Nieuw pensioenstelsel geen vooruitgang

 Jaarlijkse indexatie had best gekund

 

16-7-2022

Nieuw pensioenstelsel geen vooruitgang 

Het nieuwe zo bejubelde pensioenstelsel kent ook nadelen. Het zou beter zijn om op termijn alle pensioenfondsen samen te voegen tot een groot pensioenfonds waar ook zelfstandige ondernemers bij aan kunnen sluiten.

Jaarlijkse indexatie had best gekund 

 Het nieuwe zo bejubelde pensioenstelsel kent ook nadelen. Het zou beter zijn om op termijn alle pensioenfondsen samen te voegen tot een groot pensioenfonds waar ook zelfstandige ondernemers bij aan kunnen sluiten. Op 30 maart is het voorstel voor een nieuw pensioenstelsel aangeboden aan de Tweede Kamer. Vanaf het jaar 2008, na de financiële crisis, werd voor het vaststellen van de dekkingsgraad een nieuwe methode ingevoerd. De daaruit voortvloeiende dekkingsgraad is het resultaat van de breuk van de waarde van de pensioenverplichtingen en de waarde van de beleggingen. In die tijd had al binnen De Nederlandse Bank (DNB) een onderzoek plaatsgevonden welke de effecten zouden zijn indien de marktrente extreem laag zou zijn bij toepassing van de nieuwe rekenregel. Het resultaat gaf aan dat er dan enorm hoge buffers aangehouden zouden moeten worden, waardoor indexatie onmogelijk werd. 

Deze uitkomst heeft de overheid naast zich neergelegd, er werd niets mee gedaan! Het effect daarvan hebben we de afgelopen veertien jaar duidelijk kunnen waarnemen. Niet alleen de gepensioneerden, maar ook de actieve deelnemers werden in hun pensioenaanspraken fors beschadigd. 

Door het achterwege blijven van indexaties ontstond na verloop van tijd maatschappelijke onrust en discussie over de financiële positie van de pensioenfondsen die het vertrouwen in de sector ondermijnden. Er moest een ander stelsel in het leven geroepen worden. Deze discussie had nimmer plaatsgevonden als de rekenregel minder streng was toegepast. We hebben ons een hoop werk op de hals gehaald door het bestaande stelsel over te laten lopen in een nieuw pensioensysteem. Het zogenoemde invaren. Het is nog zeer de vraag of het nieuwe stelsel een beter resultaat gaat opleveren dan het bestaande, of zoals kritische leden van vakbond FNV het zo treffend aangeven: „In de Wet Toekomst Pensioenen wordt het pensioen minder zeker maar zeker minder.” 

Motie 

 Op 12 november 2021 heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen om in 2022 de indexatiemogelijkheden bij pensioenfondsen te verruimen ’met nadrukkelijke waarborgen voor evenwichtig invaren in het nieuwe stelsel en het behartigen van de belangen van toekomstige generaties’. Men wil derhalve zekerheid hebben dat toekomstige generaties niet de rekening gaan betalen voor het ’potverteren’ van de huidige generatie. Maar naar mijn mening is het juist andersom en krijgt de huidige generatie deze rekening al veertien jaar lang gepresenteerd. De aangenomen motie maakt het voor pensioenfondsen mogelijk te indexeren bij een beleidsdekkingsgraad vanaf 105 procent. Voorwaarde is wel dat na indexatie deze dekkingsgraad boven 105 procent blijft. Zo niet, dan mag de indexatie niet doorgaan. 

In de afgelopen veertien jaar hebben we een lage prijsinflatie gekend, die jaarlijks onder de 2 procent lag. Wat zou het resultaat geweest zijn als er wel een jaarlijkse indexatie had plaatsgevonden. Om de berekening eenvoudig te houden, ben ik ervan uitgegaan dat de inflatie elk jaar exact 2 procent bedroeg en ben ik uitgegaan van de cijfers zoals gepubliceerd door DNB. In dat geval waren de pensioenuitkeringen ultimo 2021 uitgekomen op 41,8 miljard euro in plaats van de huidige 35,1 miljard. De totale extra pensioenuitkeringen door indexatie over deze afgelopen veertien jaar waren uitgekomen op zo’n 55 miljard euro. De kosten die gemoeid zijn met indexatie van de pensioenen voor de nog actieven was uitgekomen op rond de 165 miljard euro. De totale kosten voor deze na-indexatie, te weten 220 miljard euro, waren dan ten laste gekomen van het belegd vermogen per ultimo 2021 ter grootte van 1.980 miljard euro. Er resteert dan nog een belegd vermogen van 1.760 miljard euro. De Verplichtingen Pensioenen bedroegen per ultimo 2021 1.613 miljard. De dekkingsgraad komt dan uit op 109,1 procent. Ruim boven de hier vermelde minimumeis van 105 procent om te kunnen blijven indexeren. De pensioenen hadden de afgelopen veertien jaar jaarlijks geïndexeerd kunnen en moeten worden. Zowel de gepensioneerden als de actieve deelnemers hebben het volste recht van spreken om tegen deze afbraak te protesteren. 

Samenvoegen

 Het moge duidelijk zijn dat ik geen voorstander ben van het nieuwe pensioenstelsel, net als veel anderen zoals de Vereniging Pensioenbelangen en de Stichting Pensioenbehoud. Deze stichting heeft een proces aangespannen bij het Europese Hof tegen de Staat voor het niet indexeren van pensioenen, hetgeen in strijd zou zijn met Europese regelgeving. Het lijkt mij zinvoller inspanningen voor pensioenhervorming aan te wenden voor het op termijn samenvoegen van alle pensioenfondsen in een groot fonds, waar niet alleen werknemers maar ook zelfstandigen als deelnemer worden aangemerkt. De rendementen op beleggingen zullen nog verder verbeteren terwijl een significante kostenbesparing kan worden bereikt, zowel in de personele sfeer als in de onverantwoorde vergoedingen voor beleggingsspecialisten. 

Gerard de Groot 

Gerard de Groot is gepensioneerd kandidaat-actuaris uit Oudorp en volgt de pensioenontwikkelingen op de voet.

Noordhollands Dagblad