Uitslag 2021: Ruk naar rechts, en toch een linkser klimaatbeleid

De kiezer heeft gesproken, en hoe!

Voorlopige uitslag TK 2021

De uitslagen zijn dermate verschillend van de prognoses dat ook het coalitielandschap in één dag sterk is veranderd.

Traditioneel links (PvdA, GL en SP) is gemarginaliseerd, en maar de helft van de verloren zetels is naar D66 gegaan.
De opkomst van Volt is vooral het gevolg van de instorting van GroenLinks, maar weet dat verlies ook maar half goed te maken.
De euforie over het succes van Volt en D66 is dan ook nogal overdreven.

Het kabinet, bestaande uit vier centrum-linkse partijen, scoort 2 zeteltjes winst, die toegeschreven kunnen worden aan de crisis-psychologie waarin we door Corona achter onze leiders gaan staan. Ook die twee zetels betekenen dus niets: zonder Corona was het kabinet hoogstwaarschijnlijk afgerekend op de Toeslagenaffaire, en op het dramatisch mislukte en zeer onpopulaire biomassa- en van gaslos beleid, en had de coalitie waarschijnlijk op stevig verlies gestaan, zoals tot de Corona crisis begon.
Die klimaat onderwerpen zijn trouwens slim verstopt achter de kernenergiediscussie, en de kiezer is erin getrapt.

Wel opvallend en betekenisvol is de zetelwinst op rechts: niemand gaf twee maanden geleden nog een stuiver voor het ontplofte Forum, maar zowel FvD als de afsplitsing JA21 scoorden boven verwachting goed, met samen maar liefst 11 zetels. De PVV levert wat in, maar dat is maar een derde van de winst van de andere rechtse partijen.

De zetels op de links-rechts schaal:

Links/rechts verlies/winst

Duidelijk is dat links zelfs samen met linksige middenpartijen stevig verliest.

Alle linkse partijen hadden zich geprofileerd met telkens nóg belachelijkere plannen voor klimaat- en immigratiebeleid dan hun concurrenten.

Rechts was volstrekt duidelijk en eenduidig over klimaat/energie , EU(ro) en immigratie en trok daarin één lijn. Forum focuste de campagne op de coronamaatregelen, maar blijft inhoudelijk op één lijn met de anderen op de drie hoofd-issues.

Er is maar één conclusie mogelijk: het land is klaar met links klimaatbeleid, en wil een realistischer, rechtser beleid dat het belang van de eigen burgers weer voorop zet.

Falende regeer-akkoorden democratie
Maar zoals ik in mijn vorige blog al zei: ons democratische systeem, gebaseerd op regeerakkoorden, zal juist leiden tot het tegendeel van een vertaling van de wens van de kiezer naar rechtser beleid.

In eerste instantie zou je zeggen: gezien de Corona crisis is het land gebaat bij continuïteit, de coalitie heeft haar meerderheid vergroot, dus ga je door met dezelfde partijen, met eventueel een iets bijgesteld programma.
Dat zou er gebeuren als we verantwoordelijke politici hadden. Maar dat is helaas niet zo.

De magere zetelwinst van D66 werd namelijk direct geframed als een historische overwinning, en Kaag kondigde aan als gelauwerde winnares naar Rutte te gaan en een linkser klimaatbeleid te gaan eisen. Dat heeft uiteraard niets met de wens van de kiezer te maken, maar alles met haar machtspositie.

Rutte wil liefst zo snel mogelijk doorregeren en ziet geen alternatief voor D66, dus zal Kaag wel alles krijgen wat ze wil. Kaag gaat het regeerakkoord, en – als er in de VVD niet snel een opstand uitbreekt, en what are the chances of that happening –  ook de coalitiepartners bepalen. Die dan ook weer een extra linkse prijs gaan afdwingen voor hun deelname.

Van de mogelijke coalities (accepterend dat PVV en FvD hoogst ondemocratisch worden uitgesloten) zijn er maar een paar die enigszins recht doen aan de uitslag van de verkiezingen, en dat zijn de vijfpartijen-variaties met daarin JA21 opgenomen.
Maar Kaag zal nooit een partij in de coalitie dulden die sceptisch is over zowel klimaat- als pro EU-beleid.

Ze zal dus inzetten op een coalitie met PvdA en GL, en uiteindelijk waarschijnlijk akkoord gaan met alleen de PvdA of GL, omdat regeren met drie linkse partijen zelfs Rutte wat te gortig wordt.

Het beste wat er nog kan gebeuren is dat Rutte uitkomt op het aanschuiven van de SP.
Dat zal hij zeker opperen om zo niet overgeleverd te zijn aan Groen Links en PvdA. Maar ook daar gaat Kaag zeker voor liggen , want de SP is net als JA21 zeer kritisch op de EU en allerminst een klimaatpartij. Dat zou voor haar een flinke achteruitgang betekenen dus dat gaat niet gebeuren.
Helaas, want veel van de SP speerpunten zijn helemaal niet verkeerd, en ze zouden ook met de rechtse standpunten over EU, klimaat en immigratie weinig problemen hebben.
Maar zoals gezegd: ook deze optie zal door Kaag gesaboteerd worden.

We krijgen dus een links kabinet, en dus een nieuwe golf aan onbetaalbare klimaatmaatregelen, een ongeremde geldstroom naar Zuid-en Oost-Europa via Brussel, en een forse toename van immigratie. Die immigranten zullen alle nieuwe huizen vullen; de stikstof- en CO2 beperkingen zullen de bouw blijven stilleggen en de industrie het land uit jagen; en de kosten van dit alles zullen met name de koopkracht van de middenklasse voelbaar gaan aantasten (want de lagere inkomens worden uiteraard altijd ontzien).

En zo leidt een ruk naar rechts van de kiezer tot een ruk naar links in het beleid.

Kamervoorzitter: de democratie moet zo snel mogelijk hersteld worden!
Zoals ik in mijn vorige blog uitlegde is de praktijk van regeerakkoorden niet alleen funest voor de democratie, maar zelfs ongrondwettelijk. De grondwet eist van de Kamerleden een volstrekt onafhankelijke afweging van de argumenten, met als doel enkel het landsbelang. Stemdiscipline van fracties aan een regeerakkoord en van Kamerleden aan een fractie zijn grondwettelijk niet toegestaan. Evenmin als het dienen van het eigen- of partijbelang bij de stemmingen.
De Kamervoorzitter heeft mijns inziens niet alleen het recht om regeerakkoorden te verbieden, maar ook de grondwettelijke plicht daartoe.

Corona herstelplan buiten regeerakkoord om is verrassend
In dit licht is het heel interessant dat Rutte van plan is om het Corona herstelplan buiten het regeerakkoord om meteen in de nieuwe Kamer te bespreken en te laten goedkeuren.
Maar als dit ongetwijfeld belangrijke plan in de Kamer kan worden besproken en goedgekeurd, waarom dan niet de andere belangrijke politieke issues?
Waarom eisen de partijen een regeerakkoord, waardoor er geen echt debat meer kan zijn in de Kamer?
Kunnen ze uitleggen waarom beslissingen over belangrijke onderwerpen aan de discussie in de Kamer onttrokken moeten worden en in achterkamertjes door partijbonzen moeten worden beslist?
Waar halen partijen het recht vandaan om de besluitvorming uit de Kamer weg te halen en naar zich toe te trekken? Wat is daar eigenlijk het nut van, behalve het partijbelang?
Partijen komen niet eens voor in de grondwet. En toen ze uiteindelijk toegelaten werden, was het in ieder geval niet de bedoeling dat dit ertoe zou leiden dat de democratie uitgeschakeld zou gaan worden door regeerakkoorden.

Deze machtsgreep van de politieke elite heeft niet alleen gevolgen voor de democratie. We zagen dat bij de Toeslagenaffaire tot in de ministerraad allerlei illegale methodes gebruikt werden om eigen fouten in de doofpot te stoppen en de eigen positie te verdedigen. Zelfs de rechterlijke macht deed eraan mee.
Dat is geen toeval: de minachting voor de democratie straalde er vanaf, en het lijkt op de misstanden in andere landen waar de macht zich te lang onaantastbaar heeft geweten.

Macht corrumpeert, ook de macht van politieke partijen in Nederland. Vraag het maar aan Pieter Omtzigt en Renske Leijten.

Buitenparlementair kabinet
Ik ben al erg tevreden als de grote regeerakkoorden worden afgeschaft en de kabinetten weer gaan regeren in democratisch debat met Kamers.

Maar een ingrijpendere aanpassing zou gewenst zijn: niet alleen wordt de Kamer door de regeerakkoorden buiten spel gezet, ook de kiezers worden voortdurend misleid en miskend. De verkiezingscampagnes gaan nooit over de werkelijk belangrijke zaken. Daarover wordt in achterkamertjes beslist en over de gevolgen van deze besluiten wordt meestal gelogen.
De frustratie hierover neemt bij een flink deel van de kiezers toe: velen stemmen niet meer, en het deel dat wel stemt, staat al voor 30 zetels en groeit bij elke verkiezing, in elk Europees land.
Je hoeft niet helderziend te zijn om te begrijpen dat dit grote problemen gaat opleveren.

Ik probeer al een jaar of tien een beter systeem te bedenken, maar dat valt eerlijk gezegd niet mee. Van alle landen in de wereld horen we ondanks alle nadelen van ons systeem bij de best bestuurde, en voor je het weet maak je meer kapot dan je oplost. Maar dat we terug moeten naar een zuiverder democratisch systeem is wel duidelijk, en ik denk zelf dat we ook meer tot een mandaat voor het kabinet moeten komen, zonder dat alle politici voortdurend bezig zijn met de actualiteit, met de waan van de dag.

Maar ik ben niet de enige die hierover nadenkt. In Elsevier besteedde Gerrit Jan Bouwhuis al aandacht aan het alternatief van een buitenparlementair kabinet.  Hij geeft daarin een bijzondere rol aan de helden van de toeslagenaffaire, Pieter Omtzigt en Renske Leijten, die (helaas als uitzondering) niet in de Kamer zitten om hun partij of hun eigenbelang te dienen maar om de macht te controleren, zoals in de grondwet bedoeld is.

Ook Maurice de Hond kwam een tijdje geleden al met een erg interessante suggestie in een interview (vanaf 25e minuut). Hij pakt daarmee niet alleen de regeerakkoorden aan, maar ook het democratisch tekort van de Kamer, door een innovatieve vorm van referendum te introduceren. In het buitenparlementair kabinet dat hij voorstelt hebben de vakministers het recht om een referendum uit te schrijven over hun voorgenomen beleid, wanneer de Kamer het wil tegenhouden. Fantastisch idee! Hoe democratisch wil je het hebben..
Er zitten uiteraard wel haken en ogen aan, maar het is een inspirerend begin!

Ook gisteravond gaf De Hond in Op 1 toelichting op zijn voorstel. Het gezelschap leek het probleem niet eens te begrijpen….

Rutte IV
Dit wordt bijna zeker een VVD – CDA – D66 – PvdA of GL kabinet, met een nog extremer klimaat- en immigratiebeleid dan de afgelopen jaren, dat ongekend met duizenden miljarden gaat smijten naar klimaat, de EU en naar de (uiteraard mosgroene) Corona herstelplannen.

Maar donkere wolken pakken zich al samen boven dit kabinet:
De linkse plannen die Kaag zal doordrukken voor klimaat, EU, immigratie en Corona herstel zijn astronomisch duur, en zullen steeds harder gevoeld worden door de middenklasse. In Den Haag snapt men weinig van economie en denkt men werkelijk dat dit banen op zal leveren en goed is voor het economisch herstel.

Maar steeds meer deskundigen beginnen ervoor te waarschuwen dat dit beleid niet lang meer is vol te houden zonder onze welvaart ernstig aan te tasten en onze nakomelingen met onoplosbare economische problemen op te zadelen. De bedragen die we aan Brussel verschuldigd zijn lopen in de honderden miljarden en stijgen snel; de EU(ro)-problemen stapelen zich op en zullen tot een uitbarstng leiden; het verzonnen stikstofprobleem maakt een grote bouwinspanning onmogelijk en onze industie zal door stikstof en CO2 maatregelen het geloof in een toekomst in Nederland verliezen en stoppen met investeren of meteen de poorten sluiten.
Welvaart is niet vanzelfsprekend maar moet met hard werken opgebouwd worden, en daarna zorgvuldig gekoesterd en onderhouden worden. Iets wat de linkse partijen nooit beseft hebben, en wat VVD en CDA inmiddels ook uit het oog verloren zijn.

Hopelijk komen er bijtijds wat mensen weer bij hun positieven, met name bij de VVD, voor er een regeerakkoord getekend is.

Een minderheidskabinet of zakenkabinet is te prefereren boven een door Kaag gedomineerd links kabinet. Voor het land, en ook voor de VVD.