Tegen de Oorlog

Vrijheid en democratie? 

7-3-2022

WIJ BLIJVEN ANALYSEREN EN IEDERE VORM VAN MACHTSMISBRUIK, VAN WIE DAN OOK – KRITISCH VOLGEN

TEGEN DE OORLOG

 Datum: 2022-03-05

De Redactie

De Russische invasie van Oekraïne heeft geleid tot een golf van verontwaardiging in de wereld, zeker in de westerse wereld. Wat vinden wij hiervan als De Andere Krant?

De Andere Krant wordt gevormd door een aantal mensen met verschillende ideeën. We hebben niet één mening. Toch willen we proberen om hier iets van een gezamenlijke visie te geven.

Wat ons bindt bij De Andere Krant is onze kritische benadering van de macht, of dat nu de macht is van staten, internationale instellingen of bedrijven. Vrijheid en verbinding tussen gewone mensen, dat is wat voor ons voorop staat. Oorlog beschouwen wij als misbruik van macht, misschien wel de ergste misbruik van macht die er bestaat. Oorlog is alleen gerechtvaardigd als een allerlaatste middel, als alle andere opties zijn uitgeput, en dan alleen uit zelfverdediging.

Wat wij constateren – en daarin wijken we af van de meeste ‘gevestigde’ media – is dat verreweg de meeste oorlogen na 1945 zijn geïnitieerd door de Verenigde Staten, niet uit zelfverdediging maar als onderdeel van een bewust beleid dat tot doel heeft: wereldwijde Amerikaanse suprematie. Deze doelstelling wordt bijvoorbeeld expliciet verwoord in het boek The Grand Chessboard van Zbigniew Brzeziński, een van de meest invloedrijke geopolitieke adviseurs van het naoorlogse Amerika. In dit boek, dat te downloaden is van de website van de CIA, beschrijft hij hoe Washington moet handelen om zijn hegemonie over de wereld te behouden en verstevigen. Zijn belangrijkste aanbeveling: de V.S. moeten er bovenal voor zorgen dat er géén grootmacht kan ontstaan die het Euraziatische continent kan domineren. Zoals bijvoorbeeld Rusland. Controle over Oekraïne wordt in deze strijd om de wereldmacht als een belangrijke factor gezien door Brzeziński.

In overeenstemming met deze strategie hebben de Verenigde Staten, sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991, in Europa een beleid gevoerd dat erop is gericht om ‘rivaal’ Rusland te omsingelen en verzwakken, om zo te voorkomen dat de Russen het Euraziatische continent kunnen domineren. In de jaren negentig plunderden Russische oligarchen het land met steun van de Verenigde Staten. De door de Amerikanen begeleide economische ‘shock-therapie’ onder toenmalig president Jeltsin bracht Rusland aan de rand van de economische en financiële afgrond.

Tegelijkertijd hebben de Verenigde Staten, in tegenspraak met beloften gedaan aan toenmalig Sovjet-leider Gorbatsjov, de Navo gestaag uitgebreid in Oost-Europa. In 1999 werden Polen, Tsjechië en Hongarije lid van de Navo. In 2004 traden Bulgarije, Estland, Letland, Litouwen, Roemenië, Slowakije en Slovenië toe. In 2009 volgden Albanië en Kroatië. En in 2017 voegde zich Montenegro daarbij. Ook over het Navo-lidmaatschap van Georgië en Oekraïne wordt al jaren gesproken. Dat is er nog niet van gekomen, maar de Verenigde Staten hebben wel al wapens en ‘adviseurs’ geleverd aan Oekraïne, een land dat grenst aan Rusland, lang deel uitmaakte van Rusland en een omvangrijke Russische bevolking herbergt. Ze hebben uiteraard ook de andere nieuwe Navo-landen ruimschoots van wapens voorzien.

De Russische president Poetin geeft al jaren aan dat een Navo-lidmaatschap van Oekraïne en Georgië een rode lijn is voor Rusland, maar de Navo en Oekraïne hebben steeds geweigerd om dit uit te sluiten. Met een Navo-lidmaatschap van Oekraïne ontstaat er voor Rusland een vijandige potentiële kernmacht pal aan zijn grens. Die vijandschap is de afgelopen jaren ook stelselmatig gestimuleerd door de Verenigde Staten. In 2014 werd de democratisch gekozen, pro-Russische Oekraïense president Yanukovych afgezet en vervangen door een pro-Amerikaanse president, Poroshenko, in een ‘revolutie’ die door de Verenigde Staten heimelijk werd gefinancierd en gesteund. Vanaf 2014 woedt er een oorlog in het oosten van Oekraïne, dat zich niet wilde neerleggen bij deze gang van zaken. In februari 2015 werd het Minsk 2 akkoord gesloten, dat voorzag in een wapenstilstand en autonomie voor delen van de Donbass regio. Rusland heeft jarenlang tevergeefs aangedrongen op naleving van dit akkoord. De oorlog in het oosten van Oekraïne ging gewoon door en kostte al aan 14.000 mensen het leven. Recentelijk heeft Rusland wederom aangedrongen op naleving van het akkoord en om veiligheidsgaranties gevraagd aan de VS, EU en Navo, maar niet gekregen. Integendeel, het Oekraïense leger maakte aanstalten om de aanval op Donetsk en Loegansk in te zetten, met wapens van de Navo. Dat bracht Poetin er naar eigen zeggen toe om militair in te grijpen.

Dit is niet een rechtvaardiging van de inval en de oorlog, wel een verklaring ervoor. Een invasie blijft een daad van agressie. Poetin is schuldig aan deze daad, maar hij niet alleen. Zijn besluit is mede het gevolg van het doelbewust, jaren lang negeren van legitieme Russische wensen door het westen.

Wat bij de westerse reactie op de oorlog ook betrokken dient te worden is de bredere context. De verontwaardiging over de oorlog in Oekraïne is terecht, maar hij is wel uiterst selectief. De Verenigde Staten hebben sinds 1945 talrijke oorlogen gevoerd en staatsgrepen gepleegd. Ze schrokken daarbij niet terug voor nietsontziende bombardementen die vele burgerslachtoffers maakten, bijvoorbeeld in recente tijden in Joegoslavië, Irak, Afghanistan, Libië en Syrië, en daarvoor, tijdens de Koude Oorlog, in landen als Panama, Grenada, Vietnam en Cambodja. De Verenigde Staten pleegden of ondersteunden staatsgrepen in vele landen in de wereld, waarbij uiteindelijk vele honderdduizenden mensen om het leven kwamen, zoals in Indonesië, Chili, Argentinië, Guatemala, Peru, de Dominicaanse Republiek, Panama, Iran, Libanon, Somalië, Soedan, Angola, Congo.

Om ‘vrijheid’ en ‘democratie’ was het daarbij nooit te doen. Gematigde vrijheidslievende regeringsleiders, zoals Mohammad Mosaddegh in Iran, Jacob Arbenz in Guatemala, en Patrice Lumumba in Congo, werden zonder pardon omgebracht of afgezet, en vervangen door wrede, ‘pro-westerse’ dictators als Shah Mohammad Reza Pahlavi, Mobutu Sese Seko en Carlos Castillo Armas, die honderdduizenden mensen uitmoordden. In hun streven naar dominantie op de oliemarkt, steunen de Verenigde Staten (en de Europese landen) zonder problemen dictators in landen als Saoedi-Arabië, Koeweit en Azerbeidjan. Ze steunden jarenlang dictator Saddam Hoessein in zijn verwoestende oorlog met Iran. De Verenigde Staten hebben ook, als enige land ter wereld, atoombommen afgeworpen, op weerloze burgers. Ze hebben op grote schaal chemische wapens gebruikt in Vietnam en Cambodja. Ze schromen zelfs niet om gevangenen te martelen, zoals in Guantanamo Bay, waar nog steeds mensen vastzitten zonder vorm van proces.

Bij al deze misdaden tegen de menselijkheid bleef het van de kant van westerse regeringen en media oorverdovend stil. Geen regeringsleider in Den Haag die, bijvoorbeeld, opriep tot sancties tegen de Verenigde Staten nadat de burgerbevolking van Bagdad met een dagenlang shock-and-awe bombardement werd verpletterd. Niemand die suggereerde dat we de Verenigde Staten van het betalingsverkeer moesten afsnijden nadat ze het weerloze Afghanistan ‘terug naar de Middeleeuwen’ hadden gebombardeerd. Geen Amerikaanse dirigent werd ontslagen, geen sporter geboycot. Sterker, wij steunden de meeste Amerikaanse militaire acties direct en indirect op allerlei manieren. Vrijheid en democratie? Blijkbaar alleen als het ons uitkomt. Medelijden met de vele onschuldige slachtoffers? Nooit iets van gemerkt.

Deze ontluisterende realiteit, die in de media en politiek vrijwel nooit wordt benoemd, was een van de redenen voor de oprichting van De Andere Krant in 2018. Het was en is een belangrijk doel van De Andere Krant om een ander perspectief te bieden op de geopolitieke verhoudingen in de wereld. Om te laten zien dat de boosdoeners, helaas, maar al te vaak te vinden zijn in het ‘westerse’ kamp. Dat is ons bepaald niet in dank afgenomen. Door partijen als de NOS, NRC Handelsblad en Follow the Money zijn we weggezet als handlangers van Poetin, die zelfs door Rusland zouden worden betaald. Volstrekte flauwekul natuurlijk. Wij zijn tegen iedere vorm van dictatuur, het maakt niet uit waar die plaatsvindt. Dat we soms wellicht meer aandacht hebben voor misdaden door westerse regimes, komt omdat we proberen het eenzijdige beeld dat door de media wordt geschetst, enigszins te compenseren. Dat maakt ons nog niet tot handlangers of aanhangers van Poetin of andere leiders.

Wij leven intens mee, net als iedereen, met de onschuldige slachtoffers van de oorlog die nu in Oekraïne woedt, net als we meeleven met de slachtoffers van die andere oorlogen waar je nooit iets over hoort. Wij voelen dezelfde machteloze woede als iedereen, vanwege dit zinloze geweld. Datzelfde gevoel hebben wij bij het zinloze geweld dat plaatsvindt in al die andere landen – in Jemen, Libië, Syrië – waar zelden enige aandacht voor is.

De oorlog in Oekraïne verandert voor ons als krant niets aan de wijze waarop wij proberen verslag te blijven doen van wat er volgens ons werkelijk in de wereld gebeurt. Wij blijven analyseren en de macht – iedere vorm van macht en machtsmisbruik, van wie dan ook – kritisch volgen. We blijven ons ook verzetten tegen de allerernstige vorm van machtsmisbruik: oorlog. We denken dat ons geluid meer dan ooit nodig is in deze tijd.

De redactie

DE ANDERE KRANT