H et is voor het eerst in onze politieke geschiedenis dat een gedwongen verlies van een ministerschap alleen maar verhoging van het prestige betekent, schrijft Philip van Tijn. Het is slechts een van de vele ongerijmdheden rond Sigrid Kaag.
19-9-2021
Dat D66-leider Sigrid Kaag de kabinetsformatie gijzelt, is nog tot daaraan toe. Erger is dat ze mij als columnist gijzelt. Steeds als ik over een ander onderwerp wil schrijven, gebeurt er iets in Den Haag waardoor ik toch niet anders kan dan dáárover schrijven. Of, om met Luther te spreken: ‘Hier sta ik, ik kan niet anders.’
Philip van Tijn is bestuurder, toezichthouder en adviseur. Hij schrijft wekelijks een blog over de actualiteit.
Maar het is ook niet niks wat er rond het Binnenhof gebeurt. Er is sprake van een Nieuwe Moraal (‘Ik deug, want ik deug en de anderen deugen niet, want die deugen niet’), maar ook van Nieuwe Politiek (dinsdag ontkennen dat je maandag iets hebt bedoeld). En ook van Nieuw Staatsrecht (aftreden als dat staatsrechtelijk niet hoeft, maar een ferme indruk maakt, een kabinet vol stoppen met Tweede Kamerleden, een kabinet dat vergaande maatregelen neemt terwijl het alleen de lopende zaken mag afhandelen).
Op een enkel punt (zoals dat van de dubbelrol) is het kabinet teruggefloten, maar dat het überhaupt werd geprobeerd, is al tekenend.
ChristenUnie: niks fout gedaan in Kabul, dus niet in het nieuwe kabinet!
De zaak van de Afghaanse tolken – die al lang een veel wijdere strekking heeft – was een zaak van twee ministers en één staatssecretaris, die samen drie van de vier regeringspartijen vertegenwoordigden. Alleen de ChristenUnie was niet bij het falen betrokken, dus logisch dat deze partij niet aan een volgend kabinet mag deelnemen!
Lees ook de column van Zihni Özdil: Koester Sigrid Kaag
Nu en dan wordt geprobeerd de minister-president te laten meesleuren in de ellende, maar ik heb een tijdje geleden al eens uitgelegd dat de premier in Nederland weinig bevoegdheden heeft om zich in zaken van een minister te mengen en als hij zich dat eens denkt te kunnen permitteren, wordt hem toegesnauwd dat hij zich met zijn eigen zaken moet bemoeien. Dat VVD en ChristenUnie in de peilingen niet verliezen en de coalitiegenoten wel, is misschien wel weer een bewijs dat de kiezer heel wat minder dom is dan de politici vaak denken.
Geen sprake van ‘ragfijn spel’ door Sigrid Kaag
Ooit zullen wetenschappers promoveren op het verschijnsel Kaag. Want aan de leid(st)er van D66 zitten veel curieuze aspecten. Meer dan dat: ongerijmdheden. Toen ze aantrad als minister wist ze weinig van Nederland. Dat mag je iemand die vrijwel haar hele leven in het buitenland heeft doorgebracht niet kwalijk nemen. Maar het werd zelfs als een pre beschouwd door diegenen (weleens ‘globalisten’ genoemd) die Nederland beschouwen als een aanhangsel van Europa en de wereld, zo niet een quantité négligeable, iets wat er eigenlijk niet toe doet.
Haar terugtreden als minister is uit nood geboren: zij kon niet anders, nadat ze een half jaar geleden demissionair premier en VVV-leider Mark Rutte de les had gelezen. Geen sprake van een uitgekiende strategie. Wie de strip van Heer Bommel nog kent, weet dat deze aristocraat altijd ‘ragfijn spel’ vermoedde bij mensen die alleen het geluk van het toeval aan hun kant hadden.
Haar aftreden – een volgende ongerijmdheid – is niet het einde van een politieke carrière, maar heeft, zo lijkt het, haar macht en glorie vergroot. Het is voor het eerst in onze politieke geschiedenis dat een gedwongen verlies van een ministerschap alleen maar verhoging van het prestige betekent. Dus weer een ongerijmdheid: vrijwel geen lof voor vier jaar ministerschap, maar wel voor het aftreden!
Kaags daden veranderen de electorale aanhang van D66
En misschien de meest interessante ongerijmdheid: electorale winst en verlies voor D66 houden elkaar, denk ik, in evenwicht. Maar later zal blijken (daarvoor hebben we opiniepeiler Maurice de Hond nodig) dat de achterban van D66 is veranderd. Dat ze geen voet (we hebben het immers over een keurige vrouw) uitstak om de Afghanen die jaren voor Nederland hadden gewerkt, tijdig hun land uit te krijgen, plus haar totale gebrek aan empathie in het hele debat over deze zaak, heeft de sympathie van menig centrum-linkse D66’er verspeeld.
Daarentegen is zij juist daardoor salonfähig geworden bij kiezers die Nederland vol, of zelfs meer dan dat vinden: Kaag heeft een aantal Afghanen buiten de deur weten te houden en dat mag worden beloond. Het zijn misschien niet haar favoriete kiezers, maar een stem is een stem, zo pragmatisch is D66 nog wel.
Een nieuw ministerie is misschien wel de oplossing
In 1966 is D66 opgericht als breekijzer van de vastgeroeste politiek. Er moest iets gebeuren in Den Haag. Zo moesten kiezers méér invloed krijgen op de vorming van een kabinet. Dat was het eerste ‘geloofsartikel’ van de ongelovige Hans van Mierlo, in de beroemdste televisiespot in de vaderlandse geschiedenis. Er moest een einde komen aan verwarring en ondoorzichtigheid, aan de ontoereikendheid van de oude politieke spelregels. Dat is, op zijn zachtst gezegd, niet helemaal gelukt.
De kroonjuwelen zijn één voor één bij het oud vuil gezet en het nieuwe kroonjuweel, het wetsontwerp voltooid leven, brengt de handen niet op elkaar en wekt ook nog het misverstand dat D66 het over zichzelf heeft. Van Mierlo zou ook zijn wenkbrauwen hebben opgetrokken als hij zijn verre opvolg(st)er haar ontslagspeech had horen beëindigen met ‘Gods zegen’. Want een halve eeuw lang was D66 de partij van de secularisatie; geloven deed je niet in het openbaar.
Hoe moet het nu verder? Dat is in een democratie niet zo eenvoudig, tenzij informateur Johan Remkes (VVD), de man van weinig, maar altijd doeltreffende woorden, wonderen verricht. We zouden ons misschien kunnen spiegelen aan de Taliban, die ons in feite in deze ellende hebben gestort. Zaterdag werd bekend dat zij in Kabul een nieuw ministerie hebben opgericht: het ministerie voor Verspreiding van deugd en het Voorkomen van zonde. Dat lijkt me voor ‘Den Haag’ helemaal geen gek idee en er hoeft niet lang te worden gezocht naar de ideale minister voor deze post.
1 reacties :
Volgens de voorspellingen van Maurice de Hond is D'66 weer een zeteltje gestegen, dus mogen we concluderen dat hoe fouter een minister is hoe meer stemmen. Het is de wereld op zijn kop maar kennelijk is met de al jaren geleden ingezette daling van fatsoen in de politiek ook meteen maar het verstand van de meeste Nederlanders weggeëbd.
Een reactie posten