Auteur: Duggan Flanakin

Begin maart kondigde Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter van de Europese Unie voor de Europese Green New Deal en Europees commissaris voor klimaatactie, aan dat EU-landen die van plan zijn steenkool te verbranden als alternatief voor Russisch aardgas niet in strijd handelen met de De klimaatdoelstellingen van de EU.

Het nieuws kwam slechts een week nadat de Britse minister van Huisvesting, Michael Gove, waarschijnlijk de eerste nieuwe kolenmijn van het land in drie decennia zou goedkeuren. De nieuwe fabriek zou, indien goedgekeurd, cokeskolen produceren voor de staalproductie.

De reden? Russische steenkool is nu taboe. In Duitsland, waar de leiders druk bezig zijn geweest met het ontmantelen van kerncentrales, bereiden RWE, Vattenfall en Steag zich nu voor om hun kolencentrales te laten draaien, misschien lang na de overlijdensdatum van gisteren in 2030. Tegenwoordig bereiden Duitse kolenbedrijven energiecentrales voor om op volle snelheid te werken en bewapenen ze zich voor het geval Rusland alle aardgasleveringen afsluit. Duitsland heeft zelfs groen licht gegeven voor het boren naar aardgas door een Nederlands bedrijf in de Noordzee, ongeveer 20 kilometer ten noorden van de Waddenzee-eilanden. Om dit mogelijk te maken, koos de Duitse regering ervoor om haar houding ten aanzien van olie- en gasboringen in haar grondgebied te versoepelen. De Duitsers haalden vorig jaar bijna 30 procent van hun elektriciteit uit bijna 26 gigawatt (GW) actieve kolencapaciteit op het net. Maar andere kolengestookte elektriciteitscentrales die voorheen alleen als reserve beschikbaar waren, zouden in totaal tot 34 GW kunnen opbrengen; nog andere kolencentrales zijn al uitgeschakeld.

Andere Europese kopers kopen steenkool uit Zuid-Afrika nu Russische steenkool bij veel Europese nutsbedrijven onverkoopbaar is. De kolenstromen vanuit Zuid-Afrika, Colombia en zelfs de Verenigde Staten naar Europa zijn de afgelopen weken toegenomen terwijl Poetin oorlog voert. Historisch gezien is de meeste Zuid-Afrikaanse steenkool naar India en andere Aziatische markten gegaan.

De Italiaanse premier Mario Draghi heeft onlangs erkend dat kolencentrales daar mogelijk moeten worden heropend in de nasleep van de Russische agressie. Het lijkt erop dat Poetin de Groene Revolutie in de wacht heeft gezet.

En met een goede reden.

Zoals Bill Winters, CEO van de Britse multinationale bank- en financiële dienstverlener Standard Chartered, vorige week zei :

“Het idee dat we morgen de kraan kunnen dichtdraaien en fossiele brandstoffen kunnen beëindigen, is natuurlijk belachelijk en naïef. Ten eerste gaat het niet gebeuren en ten tweede zou het erg ontwrichtend zijn.”

Fossiele brandstoffen, legde Winters uit, spelen een cruciale rol in ontwikkelde en opkomende economieën en bedrijven blijven olie- en gasvelden over de hele wereld ontdekken en ontwikkelen.

“In veel van de opkomende markten die Standard Chartered bedient, als we ze vertellen dat, één, we je gaan belazeren en, twee, je ervoor zult moeten betalen, nou, dan zullen ze zeggen, prima, we gaan geen deel uitmaken van dat systeem.”

De woorden van Winters waren een domper voor klimaatactivisten en de socialisten van het World Economic Forum, die een onmiddellijk einde eisen aan de financiering van fossiele brandstoffen en een snelle uitfasering van alle energie uit fossiele brandstoffen al in 2030, maar zeker tegen 2050. De meest beledigden zijn misschien wel de volgelingen van het Intergouvernmental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties en de angstige menigte die al tientallen jaren een dreigende klimaatcatastrofe voorspelt.

Een IPCC-werkgroep heeft zojuist aangekondigd dat de wereld serieus moet beginnen met het onmiddellijk beëindigen van de uitstoot van kooldioxide om de dag des oordeels van 1,5 ° C boven het pre-industriële niveau te voorkomen. De wereldwijde uitstoot moet tegen 2025 beginnen te dalen, anders zijn we allemaal gedoemd, verklaarde het panel.

De wereld is er echter goed van op de hoogte dat China geen plannen heeft om de uitstoot op korte termijn te verminderen, en India ook niet. Afrikaanse landen houden vol dat hun lang onderdrukte economieën moeten vertrouwen op binnenlandse olie, aardgas en zelfs steenkool om het ‘donkere’ continent in de 21e eeuw te brengen – iets dat veel milieu- en culturele activisten zich hebben aangesloten bij hun kolonialistische (en slavenverkopende) voorouders eeuwenlang hebben weten te voorkomen.

Aan de andere kant van de vijver houdt de regering van Biden-Kerry echter stand terwijl ze doet alsof ze een klein beetje capituleren voor de wereldwijde vraag naar fossiele brandstoffen uit de Verenigde Staten. Biden kondigde sputterend aan dat hij het verbod op de verkoop van olie- en gaslease op openbare gronden zou opheffen, maar ook de royalty’s zou verhogen om de exploitatie minder winstgevend te maken.

Kerry, Special Presidential Envoy for Climate, mopperde dat de leaseverkoop alleen in orde is als de resulterende productie “is afgestemd op de behoefte aan economische stabiliteit om de overgangen te maken die we nodig hebben” en zolang als eventuele nieuwe putten ‘een tijdelijke maatregel zijn om te proberen de prijsdruk te verlichten.” Het zal hem moeite hebben gekost om dat over de lippen te krijgen.

Het Westen heeft weinig controle over de Russische, Chinese en zelfs Indiase energieproductie en -gebruik, maar heeft de Afrikaanse energieontwikkeling door Afrikanen voor Afrika in een wurggreep gehouden. Afgelopen september heeft bijvoorbeeld nog de Europese Investeringsbank een uitfasering van de kredietverlening aan Afrikaanse fossiele brandstofprojecten voor twee jaar aangekondigd.

We wachten er nog steeds op dat de bank die aankondiging intrekt. Of om nieuwe partnerschappen aan te kondigen om Afrikaanse energieproductie te ondersteunen die de ontwikkeling van Afrikaanse infrastructuur bevordert.

Ondertussen weten Afrikaanse landen dat bestaande exploratie- en ontwikkelingsbedrijven enorme voorraden hebben ontdekt die verdere financiering nodig hebben om de productie te starten. Nu de Europese en Amerikaanse financiering steeds meer verboden terrein wordt, heeft de Namibische minister van Mijnen en Energie, Tom Alweendo, particuliere Afrikaanse investeerders, in plaats van regeringen, opgeroepen om te investeren in de Afrikaanse olie- en gassector.

En NJ Ayuk, uitvoerend voorzitter van de African Energy Chamber, heeft voorgesteld dat Europeanen die zich zorgen maken over klimaatverandering hun economieën koolstofarm moeten maken en tegelijkertijd Afrika moeten helpen bij de industrialisatie – door meer energieproducten uit Afrika te kopen om de economische groei in het armste continent ter wereld te stimuleren.

Ayuk stelt dat het sterk geïndustrialiseerde Europa goed gepositioneerd is om zijn sectoren met een hoge uitstoot koolstofarm te maken als gevolg van technologieën, een sterk regelgevend kader en rijkdom die is gebaseerd op het gebruik van “vuile” brandstoffen. Landen in de EU, merkte Ayuk op, zijn verantwoordelijk voor 18 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot, negen keer die van het veel grotere sub-Sahara Afrikaanse subcontinent. Toch blijven EU-landen roepen om een ​​einde te maken aan de olie- en gasontwikkeling in Afrika, ondanks het feit dat ze vergunningsrondes hebben gehouden om hun eigen fossiele brandstoffen te ontwikkelen.

Ondertussen, verklaarde Ayuk, heeft Afrika grotendeels onontwikkelde reserves die worden geschat op 125,3 miljard vaten ruwe olie, 620 biljoen kubieke voet aardgas en 16,4 miljard ton steenkool. Afrika, zei hij, heeft de kans om de ontwikkeling van zijn hele economie te versnellen, aangedreven door de exploratie, productie en vooral het gebruik van zijn fossiele brandstofreserves. “Olie en gas”, concludeerde Ayuk, kunnen Afrika in staat te stellen de toegang tot energie te verbeteren en de meer dan 600 miljoen mensen over het hele continent uit de energiearmoede te halen; de afhankelijkheid van het continent van de invoer van energie aanzienlijk verminderen; en zorgen voor de broodnodige inkomsten die Afrikaanse regeringen kunnen gebruiken om de uitrol van infrastructuur te financieren in verschillende sectoren, waaronder energie, mijnbouw, transport en gezondheid, die van vitaal belang zijn voor economische stabiliteit.

Wat is de Europese reactie? [We weten dat de Biden-Kerry-bevlogenen het daar niet mee eens zullen zijn.]

Vierhonderd jaar kolonialisme heeft de economische ontwikkeling onderdrukt en de dromen van miljoenen jonge Afrikaanse ondernemers in spe teniet gedaan. Of zal men erkennen dat ook Afrikanen het recht hebben op zelfbestuur, op economische groei in de richting van op zijn minst bescheiden welvaart, en nu we toch bezig zijn, een serieuze aanval op de levensbedreigende ziekten die Afrika vandaag de dag teisteren, ook al zijn ze lang geleden onder controle of geëlimineerd in het noorden?

***


Over de auteur

Duggan Flanakin is de directeur van beleidsonderzoek bij het Comité voor een constructieve toekomst. Als voormalig Senior Fellow bij de Texas Public Policy Foundation, schreef dhr. Flanakin boeken over de oprichting van de Texas Commission on Environmental Quality en over milieueducatie in Texas. Een korte geschiedenis van zijn veelzijdige carrière staat in zijn boek ‘Infinite Galaxies: Poems from the Dugout’.

***