We zitten nu ruim een jaar in de coronacrisis en we kunnen vaststellen dat alles nog even dreigend, absurd en totalitair aanvoelt als in het begin.
‘s Avonds buiten zijn zonder goede reden is een misdaad, protesten worden verboden, kritische stemmen worden gesmoord en de officiële verhaallijn is tot in elk aspect van ons leven doorgedrongen. ‘Samen doen’ of je bent een egoïst. Daar komt het op neer.
Nooit eerder moest er zoveel overheidsbemoeienis en repressie aan te pas komen om mensen tot ‘solidariteit’ en gehoorzaamheid te bewegen. Maar dat was slechts een droogoefening, zien we nu. Inmiddels is er – een jaar later – een nieuwe wind gaan waaien. Niet die van tijdelijke maartse buien maar erger: van een gehaaste transitie naar een blijvend Nieuw Normaal.
Fase twee – begonnen rond de ‘plotselinge’ aankondiging van testbeleid en vaccinatiepaspoort – gaat over het herstructuren van een flink uit het lood geslagen land en volk. Een aanzienlijk deel van dat volk is inmiddels zo gaar gekookt in de paniekpan dat ze het verschil tussen een adempauze van het mondkapje, van ondernemen ‘op afspraak’ of een spontane knuffel en normale vrijheid niet meer kennen. Opgelucht zijn ze door wat ‘versoepelingen’ her en der en zoiets normaals als ‘open zijn’. Ondernemers, scholen, velen doen alsof het een godsgeschenk is dat ze nog mogen bestaan!
De mentale en maatschappelijke ontwrichting van het afgelopen jaar was een noodzakelijke voorwaarde om de beoogde nieuwe (feodale?) structuur van onze samenleving mogelijk te maken, met kinderhanden die snel gevuld zijn. Het Nieuwe Normaal, met vaccinatiepaspoorten, verplichte sneltesten, reisbeperkingen en blijvende afstandsregels zou zonder de hypnose waaronder mensen zijn gebracht nooit bestaansrecht hebben gehad.
Het schokeffect is een bekende tactiek uit de militaire geschiedenis
De bron van acceptatie moeten we dus in fase één vinden. Aanvankelijk was er (ook bij mij) de schok en angst voor het killervirus, dat via de kieren van woningen, scholen en werkvloer aan een strooptocht bezig was. De samenleving werd vervolgens in hoog tempo opgeschrikt, gedestabiliseerd en geterroriseerd door grafieken, beelden van ‘volle ziekenhuizen’ en lijkkisten, onzekerheid, noodwetten en grote veranderingen in ons dagelijks leven. Na een tijdje werd voor wie de feiten kende duidelijk dat de angst sterk overdreven was.
Het schokeffect is een bekende tactiek uit de militaire geschiedenis rond grote heerschappijen. Angst legt een basis voor het uitrollen van langere termijn doeleinden (waarbij de vrijheid van de mens niet bovenaan het lijstje staat). Voor wie die doeleinden nog schimmig vindt of onwaarschijnlijk, je kunt ze ook gewoon afleiden uit de strakke regie die sinds een jaar wordt gevoerd.
Er wordt in heel Europa uit ‘noodzaak’ en alternativlos geregeerd bij decreet, demissionair bovendien en rechters staan binnen een paar uur klaar om een spoedáppel van de staat te behandelen (en in haar voordeel te beslissen). Waar bewijs voor nut van avondklok, mondkapje of PCR-test in kort gedingen ontbreekt wordt tóch in het voordeel van de staat beslist. De metafoor van de dijkdoorbraak is genoeg, een soort toverspreuk waardoor het (bijna) elke rechter zwart voor de ogen wordt. Het is steeds een beetje magie en een beetje wetenschap, als hij maar doordendert die covid trein.
De tweede fase voélt ook anders. Ik moet toegeven inmiddels niet meer te weten of we nu in een lockdown zitten of dat die term al niet meer ter zake doet. Het voelt meer als een lock-up, een halfopen inrichting waarin de braafste ondernemers en burgers als eerste een beetje met verlof mogen, met enkelband en prik.
Waarom kon dit gebeuren? Omdat we in hoog tempo vrijheden zijn kwijtgeraakt en in hetzelfde tempo daar niet meer om zijn gaan geven. Geen tijd om na te denken, zoiets. Het is bijna onvoorstelbaar dat het grotendeels is gelukt, ook gezien het feit dat mensen het doorgaans pijnlijker vinden om iets te verliezen wat ze hebben dan iets niet te krijgen of mis te lopen (de bekende “losses loom larger than gains” theorie van Kahneman & Tversky, 1979).
“Toegang tot de samenleving” is totalitaire praat
Er moet dus wel iets van waar zijn dat het verlies van grondrechten en vrijheden niet als zodanig wordt ervaren, want ik ken best wat mensen die pal voor vrijheid staan maar nu alles accepteren wat er gebeurt. Wat ik om mij heen vaak hoor: “ik merk er zelf weinig van, bij ons thuis gaat het best goed zo”, “het is tijdelijk en hoe meer we nu doen hoe sneller we eruit zijn”, “vaccinatie is de oplossing”, “vrijheid is hedonistisch want het brengt anderen in gevaar“. Vrijheid wordt zo, uit eigen beweging, als het probleem op weg naar de uitgang bestempeld. Misschien vanuit de gedachte dat als je maar het meest waardevolle investeert en offert de beloning groots zal zijn.
Newsflash, het werd dus “toegang tot de samenleving” krijgen met een coronapaspoort. Dat is totalitaire praat. De samenleving is namelijk van ons. Niet van politici en experts. En niet om af te pakken en mondjesmaat terug te geven onder strenge, inhumane condities.
Blij met elke winst kun je alleen zijn als het verliezen stopt
Belangrijk onderdeel van fase twee voor de overheid is (dat u dit artikel niet leest) en het blijven verzachten van de pijn die nog niet écht onder ogen wordt gezien. Dat is het ‘Doorpakken!’ van Rutte. De gevoelens van ongerichte angst, paranoia en woede temperen met woorden van hoop, geruststelling en optimisme. Niet een visie van een post-crisis werkelijkheid aanbieden, maar mensen die zelf laten inbeelden.
Zo worden we gefaseerd een pathologisch-totalitaire toekomst in gerommeld. Een beetje zoals loverboys hun slachtoffers door emotionele achtbanen laten gaan, zo beginnen we nu aan de fase waarin we het gevoel moeten hebben bevrijd te worden (elk moment!) en dat er een op ‘normaal genoeg’ gelijkende werkelijkheid terugkeert. Blij met elke winst kun je echter alleen zijn als het verliezen geheel stopt. Als we niet weggeven wat in de eerste plaats nooit van een overheid was. Misschien iets voor de derde fase.
1 reacties :
Onvoorstelbaar, de schwabisten hebben het toch geregeld gekregen.
We kunnen nu voortsukkelen met weer een K.rutte en een K.kaag als de marionetten van Schwab met zijn communistisch systeem gebaseerd op fascistische praktijken.
Welkom in de nieuwe wereld waarin de mens niet meer telt.
Een reactie posten