Waarin regeringen zich lelijk vergissen bij de wereldwijde energietransitie Demonisering van fossiele brandstoffen beperkt reserveopties

Foto: Shutterstock.











Auteur: Tsvetana Paraskova

Vertaling: Martien de Wit.

De energiecrisis in Europa heeft de complexiteit van een transitie naar groene energie blootgelegd: het lukt niet van de ene dag op de andere en het kan niet succesvol worden gedaan met de bekende oude trucs. Energiesystemen, -markten en -netwerken moeten wereldwijd fundamenteel worden gewijzigd wat betreft wetgeving, regulering en toezicht om 100% nul emissiebronnen te kunnen toelaten. En zelfs in dat geval hebben de energiesystemen flexibiliteit en back-ups nodig om soortgelijke crises in de toekomst af te wenden, nu vele delen van de wereld zich ertoe verplichten om tegen 2050 of 2060 netto-nul-uitstoot te bereiken. De huidige crisis in het Verenigd Koninkrijk is een alarmerend voorbeeld van hoe men niet overhaast moet overstappen op groene energie, merkt Rochelle Toplensky van The Wall Street Journal op.

Netto-nul-elektriciteitssystemen vereisen een volledig nieuwe set regels op alle gebieden van de energiesystemen en de energiemarkten, alsook voldoende flexibiliteit om milieufactoren zoals lage windsnelheden te compenseren, wat vorige maand nog in Groot-Brittanië gebeurde.

Het VK heeft zijn afhankelijkheid van steenkool in het afgelopen decennium drastisch verminderd. Maar zijn energiesystemen zijn nog niet zo goed bestand tegen een grootschalige transitie naar koolstofarme energiebronnen, dat er geen zorgen meer hoeven te bestaan over zijn energievoorziening, betoogt Toplensky van The Journal.

De huidige energiecrisis in het VK, de rest van Europa en de grote energie-importeurs in Azië is een waarschuwing voor beleidsmakers dat de transitie niet mag worden overhaast voordat er nieuwe regels zijn vastgesteld en er massaal energieopslag is gebouwd om de explosief groeiende nieuwe zonne- en windcapaciteit te ondersteunen.

Om de veerkracht van het elektriciteitsnet te vergroten, accu-opslag te bouwen en de veelgeprezen groene waterstof op grote schaal te gebruiken, zijn triljoenen dollars aan investeringen, overheidssteun en veel meer coördinatie en samenwerking tussen de industrie en beleidsmakers op nationaal en internationaal niveau nodig.

Iedereen wist dat de energietransitie niet goedkoop zou zijn. De huidige energiecrisis toont aan dat niemand bij de overgang het paard achter de wagen mag spannen – noodvoorzieningen en flexibiliteit zijn van vitaal belang voor elk succesvol energiesysteem.

Britse energiecrisis toont uitdagingen voor groene transitie

Zelfs het VK, dat heeft toegezegd de kolengestookte elektriciteitsopwekking tegen oktober 2024 geleidelijk te zullen stopzetten, moest vorige maand een oude kolencentrale opstarten om aan zijn elektriciteitsvraag te voldoen.

Het land dat ooit de industriële revolutie met steenkool startte, zag het aandeel van die brandstof in 2020 tot een historisch dieptepunt dalen – steenkool genereerde slechts 1,8% van de elektriciteit, tegenover 28,2% in 2010, volgens gegevens van de overheid. De opwekking van ‘hernieuwbare’ energie daarentegen zal in 2020 een recordniveau bereiken van 43,1%, waarmee de jaarlijkse opwekking uit fossiele brandstoffen voor het eerst wordt overtroffen.

In de afgelopen jaren heeft windenergie gedurende vele dagen het grootste deel van de Britse elektriciteit opgewekt, meer dan aardgas. Dit is een prijzenswaardige stap in de richting van schone energie, maar verandert niets aan het feit dat de opwekking van windenergie afhankelijk is van… de windsnelheid. Op die ongelukkige dagen dat het niet waait, zoals op de meeste dagen in september, wordt meer aardgas gebruikt voor de opwekking van elektriciteit, waardoor de prijzen van gas en elektriciteit stijgen en ook de elektriciteitsproductie door middel van steenkool toeneemt vanwege de torenhoge prijzen van aardgas.

Hoewel huishoudens met hogere energierekeningen worden geconfronteerd, worden zij tot op zekere hoogte beschermd door de zogenaamde Energy Price Cap (energieprijs-plafond) in het VK. Maar het is deze maximumprijs – wanneer energieleveranciers niet in staat zijn om de stijgende kosten volledig door te berekenen aan de consument – die er al toe heeft geleid dat negen Britse leveranciers hun activiteiten hebben stopgezet. Vorige week nog hebben drie leveranciers verklaard hun activiteiten te zullen stopzetten, en het Office van Gas and Electricity Markets, Ofgem, moest nieuwe leveranciers zoeken om de failliete bedrijven over te nemen.

Het VK heeft waarschijnlijk nieuwe regelgeving nodig voor de werking van de binnenlandse elektriciteitsmarkt, waarbij rekening moet worden gehouden met de netto-nul verplichting en het grotere aandeel groene energie in de elektriciteitsproductie, aldus analisten.

De Europese Unie bekijkt ook mogelijke veranderingen in de manier waarop groothandelsmarkten voor elektriciteit werken, zei Europees Commissaris voor Energie, Kadri Simson, deze week.

Demonisering van fossiele brandstoffen beperkt reserveopties 

De twee crashes van de olieprijzen in de afgelopen vijf jaar en de steeds luidere roep om af te zien van investeringen in fossiele brandstoffen hebben geleid tot chronische onderinvestering in nieuwe voorraden olie, gas en steenkool, vooral in ontwikkelde economieën die ernaar streven om tegen 2050 netto-nul CO2-uitstoot te bereiken.

Dezer dagen zijn die ontwikkelde economieën echter druk op zoek naar fossiele brandstoffen om ervoor te zorgen dat ze het licht kunnen laten branden. De snel stijgende prijzen van steenkool en aardgas maken veel energie-intensieve bedrijven in Europa kwetsbaar voor de prijsschok, omdat de energietransitie nog niet het punt heeft bereikt waarop iets anders dan gas de kunstmest- of staalproductie efficiënt kan laten draaien.

De investeringen door de fossiele-brandstofsector zijn de laatste jaren echter gedaald. Bovendien hebben investeerders op Wall Street de traditionele energie gemeden vanwege de slechte rendementen, vertelde Jeff Currie, wereldwijd hoofd van het grondstoffenonderzoek bij Goldman Sachs, eerder deze week in een interview aan Bloomberg.

“In de nieuwe economie is overgeïnvesteerd en de oude economie is uitgehongerd,” zei hij. “Gas, steenkool, olie, metalen, mijnbouw – kies maar uit – de oude economie is zwaar ondergeïnvesteerd,” merkte Currie op.

Grote uitdagingen voor de toekomst om een ‘wanordelijke puinhoop’ te voorkomen

Aangezien de wereld, ondanks de groene stimulans, nog steeds veel fossiele brandstoffen nodig heeft, liggen tekorten en prijspieken ook in de toekomst in het verschiet.

“Het is belangrijk te erkennen dat de transitie, zoals de afleiding ervan suggereert, een proces is van het overgaan van de ene toestand naar de andere en dat het, om succesvol te zijn, zowel een goed beheerde neergang van het bestaande energiesysteem moet inhouden als de transformatie ervan naar een toekomstige toestand,” schreven James Henderson en Anupama Sen van het Oxford Institute for Energy Studies (OIES) vorige maand in een paper.

“Beleidsmakers hebben landen op deze essentiële weg gezet, en technologie is de sleutel tot het versnellen van het proces, maar er moeten nog veel complexe vragen worden opgelost als de wereld wil voorkomen dat de overgang een wanordelijke puinhoop wordt,” zeggen zij.

***

Bron: hier.