaarlamp en hun LED verlichting direct in extreem hoge mate bijdragen aan de ‘erfzonde’ van de door hun betreurde energie- en milieuvoetafdruk. Zij veroordelen de gevolgen van de wereld die zij wensen. Ze geven niet toe dat de energie- en digitale transitie betekent dat olievelden worden ingeruild voor de winning van zeldzame metaalafzettingen, en dat de rol van mijnbouw in hun strijd tegen de koolstofneutraliteit het omgekeerde zal bereiken dan wat hen voor ogen staat.

Door de verplaatsing van de mijnbouw en de vervuilende industrieën wordt het de groengelovigen vooral in de EU ook makkelijk gemaakt om te volharden in hun ‘transitiedrift’. Een illusoire ‘wenswereld’ die bovendien nog eens wordt aangestuurd door politieke beleidsmakers, die zelf van toeten nog blazen weten en de belangen van een ‘eco industrieel-complex’ die hun duurzaamheidsdromen en de ‘schone’ toekomst van ons en onze kinderen versneld zal vernietigen.

Ver weg en toch duurzaam.

De verplaatsing van onze vuile industrieën heeft ertoe bijgedragen dat de westerse consumenten in het ongewisse blijven over de werkelijke milieukosten van de door hen gewenste zogenaamde duurzame levensstijl. Andere verwegliggende landen krijgen carte blanche om mineralen te winnen en te verwerken in vaak erbarmelijke omstandigheden met kinderarbeid en enorme milieuproblemen. Wat je ver haalt, zie, ruik of hoor je niet en dan kun je makkelijk mooi weer spelen.

In feite zouden de gevolgen van de terugkeer van de mijnbouw en de massaproductie van zonnepanelen en andere transitieproducten naar Europa positief zijn. We zouden ons onmiddellijk – tot onze schrik – realiseren wat de werkelijke kosten zijn van onze zelfverklaarde moderne, duurzame en groene wereld. De steengroeven ‘in onze achtertuin’ zouden direct een einde maken aan onze duurzaamheidsdroom en ontkenning van de desastreuze effecten van de transitie. Ons gejubel over zonnepanelen en windmolenparken en de daarbij horende digitalisering en uitbreiding van het stroomnet zou direct verstommen.

Lang zal het denk ik trouwens niet duren voor de ‘wittebroodsweken van de transitie en duurzaamheidswaanzin’ voorbij zullen zijn. In Frankrijk is inmiddels een heuse run op lithium, wat ze het ‘witte goud’ noemen ontstaan. Juichend worden de plannen gepresenteerd om de bodemschatten van Frankrijk, de slapende reus van de ‘zeldzame’ metalen nu eindelijk eens te gaan exploiteren. Van de Auvergne tot de Elzas en erbij wordt verteld, dat de gewonnen lithium voor de accu’s van Stellantis en andere autofabrikanten, Frankrijk onafhankelijk zal maken van de fossiele brandstoffen. Er zijn plannen om enorme accufabrieken te bouwen enz enz ….

Eens kijken hoe die ‘NIMBY’ discussies gaan lopen, net als de voortdurende protesten tegen de onzinnige windparken op land en op zee die Frankrijk nu eindelijk eens verder moeten opstoten in de ‘ duurzaamheids’illusie. De waanzin van de dag, die nog even steeds gekker zal worden, voordat de heleboel implodeert en het ware gezicht van de transitiedroom duidelijk wordt.

En hier geldt hoe eerder hoe liever en beter. Om u een beeld te geven van het landschap ‘na de transitieslag’ even een citaat … ‘De winning van de materialen die nodig zijn voor een wereld draaiend op hernieuwbare energie treft potentieel 50 miljoen vierkante kilometer. Dat wil zeggen 37% van het land op aarde (minus Antarctica), waarbij een derde van dit land belangrijke biodiversiteitsgebieden, wildernis of beschermde gebieden overlapt. Als dat ontgonnen wordt, zou het verlies aan biodiversiteit dramatisch zijn, (regen)bossen aantasten en ecosystemen vergiftigen (Kleijn et al. 2011; Hickel 2019; Sonter et al. 2020)’….

Ach ja de zuurkast, het scheikunde lokaal en de uitgebreide familie van vadertje Mendelejev en Lavoisier, de alchemisten en tovenaarsleerlingen van ons maakbare universum. We hebben als mensheid veel moois aan hun genialiteit te danken. Jammer dat je aan ‘goedgelovige groene clowns, die deuken boksen in zeepbellen’ alles kunt verkopen voor ‘zoete koek’.

Het busje komt zo … zelfs in Sharm el Sheik.

***

Disclaimer, veel heb ik gehad aan de studies en artikelen van Guillaume Pitron, Ugo Bardi e.a. Want ja een mens kan niet alles weten.

***