Een gastbijdrage van Jan van Friesland.

Wat eraan voorafging.

Ik wilde onderzoeken of de klimaatmissie van de TU Delft, die stelt dat er geen twijfel mag zijn over de oorzaken van klimaatverandering, een wetenschappelijk houdbaar standpunt is en zocht een wetenschapper met expertise om zijn visie.

Twijfel is een belangrijk principe in de wetenschap en in die zin is het standpunt van de TU Delft bijzonder.

Klassiek journalistiek handwerk.


Geachte heer Romeijn,

Ik ben journalist en werk voor Climategate.nl, een veelbekeken platform over klimaat en energie. Recentelijk hebben wij veel aandacht besteed aan de benoeming tot eredoctor aan de TU Delft van Eurocommissaris Frans Timmermans.

Dat laat ik buiten beschouwing, maar ik zou graag uw visie willen hebben op onderstaand statement van de TUD (Missiestatement), en dan met name over de formulering ‘daar is geen twijfel over mogelijk.’

Hier de tekst van de klimaatmissie van de TU Delft:

‘De door de mens veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen verandert onze leefomgeving, omdat deze gassen invloed hebben op het wereldwijde klimaat; daar is geen twijfel over mogelijk. TU Delft zet al haar innovatieve vermogens in voor het bevorderen van de wereldwijde transitie naar niet-fossiele energie en de aanpassing van de leefomgeving aan de gevolgen van de opwarming van de aarde.’

Hier de link.

– Kan dit het uitgangspunt zijn van een universiteit?

– Wat zijn de gevolgen voor de wetenschap als men dit uitgangspunt handhaaft?

– Hoe kan een universiteit tot zo’n uitgangspunt komen, los van de vraag hoe je tegen klimaatverandering aankijkt?

In afwachting van uw antwoord,

Jan van Friesland, Climategate.nl.

***

Ik kreeg het volgende antwoord van professor Romeijn:

Geachte heer van Friesland,

Altijd leuk om op vragen over de aard van wetenschap in te gaan. Hierbij enkele korte antwoorden.

– Kan dit het uitgangspunt zijn van een universiteit?

‘De TuD verbindt zich hierin aan een wetenschappelijke consensus. Het is volgens mij niet zozeer een uitgangspunt, als wel een conclusie op basis van overtuigend bewijs. Twijfel is uiteraard altijd mogelijk, zoals Descartes ons al leerde, maar wat men zal bedoelen is dat twijfel redelijkerwijs niet mogelijk is. Het is dus een bepaalde zegswijze.’

– Wat zijn de gevolgen voor de wetenschap als men dit uitgangspunt handhaaft?

‘Het is een bestaande praktijk in veel zo niet alle wetenschappen dat, na het verzamelen van bewijs, conclusies worden getrokken, die dan de basis voor verdere wetenschapsontwikkeling vormen. Ik vind de term “uitgangspunt” niet de juiste, zoals ik hierboven al zei. Het aardige aan wetenschap is nu juist dat het openstaat voor kritische bevraging, zolang dat maar op een gedegen wetenschappelijke manier gebeurt.’

– Hoe kan een universiteit tot zo’n uitgangspunt komen, los van de vraag hoe je tegen klimaatverandering aankijkt?

‘Het is niet zozeer een “universiteit”, het zijn uiteindelijk onderzoekers die een gezamenlijke overtuiging uitdragen. Zij komen daartoe door het verzamelen en analyseren van grote hoeveelheden bewijs.’

Met vriendelijke groet,
Jan-Willem Romeijn

***

Toch riepen zijn antwoorden bij mij nieuwe vragen op. Ik verbaasde mij erover dat hij zo gemakkelijk en ongefundeerd wetenschappelijke consensus van kracht achtte in het klimaatdebat. Je bespeurt inconsistentie in zijn redeneringen, onwaarheden, en dat leidt tot vervolgvragen in een volgende mail. Ik kreeg geen antwoorden op mijn vervolgvragen:

‘- Kan dit het uitgangspunt zijn van een universiteit?

De TuD verbindt zich hierin aan een wetenschappelijke consensus.’

VERVOLGVRAAG: Als dit een consensus zou zijn binnen het hele veld van klimaatwetenschappers dan is dat toch niet waar te noemen? Er is een levendig debat over klimaatverandering, met allerlei disciplines, niet in de laatste plaats met bijdragen door bijvoorbeeld (Princeton-) natuurkundigen, peer review artikelen, Nobelprijswinnaars, KNAW-hoogleraren etc. Een hele rijke schakering van inzichten, hypotheses en conclusies?

‘Het is volgens mij niet zozeer een uitgangspunt (‘consensus’ jvf), als wel een conclusie op basis van overtuigend bewijs.’

VERVOLGVRAAG: Overtuigend bewijs voor de voorstanders van dat bewijs dan, niet door de tegenstanders. (Alsof die ’tegenstanders’ tegen wetenschap zouden zijn. Het zijn er heel veel, maar het hoeft er volgens Einstein maar 1 te zijn).

‘Twijfel is uiteraard altijd mogelijk, zoals Descartes ons al leerde, maar wat men zal bedoelen is dat twijfel redelijkerwijs niet mogelijk is. Het is dus een bepaalde zegswijze.’

VERVOLGVRAAG: Is er redelijkheid als ‘andere argumenten’ niet meegewogen worden?

‘Het aardige aan wetenschap is nu juist dat het openstaat voor kritische bevraging, zolang dat maar op een gedegen wetenschappelijke manier gebeurt.’

VERVOLGVRAAG: Die kritische bevraging gebeurt ook en daarmee kun je toch niet zeggen dat er geen twijfel is? Die is er niet bij de TUD, maar wel bij wetenschappers ‘all over the world‘.

***

Ik kreeg op mijn vervolgvragen zoals gezegd geen antwoord terwijl hij eerder had laten merken dat het zo leuk was vragen te stellen. Wel kreeg ik heel snel een afsluitende mail. Einde Interview!

***


Geachte heer van Friesland,

‘Het lijkt mij dat de consensus onder klimaatwetenschappers vrijwel volledig is. En ik denk ook dat deze wetenschap best goed functioneert, d.w.z. ruimte voor debat laat met inachtneming van normen voor goed onderzoek. Er zijn gewoon niet zoveel “tegenstanders”; niet zo’n gunstig woord maar dat terzijde. Het lijkt mij uiteraard prima wanneer wetenschappers met een andere, minder gangbare mening over klimaatverandering zich met goede argumenten in het debat mengen. Maar voor zover ik weet, ontbreken die argumenten. Men verzandt dan wel in complottheorieën, of in het werk van afgedwaalde natuurkundigen of Nobelprijswinnaars. Met serieuze klimaatwetenschap heeft dat niet veel uit te staan.

Hopelijk kunt u daarmee verder!

Met vriendelijke groet,
Jan-Willem Romeijn’

***

Post scriptum

Ik kan nu niet meer verder, maar ik moet uit zijn afscheidsmail concluderen dat hij echt niet weet waarover hij spreekt. Hij debiteert de ene onwaarheid na de andere. Ook de ‘guilt by association’ argumentatie past een hoogleraar niet. Als dit het niveau is van onze wetenschap, dan is het daarmee heel slecht gesteld.

***