Auteur: Andrew Orlowski (VK).

Ingenieurs zullen je zelden vertellen dat iets onmogelijk is, zelfs als je voorstel een heel slecht idee is. Computerwetenschappers van Stanford en MIT kwamen daar in de jaren zeventig met een prachtige uitdrukking voor, een opdracht die technisch haalbaar was, maar hoogst onwenselijk. Ze noemden het “een dode walvis op het strand trappen”.

Het folklore-compendium The Hacker’s Dictionary definieert dit als een “langzaam, moeilijk en naar proces”. Ja, je kunt het zo doen. Maar dat wil je echt niet.

In haar pogingen om de wereld te laten zien hoe scherp ze de CO2-emissiedoelstellingen omarmt, heeft onze regering veel dode walvissen voor ons op het strand achtergelaten, en als consumenten zullen wij degenen zijn die het voortouw nemen. Het is bijvoorbeeld niet onmogelijk om een ​​huis te verwarmen met een warmtepomp, maar het is wel een erg luidruchtige, ineffectieve en dure manier van doen.

Een elektrische auto is misschien leuk om in te rijden, maar hij is ook duur, en vanwege de lagere energiedichtheid van batterijen, zal een benzine-equivalent altijd lichter zijn en verder gaan. En uiteindelijk zal een EV ook niet kunnen bogen op enige besparing op de CO2-uitstoot, weten we nu dankzij Volvo.

Maar misschien is waterstof wel de grootste walvis die op ons strand kan aanspoelen. Elke dag kondigen fabrikanten aan dat ze werken aan een soort waterstofinitiatief. Het gaat ier om onze beste en slimste bedrijven, zoals Rolls-Royce en JCB. De regering heeft een waterstofstrategie. De Climate Change Committee vindt waterstof prachtig. Je denkt misschien dat dit allemaal tekenen zijn dat het een goed idee is. Maar de dingen zijn niet wat ze lijken.

Om gasketels te vervangen door waterstofketels zijn duizenden kilometers nieuwe, veel dikkere hogedrukleidingen nodig. Vorig jaar beschreef Lord Martin Callanan, de minister van Energie, de plannen om onze gasketels te vervangen door waterstofketels openhartig als “vrijwel onmogelijk”.

Waterstof kent twee grote problemen die van elk project een dode walvisexercitie maken. De eerste is dat pure waterstof niet bestaat – het is zowel overal als nergens. Alle waterstof die we dan kunnen gebruiken, moeten we opwekken en dat kost veel energie. Dat is prima als de output van het proces iets heel waardevols voor ons is, zoals kunstmest. Maar minder wanneer de output van het proces moet concurreren met veel goedkopere grondstoffen, zoals op een energiemarkt.

Ten tweede zorgen de intrinsieke fysische eigenschappen van waterstof voor een hele reeks unieke problemen. Het is een klein atoom dat gemakkelijk aan opsluiting ontsnapt. Het in gevangenschap houden voor opslag is duur, en het veilig verplaatsen nog meer, omdat het in vloeibare vorm erg koud moet zijn.

Voorstanders van waterstof hebben de neiging om deze problemen te bagatelliseren – het oplossen ervan zal het probleem van iemand anders zijn, denken ze.

Afzonderlijk maakt geen van deze factoren waterstof als energiedrager of -opslag onmogelijk, maar de walvisachtige eigenschappen worden steeds moeilijker te negeren. Om gasketels te vervangen door waterstofketels zijn duizenden kilometers nieuwe, veel dikkere hogedrukleidingen nodig. Vorig jaar beschreef Lord Martin Callanan, de minister van Energie, de plannen om onze gasketels te vervangen door waterstofketels openhartig als “vrijwel onmogelijk”.

Fout. Het is niet onmogelijk – het is gewoon een buitengewoon slecht idee. En als waterstof explodeert, is dat behoorlijk spectaculair. Precies op het juiste moment zette Australië’s eerste waterstofdragende schip dit jaar koers naar Japan en ging in vlammen op tijdens zijn eerste reis.

Nogmaals, transport op waterstof is niet onmogelijk, het wordt alleen gehinderd door de realiteit. Vloeibare waterstof kan net zo licht zijn als benzine of kerosine, maar om het op -257C te houden, is een veel zwaarder apparaat nodig. Het ombouwen van een tweemotorige turboprop van kerosine naar waterstof, zoals ik hier onlangs opmerkte, verhoogt het gewicht van de motor van twee ton naar 13 ton.

Wat de opslag betreft, is het verhaal iets beter. Wind wekt vaak elektriciteit op wanneer het niet nodig is (en wekt het ook niet op wanneer het nodig is). Dus als het waait, stelt de waterstoflobby, kunnen we met elektrolyse ‘groene waterstof’ maken. Deze elektrolysers zijn duur en gevoelig, en het is niet economisch om ze af en toe aan te zetten om de mythische groene waterstof te produceren. Groene waterstof is dus niet één, maar twee dode walvissen.

In zijn vernietigende beoordeling van de energienota van de regering noemt prof. Dieter Helm het een “lobbyistenutopie”. Prof Helm, een energie-expert, beschrijft hoe rentseekers op elk probleem reageren … door een andere ‘oplossing’ te verzinnen. Elk heeft onbedoelde gevolgen, en deze onbedoelde gevolgen hebben meer ‘reparaties’ nodig”. Dat is groene waterstof in een notendop.

Groene waterstof kan betrouwbaar en goedkoop worden opgewekt met behulp van gasgekoelde kernreactoren op hoge temperatuur (HTGR’s), een technologie die de Japanners al twee decennia verfijnen. De eerste HTGR van Japan werd geopend in 1997, maar was – ongelooflijk – tien jaar later buiten gebruik. De geschiedenis van kernenergie zit vol met dergelijke verhalen, met onbenut potentieel en met niet-verkende wegen.


Onze eigen regering hoopt op een “HTGR-demonstratie uiterlijk in het begin van de jaren 2030”. Maar zelfs met een vloot van HTGR’s die waterstof opleveren, moet die nog steeds worden opgeslagen en getransporteerd, en die kosten daarvan zijn niet verdwenen.

Gebruik van waterstof blijft de slechtste manier om bijna alles te doen. Speciale belangengroepen hebben echter ontdekt dat de magische woorden “net zero” dezelfde bezweringskracht hebben als “Sesam open U!”.

In ‘Arabische Nachten’ opende deze bezweringsformule een grot vol schatten. Hier openen ze een onbeperkte schat aan onderzoeksbeurzen en subsidies, en maken ze gebruik van overvloedig beschikbaar ‘groen’ kapitaal. En zo blijft de dode walvis op het strand liggen.

***