Weg met de RES? ‘We moeten klimaatverandering mondiaal aanpakken, want we hebben geen tijd meer’

Met de Regionale Energie Strategieën (RES) proberen de dertig energieregio’s in Nederland te voldoen aan het opwekken van 35 terawattuur (TWh) zonne- en windstroom. Doel: het halen van het Klimaatakkoord in 2030. Maar kan dat niet veel efficiënter? ‘Ja’, vindt VNC-directeur Jaap Dirkmaat. ‘We moeten klimaatverandering mondiaal aanpakken, want we hebben geen tijd meer.'

door Julian Dubbeld

In 2009 waren er al mondiale plannen om duurzame stroom op te wekken in gebieden die zich daar het beste voor lenen. Een netwerk van wetenschappers, politici en economen bundelden hun ideeën in de DESERTEC Foundation en presenteerden het rapport Clean Power from Deserts. The Desert Concept for Energy, Water and Climate Security aan een speciale klimaatcommissie van het Europees Parlement.

Het idee klonk even spectaculair als simpel: bouw massaal zonne-energiecentrales in woestijngebied. De zon levert daar hoeveelheden elektriciteit op waar je mond van openvalt. Bijkomend voordeel: geen hond die last heeft van zonnepanelen in woestijnen, van een NIMBY-effect is geen sprake. Via lange stroomlijnen zou Europa massaal groene stroom kunnen binnenhalen.

Uiteindelijk kwam er van het plan niks terecht. Het bleek te duur en technisch onhaalbaar. Bedrijven haakten af en aan DESERTEC kwam een einde. Woestijnlanden bundelen nu maar zelf de krachten: Dubai, Marokko, de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte, Jordanië, Algerije en Saudi-Arabië bouwen gigantische zonneparken op hun zandvlaktes. 

Ook voor Europa zijn er inmiddels oplossingen. De lange en dure stroomlijnen die lange tijd onbetaalbaar werden geacht, zijn tegenwoordig overbodig. Men kan zonnestroom omzetten in duurzaam waterstofgas en vervoeren naar Europa. 'Verschillende landen in het Midden-Oosten houden zich daar al mee bezig', zo valt te lezen op Klimaatakkoord.nl. Waarom houden wij in Nederland dan zo vast aan de RES’en?

De noodklok luiden

Dirkmaat heeft er het antwoord in ieder geval nog niet op: ‘Ik heb echt geen idee.’ De Nederlander ontving in 2013 van Natuurmonumenten een Oudemansmedaille voor zijn bijzondere inzet voor de natuur en maakt zich met het jaar meer zorgen over klimaatverandering.

‘Maar ik zie wel dat iedereen eraan verdient. Van bureau’s tot zzp’ers. Het zorgt voor werk, maar ook voor een goed gevoel. Maar het is niet efficiënt. Ik zie lage windmolens in Limburg, maar het is algemeen bekend dat op zee veel meer stroom kan worden opgewekt. Waarom plaatsen we ze dan toch daar? We kunnen de aarde niet nog meer vervuilen. Het is mondiaal samenwerken of doodgaan.’ 

Het Klimaatakkoord doet anders vermoeden dat die tijd er nog wel is. ‘Onzin. Honderden walvissen spoelen dood aan in Californië en andere regio’s. In Schotland blijven kustvogels al twee jaar weg, in Nederland hebben we al vier jaar last van extreme droogte. We kunnen roepen dat we geen problemen hebben en rekening houden met het minst slechte scenario, maar als de zeespiegel echt zes meter stijgt, dan had je als Nederland gehoopt vooraan te lopen in de strijd tegen klimaatverandering. We doen hier alsof we het braafste jongetje van de klas zijn, maar de RES-aanapk heeft nu al grote achterstand opgelopen op het Klimaatakkoord.’

‘Weg met geneuzel in gemeenten’, gaat hij verder. ‘Waarom wegen we dit probleem niet landelijk af? Als alle landen dit als een kip zonder kop per gemeente blijven doen, komen we er over een aantal jaar achter dat we geen klap dichterbij zijn gekomen. Twintig jaar hebben we niet meer.’

Het is duidelijk: volgens Dirkmaat rest er geen andere keuze dan mondiaal samenwerken. Dan komt ook DESERTEC nog een keer naar boven. ‘We hebben acht woestijnen in deze wereld die groot genoeg zijn om de wereld van energie te voorzien. Ik vind het echt heel flauw dat mensen zeggen dat het plan onmogelijk is, want een aantal van deze landen voorziet de wereld ook van gas en olie. Marokko en Qatar zijn nu al grootschalig bezig met het genereren van zonne-energie en het omzetten naar waterstof, Nederland had een aantal jaar geleden bij deze plannen moeten zitten.’

 

DAGELIJKS NIEUWS OVER DE FYSIEKE LEEFOMGEVING