Een bijdrage van Rob Lemeire (België).

Geen nucleaire energie, wel nucleaire energie, geen nucleaire energie, wel nucleaire energie. Echte energie-experts adviseren al lang dat nucleaire energie omwille van een veelheid aan redenen een zegen is voor België. De politiek daarentegen meandert rond de waan van het klimaat en kon pas beslissen om enkel de twee jongste kernreactoren open te houden na de inval van Rusland in Oekraïne.

Klimaatbeleid financiert Poetin

Is dit nu een scherpe bocht van Groen? Is het dan nu eindelijk tijd voor Realpolitik? Toch niet. De ecologisten van (niet enkel) de groene partijen wisten de verlenging maar tot tien jaar te beperken en ze bovendien te koppelen aan een verdere uitbouw van hernieuwbare energie. Daardoor maken we ons verder afhankelijker van China voor de productie van zonnecellen, windturbines en batterijen en voor de zeldzame materialen en aardmetalen die voor deze technologieën nodig zijn.

Bovendien blijven we investeren in gas zonder zicht op méér Europees gas, dus blijven we verder afhankelijk van Rusland. Ons klimaatbeleid blijkt op die manier beter voor Rusland en China dan voor het klimaat. Niet enkel dankzij Groen, want Groen is maar een klein partijtje dat niet veel te betekenen zou hebben mochten de andere regeringspartijen haar niet steunen. Hier zijn verenigde ecologisten van de vele partijen, kranten en universiteiten aan zet. Vergis u niet!

Collectieve klimaatneurose

De éne positieve noot om toch een deeltje van de nucleaire capaciteit in stand te houden maakt dus nog geen einde aan het uitzichtloos klimaatbeleid. Viktor Frankl, de bekende psychiater en Holocaust-overlevende, gaf het al aan in zijn meesterwerk ‘De zin van het bestaan’:

‘Ieder tijdperk heeft zijn eigen collectieve neurose en ieder tijdperk heeft behoefte aan een eigen therapie om deze te bestrijden. … De psychotherapie zal deze stand van zaken echter nooit massaal kunnen beheersen, als zij niet buiten de invloedssfeer blijft van de [heersende] filosofie. Wanneer dit niet het geval is, zal zij eerder een symptoom van de massaneurose zijn, dan een potentiële geneesmethode.’

Elke maatschappij kan maar gezond blijven als ze ook wordt gevoed door

rebellerende sceptici die vertrekken van heel andere premisses.

Kortom, elk tijdperk heeft nood aan therapie die van buiten de heersende stroming komt. Elke maatschappij kan maar gezond blijven als ze ook wordt gevoed door rebellerende sceptici die vertrekken van heel andere premisses. Dat is niet enkel een uitnodiging voor vrije meningsuiting, maar veel meer. De maatschappij moet ook kritische stemmen ernstig nemen. Op de bal spelen, niet op de man!

De perfide macht van de factcheckers

Hoe ziet de neurose er vandaag uit? Knack, het tijdschrift dat zich het hardste als factchecker opwerpt, geeft een tenen krullende verdediging van de bocht van Groen in ‘Hoe groot is de politieke schade voor Groen?’: ‘Niet zonder enige trots verkoopt Groen de jongste energiedeal van de regering-De Croo als een groene trofee.’

Daarnaast beweren ze nog: ‘Niemand kan nog beweren dat het dogmatici zijn’. Terwijl het net Groen is die al hun macht hebben gebruikt om de geldkraan naar de oorlogsmachine van Poetin nog altijd zo veel mogelijk open te laten omdat ze dogmatisch tegen kernenergie zijn. Niet zonder succes. Zoals ik al zei, zo’n klein partijtje kan dat niet alleen.

De media heeft overigens al een lange traditie van eenzijdige berichtgeving. De voorbije decennia kregen klimaat- en energierealisten het niet toevallig steeds moeilijker om ook maar gehoord te worden. Factcheckers allerhande sabelen elke vorm van kritiek meedogenloos neer. Dat vaak met foute veronderstellingen. Onder meer Knack deed daar lustig aan mee, zo kaartte ik zelf jaren geleden al aan in Doorbraak. Dat is sindsdien niet verminderd.

Experts die buiten de vooraf uitgezette lijntjes kleuren kunnen hun ei ook al niet kwijt. Zelfs als het gaat om een gerespecteerde IPCC-klimatoloog als André Berger. Hij beweert liever met klimaatrealisten samen te werken dan met klimaatalarmisten. Geen Knack die daar ook maar één woord over zegt. De immense crisis waar we nu in zijn terechtgekomen zou lang niet zo erg zijn, mochten we wat meer naar hen hebben geluisterd. Rusland zou al heel wat minder geld in zijn oorlogskas hebben.

Elke kilowattuur windenergie is minderwaardig

De regering besliste een miljard euro te investeren in hernieuwbare energie, waaronder windturbines op zee. Ook daarmee gaan ze in tegen de expertise, want windenergie is minderwaardige energie. Zo produceren windturbines veel minder energie dan verwacht, in verhouding tot de miljarden die er al in zijn geïnvesteerd.

Samuel Furfari, top-energie-expert ‘met rust’ van de Europese Commissie, berekende dat zon en wind samen maar 2,5 % (recenter cijfer: 2,9%) van de totale primaire energieproductie in de Europese Unie afdekt. Vaak zie je veel hogere cijfers, zoals 32,9%, maar die tellen hydro-elektriciteit mee en negeren het feit dat elektriciteit grosso modo maar één vijfde van onze volledige energiebehoeften dekt.

De realiteit is echter nog minder rooskleurig , want de éne opgewekte kilowattuur is de andere niet. Bij een tekort is elektriciteit duurder, bij een teveel is elektriciteit goedkoper. Teveel of te weinig hangt sterk af van de hoeveelheid variabele wind- en zonnestroom die afhankelijk van het weer (en niet van onze behoeften) op het net komt. Het is zelfs zo dat bij overproductie, elektriciteit een negatieve waarde kan krijgen. Zo heeft Duitsland al moeten betalen om een teveel aan elektriciteit het land uit te krijgen.

Elke windsnelheid geeft minderwaardige elektriciteit

Figuur: het geleverde elektrische vermogen van de windturbines is afhankelijk van de windsnelheid.

Maar laten we eens de kilowatturen windenergieproductie bekijken om te zien hoe kwaliteitsvol de energie is, zie ook de grafiek (die elke ingenieur met een basisopleiding in windtechnologie kent). De grafiek geeft de karakteristieke energieproductie aan voor een typische windturbine, of die nu groot of klein is. Enkel de schaal van de grafiek verschilt dan. Je ziet verschillende gebieden bij elke windturbine:

Bij lage windsnelheid is er geen of nauwelijks elektriciteitsproductie. Het elektriciteitsnet dient andere energiebronnen te zoeken dan wind, bijvoorbeeld gas. Ook geen of zeer weinig CO2-reductie.

Kortom, het zorgt voor heel wat bijkomende kosten én voor minder CO2-reductie

Bij wat hogere windsnelheid stijgt de elektriciteitsproductie snel. En wel met de derde macht van de windsnelheid: een verdubbeling van de windsnelheid geeft dan een verachtvoudiging in geleverd vermogen. Dat lijkt voordelig, maar bij een variatie van minder dan 30% van de windsnelheid verdubbelt of halveert de elektriciteitsproductie al. Dat is in beide gevallen slecht voor het elektriciteitsnet, want telkens is er of een tijdelijke over-, of een tijdelijke onderproductie die de netuitbaters niet kunnen negeren. Kortom, het zorgt voor heel wat bijkomende kosten én voor minder CO2-reductie.

En bij storm?

Bij nog hogere windsnelheid komen we aan de maximale output van de windturbines. De windsnelheid mag fiks toe- of afnemen zonder groot verschil in geleverd vermogen. Dat lijkt ideaal. Maar als het voor één windturbine waait, waait het meestal ook voor alle andere windturbines in het land, zelfs over een uitgebreid deel van Europa. Dat heeft een massale overproductie aan elektriciteit tot gevolg, doet de waarde ervan sterk dalen én verlaagt de effectiviteit voor CO2-reductie verder.

Bij storm worden windturbines stilgelegd. Ook geen CO2-reductie meer dus. Bij variabele windsnelheid, wat toch niet zelden voorkomt, krijg je verschillende van bovenstaande nadelen op één dag.

Besluit: zowat elke kilowattuur geproduceerd door wind betekent minderwaardige elektriciteit. Een eerlijke prijs voor wind-elektriciteit zou per kilowattuur heel wat lager moeten liggen dan voor gas of nucleair. Kortom, de ‘nuttige energie’ van de Europese zon en wind, uitgedrukt in euro’s, komt zo tot een nog veel lager percentage dan de vermeldde 2,5%. Hoeveel precies? Dit mag dringend eerst verder worden uitgeklaard, want wij betalen ervoor.
De collectieve neurose waait verder

De collectieve neurose kleurt vandaag nog steeds groen, zelfs de verdediging om enkele nucleaire reactoren open te houden is niet erg overtuigend. Daarnaast spreekt Bart De Wever nu over, ‘zeer vuile gasenergie’. Wat ook weer niet waar is: gas is niet ‘vuil’. Het is de zuiverste van alle fossiele energiebronnen, zeker bij verbranding in moderne installaties. Bovendien produceert gas veel minder CO2 per opgewekte kilowattuur dan andere fossiele brandstoffen. Wie in Realpolitik denkt, beseft dat het gewoon veel duurder is om in gas te investeren, dan in een verlengde uitbating van bestaande kernreactoren. Oók vanwege geopolitieke redenen.

Slimmer zou zijn om, samen met het openhouden van álle kernreactoren, de ontginning van schaliegas terug mogelijk te maken. In zijn artikel ‘Voici venu le temps des grandes personnes’, ook gepubliceerd in het Engels, schrijft Drieu Godefridi zeer recent, ook als reactie op de oorlog van Poetin:

‘Al vijftien jaar zet Europa zich massaal in om, onder druk van ecologisten van alle partijen, de exploitatie van schalieolie, waar onze bodems rijk van zijn, te verbieden’.

Zelfs de gasvriendelijke ecologisten van Groen en alle andere politieke kleuren willen ook dit niet en zijn daarom de objectieve bondgenoten van de Russen. Enkel door hen als dusdanig te behandelen kunnen we uit de klimaatneurose raken! Kortom, ‘de energiekosten zullen nog sterk stijgen door het klimaatbeleid’, zoals ik een half jaar geleden aankaartte op Doorbraak. Deze trend is nog lang niet gebroken.

Naar klimaatrealisten luisteren


Echte energie-experts weten dat hernieuwbare energie zeer slecht geplaatst is om onze energiebehoeften te bevredigen. De collectieve klimaatneurose weigert deze realiteit in te zien, ondanks de kleine ‘tegenslag’ waardoor twee nucleaire centrales toch wat langer mogen openblijven. Deze tegenslag was alleen maar gekomen vanwege de oorlog tussen Rusland en Oekraïne en blijft zeer beperkt, gezien de belofte om nog meer in hernieuwbare energie te investeren plus in gas.

Zoals Frankl suggereerde, een dergelijke neurose kan je niet oplossen met groupthink: de klimaatconsensus zorgt voor problemen net omdat ze enkel spreken met anderen binnen de consensus! Je hebt mensen nodig die erbuiten staan. Noem hen maar klimaatrealisten, klimaatsceptici, klimaatcritici.

Als we wat méér naar hen hadden geluisterd, stonden we vandaag in een véél betere situatie. Onze energieprijzen zouden lager zijn, onze geopolitieke situatie zou er heel wat beter uitzien, onze landschapsvervuiling zou heel wat minder zijn, de zeer vervuilende ontginning van zeldzame aardmetalen in China zou heel wat minder erg zijn en we zouden zelfs minder broeikasgassen uitstoten.

***