Oudere witte mannen zijn in de overgrote meerderheid in de raad Hollands Kroon. VVD: ’Wil je die verversing op tijd krijgen, heb je de jongeren nu nodig’

 HOLLANDS KROON

Een gemeenteraad die een zo goed mogelijke afspiegeling is van de inwoners, zodat belangen van burgers zo breed mogelijk behartigd worden. In Hollands Kroon zijn er enkele initiatieven om verschillende burgers te werven, maar vooralsnog maken oudere witte mannen van 50+ de dienst uit.

Tessa Thepen 5-2-2021

Een gemeenteraad is het hoogste orgaan binnen een gemeente. Het doel: de belangen van alle burgers behartigen en in grote lijnen het beleid maken. Zowel man, vrouw, jong, oud als mensen met verschillende culturele achtergronden moeten zich gehoord voelen.

Een zo goed mogelijke afspiegeling van je inwoners in de gemeenteraad klinkt daarom logisch. Neem een onderwerp als menstruatiearmoede: wanneer vrouwen niet genoeg geld hebben voor tampons of maandverband. In een clubje waar alleen mannen het voor het zeggen hebben, komt zo’n onderwerp niet snel op de agenda. Jonge vrouwen kunnen zich zo minder goed begrepen voelen. Hoe diverser je raad is, hoe meer perspectieven er worden meegenomen.

Maar is het streven dan dat elke subgroep, hoe klein ook, zichzelf gerepresenteerd ziet? Een raad waar ook mensen met een beperking of mensen met een niet-hetero geaardheid zichzelf in terug zien? En tot hoever is het aan de fracties zelf om die diversiteit na te streven?

Aan de hand van vier vragen worden de gemeenteraden in de Noordkop onder de loep genomen. Vandaag aflevering 3: Hollands Kroon.

1. Hoe ziet de gemeenteraad van Hollands Kroon eruit?

De gemeenteraad in Hollands Kroon bestaat uit 29 zetels. Daarvan worden er 5 vervuld door vrouwen en 24 door mannen. Senioren Hollands Kroon, met zes zetels de grootste partij, bestaat enkel uit mannen. De VVD, met vijf zetels, telt een raadsvrouw, Petra Borst. Het CDA heeft ook vijf zetels, maar nul vrouwen in de raad. De overige vier vrouwen zijn Sylvia Buczynski (PvdA), Liesbeth Vlietstra (D66), Lilian Peters (GroenLinks) en Dorien Sijbenga (Anders!).

Een blik op de website van de gemeenteraad leert dat de gemiddelde leeftijd hoger dan vijftig ligt. Ook zijn geen personen met een niet-westerse achtergrond te zien.

2. Is de raad een juiste afspiegeling van de inwoners in de gemeente?

Volgens de laatst bekende cijfers (2020) telt de gemeente Hollands Kroon 48.434 inwoners. De verdeling tussen man en vrouw is vrijwel evenredig. Ruim 1600 inwoners hebben een niet-westerse migratieachtergrond en meer dan 4000 inwoners hebben een westerse migratieachtergrond. Samen goed voor 12 procent van de bevolking. De meeste inwoners zijn tussen de 45 en 65 jaar oud (14.401). Het aantal inwoners in de leeftijdscategorieën 25 tot 45 jaar en 65+ is vrijwel gelijk, beiden tellen zo’n tienduizend mensen.

Tijd

Dat er voornamelijk ouderen in de raad zitten, daar is dus zeker wat voor te zeggen. Hollands Kroon is een vergrijzende gemeente. Sylvia Buczynski, fractievoorzitter PvdA, geeft aan dat raadswerk ook veel tijd kost. „ Pensionado’s zijn daarom goed vertegenwoordigd. Mensen met een jong gezin bedanken voor de eer. Die kunnen dat er niet bij hebben.”

De mix tussen mannen en vrouwen in de raad is verre van gelijk. “Weinig vrouwen voelen zich geroepen”, zegt Liesbeth Vlietstra, fractievoorzitter D66. „Er zijn er die best belangstelling hebben, maar die hebben een baan en kinderen.” Jip Pankras, fractievoorzitter van Senioren Hollands Kroon, vindt het jammer dat er weinig dames lid zijn. „Ik denk dat vrouwen niet zoveel ambitie hebben. Als ik ze spreek, zeggen ze dat ze het heel leuk vinden en het ook wel graag zouden willen, de politiek in. Maar als je dan de concrete vraag stelt: kom je erbij?, doen ze het niet.”

Migratieachtergrond

Uit onderzoek blijkt dat partijen die kandidaten op de lijst hebben met een migratieachtergrond, ook populairder zijn onder kiezers met een migratieachtergrond. Mensen geloven dat iemand die op hen lijkt de beste is. Zowel mannen, vrouwen als mensen van kleur hebben die neiging.

Hoewel de groep mensen met een migratieachtergrond in de gemeente klein is, spreken we wel over meer dan 5600 mensen. Deze inwoners hebben een Surinaamse, Turkse, Marokkaanse , Antilliaanse of andere niet-westerse achtergrond. Zij zien zichzelf momenteel niet gerepresenteerd in de raad.

3. Wat voor waarde wordt er in de raad aan een juiste afspiegeling gehecht?

„Een democratische afspiegeling op je kandidatenlijst is belangrijk”, zegt Lilian Peters, fractievoorzitter van GroenLinks. „Als dat het niet is, is het heel lastig om besluiten te nemen en de standpunten van de hele bevolking te horen.” Ze geeft aan dat de huidige raad op een bepaalde manier debatteert. Vrouwen en jongeren zijn in de minderheid en passen zich aan. Zo ontstaat een bepaalde manier van beslissingen nemen. Zaken doen wil ze het niet noemen, maar het lijkt er wat haar betreft soms wel op. „Dat is weinig stimulerend voor andere doelgroepen dan oudere mannen.”

Mix

„Het is heel erg raar dat er maar een paar vrouwen in de raad zitten”, vindt PvdA’er Buczynski. Bovenal stelt ze dat je als volksvertegenwoordiger op moet komen voor de belangen van ál je inwoners: boer, vluchteling, vrouw of iemand met een beperking. Een letterlijke vertegenwoordiging van iedereen in de raad is onmogelijk. Een goeie mix dan? Daar ziet Pankras wel iets in. „Dan heb je een wat andere beeldvorming, maar wat je niet hebt kun je niet leveren.” Hij let er vooral op of fractieleden wel genoeg affiniteit met de omgeving hebben. En welke opleiding en maatschappelijk functies iemand heeft.

VVD-fractievoorzitter Erik Annaert sluit zich aan bij het streven naar een gemêleerd gezelschap, maar dat betekent volgens hem niet per se dat er dan ook beter beleid wordt gemaakt. „De discussie kan verlevendigen, mensen kijken anders naar vraagstukken, maar beleid is meer afhankelijk van politieke standpunten.”

Ervaringsdeskundigheid

„Als raad moet je je inzetten om ook kleinere bevolkingsgroepen te betrekken”, vindt Peters „Als 10 procent een migratieachtergrond heeft, hoort die vertegenwoordigd te zijn met een zetel, of twee of drie.” Hetzelfde geldt wat betreft haar voor andere minderheden. „Je hoeft geen beperking te hebben om daar iets over te kunnen zeggen, maar ervaringsdeskundigheid maakt het anders, beter en dieper. Een homogene raad (met bijvoorbeeld alleen maar witte mannen of ouderen, red.) heeft maar hele beperkte ervaringen.”

4. Hoe zetten de fracties zich zelf in om een zo goed mogelijke afspiegeling te zijn?

In de raad van Hollands Kroon is gezamenlijk gesproken over het betrekken van inwoners. Er is een programma opgetuigd waarin burgers lessen kunnen volgen over hoe de gemeente in elkaar zit en kunnen praten met wethouders en raadsleden. Annaeart wil voorop stellen dat er eerst überhaupt mensen in lokale politiek geïnteresseerd moeten raken, voor er naar diversiteit gekeken kan worden.

Daan Pruimboom en Lars Ruiter, beiden van Onafhankelijk Hollands Kroon en twee jonge telgen in de raad, zijn onlangs een project gestart om meer jongeren bij de politiek te betrekken. In september stond een speciale jongerenweek gepland die helaas niet door kon gaan. De twee focussen zich op leerlingen van zowel basisscholen als middelbare scholen.

Het zo divers mogelijk maken van de fractie lijkt bij de gesproken raadsleden te beginnen bij vrouwen en jongeren werven. „Dat is niet voor niks”, aldus Annaert. „De jeugd is de toekomst. Wil je op tijd verversing krijgen, heb je ze nodig.” Hij concludeert wel dat de raad erg wit is. Als er zich kansen voordoen, wil hij graag mensen met een migratieachtergrond erbij betrekken. „Daarin loopt de hele Noordkop nog achter.”

De PvdA heeft al langere tijd de gewoonte om een lijst te maken waar om en om een man en een vrouw op staan. „Wat dat betreft doen we goed ons best”, zegt Buczynski. Mensen met een migratieachtergrond betrekken zou ook mooi zijn, maar volgens haar is er vaak een grote kloof tussen ons politiek stelsel en het stelsel in het land waar vluchtelingen vandaan komen. „Dan ga je niet direct de politiek in hier.”

Peters zou veel meer willen doen, naast het scouten van nieuwe aanwas. „Cursussen geven of stages laten lopen, maar dat is met corona niet te doen.” Ook geeft ze aan dat iemand politiek wel leuk moet vinden, en bovendien kost het veel tijd. „Het is meer dan een halve baan als je er echt in duikt.” Maar, stelt ze, iedereen die kan lezen en schrijven kan raadslid worden.

Noordhollands Dagblad