“We moeten dit samen doen” is fictie

Burgers leven momenteel in een „intensieve menshouderij”,.....

“We moeten dit samen doen” is fictie

Geplaatst op 3 maart 2021 door E.J. Bron

(Door: Leon de Winter)

In de psychologie bestaat er een concept dat “morele paniek” heet. Het werd ontwikkeld door de Zuid-Afrikaanse criminoloog Stanley Cohen die de jongerenrellen in de jaren zestig en de reacties daarop in het Britse Brighton analyseerde. In het oorspronkelijke concept van „morele paniek” ging het om het doorgronden van de paniek die door de UK sloeg en van de interactie tussen de verschillende krachten. Ik las hierover in een artikel uit 2015 in Psychology Today. Het concept van „morele paniek” lijkt mij ook te gelden voor de Covid-19-paniek.

„Centraal in het concept is het argument dat maatschappelijke zorg of angst over een vermeend sociaal probleem wederzijdse voordelen biedt aan autoriteiten – ofwel aan politici en veiligheidsfunctionarissen – en de media. De relatie tussen overheidsfunctionarissen en de media is symbiotisch.”

In Cohen´s concept ging het om wilde jongeren, nu gaat het om een dodelijk virus, wat veel ingrijpender is dan de lichtzinnige „nozems” die indertijd Brighton onveilig maakten en daarmee, aldus panische politici, de UK dreigden te ondermijnen.

Zelden waren in de media zoveel verschillende autoriteiten – van de politiek en de medische wetenschap – zo eensgezind aan het werk. Doel is het gevaar van Covid-19 te benadrukken, te herhalen, te versterken. Nieuwe reputaties werden gebouwd op basis van televisieoptredens van voordien onbekende medische specialisten. Politici van bijna zo goed als alle partijen konden niet anders dan de standpunten van de specialisten herhalen en hun positie en lot verbinden aan deze specialisten. De politieke elite moest maatregelen nemen om de „folksy devils” (zoals Cohen de jongeren noemde die de aanleiding van de paniek vormden) te weerstaan, blind varend op de expertise van de medische klasse.

Morele paniek

In het artikel in Psychology Today staan akelig veel opmerkingen die de situatie waarin we ons nu bevinden schokkend spiegelen. Zoals: „Morele paniek is zowel een publieke als een politieke reactie op een overdrijving of vervorming van het gevaar voor de samenleving door een verondersteld schadelijke (…) groep. Om preciezer te zijn, morele paniek omvat een overdrijving van bepaalde gebeurtenissen door het versterken van empirische data zoals het vergroten van het aantal individuen dat erbij betrokken is, het niveau en de mate van geweld, en het bedrag van de schade die erdoor veroorzaakt wordt.”

Repressieve machten

Stanley Cohen, aldus Psychology Today, benadrukte de rol van repressieve machten zoals de politie en het leger die „de gedragscodes en de officiële staatswetten” moesten afdwingen. Dinsdag werden op bevel van overheden terrassen gesloten waar mensen het hadden gewaagd in de zon een glaasje te drinken. Het gevaar bestond, aldus de overheden, dat de sluwe „folksy devil” die in sommige individuen schuilt op die terrassen de samenleving ging bedreigen.

Burgers leven momenteel in een „intensieve menshouderij”, zoals de filosoof Ad Verbrugge dat noemt. In een interview in NRC-Handelsblad zei hij over de test met vijfhonderd bezoekers in het Utrechtse Beatrix Theater: „Het werd voorgesteld als een voorbereiding op het nieuwe, bevrijdende tijdperk zonder lockdown. Iedereen blij. Maar ik dacht: het is ook een voorbeeld hoe de overheid met technische middelen mensenmassa’s regisseert en volgt.”

Ik let erop dat de kans dat ik met het virus in aanraking kom zo klein mogelijk is. Ik erken dat het dodelijk kan zijn, voor iemand in mijn risicogroep, wanneer je erdoor geïnfecteerd raakt, maar al in een vroeg stadium, nadat ik de eerste lockdown van een jaar geleden steunde, ben ik gaan twijfelen aan de wijsheid van de voortzetting van de rigide maatregelen.

Velen moeten boeten

De elites van onze samenleving hebben zich achter de Covid-19-aanpak door de politiek geschaard. „We moeten dit samen doen”, horen we continu, en dat is een fictie. Miljoenen mensen worden verwoestend getroffen door de maatregelen. Velen moeten boeten voor het virus – maar dat is onvermijdelijk, zeggen de specialisten en politici.

Vooraanstaande wetenschappers en onderzoekers vormden „Herstel-NL”, een provisorische thinktank voor het ontwikkelen van alternatieven voor de lockdown. Vorige week dinsdag meldde deze krant: „Hoogleraar economie Barbara Baarsma en voormalig CPB-directeur Coen Teulings stappen uit Herstel-NL, een initiatief om met een alternatieve corona-aanpak de lockdown te beëindigen. Op hun Linkedin-pagina’s laten ze weten vanaf dinsdag ’niet langer bij Herstel-NL betrokken’ te zijn. Een reden voor hun vertrek geven ze niet.”

Succesvolle, begaafde vrouw

Baarsma had een dag eerder op tv haar betrokkenheid bij Herstel-NL benadrukt en haar enthousiasme geëtaleerd voor het beëindigen van de brute lockdown. Zij is een uiterst succesvolle, begaafde vrouw – wie heeft haar gedwongen haar rol bij Herstel-NL op te geven? Waarmee werd zij, en Teulings, onder druk gezet? Waarom willen de media dit niet uitzoeken?

De driehoek specialisten-politici-media is erin geslaagd de corona-epidemie uit de verkiezingsdebatten te houden. Die discussies zijn er niet omdat bijna elke maatschappelijke kracht betrokken is bij de instandhouding van het angstvirus. Wie kritiek uit op het RIVM of het overheidsbeleid, wordt verstoten uit beschaafd gezelschap. De jongeren om mij heen wankelen. Ondernemers wankelen. Maar de elites hebben hun reputatie verbonden aan de paniek. En wie daarmee breekt, zoals Baarsma, wordt onder druk gezet, en zwijgt.”

Bron:
De Telegraaf
(Premium-artikel)

Met dank aan “Blaffertje”