Dam in Oostenrijkse Alpen. Foto: Shutterstock.











Auteur: Martin Rosenkranz.

In de winter en rond de herfst en lente vermindert de elektriciteitsopwekking uit ‘goede’ bronnen, zoals water en zon. Dit compenseren we met import van steenkool en kernenergie. Maar daar praten we niet over. Wij praten slechts over groene stroom.

Dunkelflauten zijn in het technische jargon van het groene stroomtijdperk, perioden van het jaar waarin de zon niet of slechts beperkt schijnt en de wind hooguit als een zwakke ventilator waait. Hiervan heeft Oostenrijk er al lang meer dan genoeg gehad.

En dat niet alleen, ook de nationale productie van waterkracht laat veel te wensen over. Nuchter bekeken, is zonne-energie sowieso niet zo belangrijk in de wintermaanden en aan het begin en einde van de herfst en lente. De circa 1,3 gigawatt aan zonnepanelen die in Oostenrijk zijn geïnstalleerd, hebben dan in feite wintervakantie.

Problematischer is het echter wanneer de wind verstek laat gaan. Zo droegen de windturbines in ons land, met een totaal vermogen van meer dan 3,1 gigawatt, slechts ongeveer 10 decemberdagen bij aan de elektriciteitsproductie. En in januari was het niet niet veel beter. Meestal was de windenergie gering of afwezig.

En de wind speelde ook een rol bij de Europese bijna-black-out op 8 januari. Bij onze windenergiekampioen Duitsland daalde de productie van hernieuwbare energie in de vier uur voorafgaand aan de enorme afname van de netfrequentie (zie hieronder in PS 2), met maar liefst 7,8 gigawatt. Dit komt overeen met de gemiddelde totale vraag in Oostenrijk.

Het pijnlijkste was echter de geringe regenval sinds november. En december en januari vorig jaar waren in dit opzicht niet beter. De waterkrachtcentrales in Oostenrijk – met een mogelijk piekvermogen van acht gigawatt, de binnenlandse groene stroombalans staat en valt er mee – zorgden dus voor weinig elektriciteit. De turbines in de dammen konden minimaal amper een kwart en maximaal nog niet eens de helft van het maximale vermogen genereren.

Tot een derde invoer – meestal uit ‘verkeerde’ bronnen

Dus wat blijft er over om het elektriciteitsnet goed te laten functioneren en dus alle computers, smartphones, verlichting, industriële machines, spoorwegen, ‘groene’ e-auto’s en huishoudelijke apparaten te laten werken? Import! Op een paar dagen na is Oostenrijk sinds november netto elektriciteitsimporteur. Soms moet tot een derde van de elektriciteitsvraag worden gedekt uit buitenlandse bronnen, vooral uit Duitsland, Tsjechië, Hongarije en Slovenië. In totaal stroomde er tot drie gigawatt aan stroom naar ons over de grenzen. En die kwam vooral van kolen- en kerncentrales.

Dit vinden we natuurlijk niet terug op onze elektriciteitsrekening. Omdat Oostenrijk geen kolencentrale meer heeft. Die in Mellach, ten zuiden van Graz, werd in april 2020 gesloten en maakte volgens Verbund (Oostenrijks grootste elektriciteitsmaatschappij) een einde aan het ‘tijdperk van de stroomvoorziening van steenkool in Oostenrijk’. En, zoals bekend, is Oostenrijk ook ‘atoomvrij’ volgens de grondwet.

En om het geweten niet te belasten, wordt de slecht geïmporteerde ‘grijze stroom’ afgedekt met de aankoop van groenestroomcertificaten voordat het gecamoufleerd op onze elektriciteitsrekening belandt. Zo is op papier de groene stroom van ergens en ooit van ons – en de ‘grijze stroom’ voor degenen die er geen certificaten voor kopen.

Voor de fysieke stroom van elektriciteit in het netwerk maakt dit echter niets uit. Oostenrijk leeft uiteindelijk ook van kernenergie.

***

PS 1: De laatste dag tot nu toe dat Oostenrijk een elektriciteitsoverschot produceerde was (vanaf 28 januari) 8 december. Sindsdien is er per dag zo’n 30 tot 70 gigawattuur aan energie geïmporteerd. Ter vergelijking: de Tsjechische kerncentrale Temelín wekt ongeveer 48 GWh per dag op.

PS 2: De bovengenoemde 8 januari was een interessante dag, de dag van de bijna–crash op het netwerk: om 10.00 uur produceerde Duitsland in totaal 81,2 gigawatt en exporteerde er 8,5 GW van. Oostenrijk produceert 7,2 GW en importeert 2,5 GW. Om 14.00 uur was de Duitse stroomopwekking gedaald tot 75,3 en er waren er nog maar 4,7 voor de export – dus binnen vier uur daalden de ‘hernieuwbare energiebronnen’ van 32,4 naar 24,6 gigawatt aan energie-output. De inzinking werd slechts gedeeltelijk gecompenseerd door 1 GW steenkool en 0,5 GW aardgas in het net te pompen. Op dat moment produceerde Oostenrijk 6,4 GW en importeerde het 2,8 GW om 14.00 uur.

PS 3: Om in de winter 100 procent groene stroom te krijgen, ontbreekt de helft tot 2/3 van de capaciteit van de centrale.

Over de auteur.

Martin Rosenkranz is een specialist op het gebied van luchtvaart, militaire en technologische onderwerpen en was hoofdredacteur van www.airpower.at.

***

Bron hier.

***

Naschrift van de redactie.

Duitsland overvallen door winter (humor!).