Alles over de auto-industrie in 2020

 Wat zijn de gevolgen van de coronacrisis en -maatregelen geweest en wat zijn de gevolgen geweest voor specifiek Nederland en België?

9-2-2021

Informatie

Alles over de auto-industrie in 2020

RAI Vereniging en BOVAG voorspelden eind 2019 een verkoopaantal van maar liefst 425.000 nieuwe auto’s voor 2020. Een stijging van het aantal EV’s werd opgenomen in de prognose, waarbij meer dan 10% van de nieuw-verkochte auto’s een elektrische auto zou zijn.

Het mag geen verrassing heten dat het jaar 2020 een jaar geweest is waarin alle prognoses, voornemens en voorspellingen het raam uit konden. Het jaar 2020 zal in de geschiedenisboeken het jaar van de coronapandemie genoemd worden. Een beroerd jaar voor velen, waaronder voor de economie.

Voor ons betekent dit een goed moment om eens terug te blikken. Hoe is het gegaan binnen de auto-industrie in 2020? Wat zijn de gevolgen van de coronacrisis en -maatregelen geweest en wat zijn de gevolgen geweest voor specifiek Nederland en België? Zitten daar grote verschillen tussen? We verklappen het antwoord alvast: de verschillen zijn enorm. Dat heeft meer met de maatregelen te maken dan met de coronapandemie zelf overigens.

De voorspellingen versus de realiteit

Als er één jaar is waarin de prognoses en de realiteit zo ongeveer haaks op elkaar zouden komen staan, dan is het 2020. De auto-industrie zou een flinke boost krijgen, waarbij de elektrische auto alle verkooprecords zou verbreken. Dat is niet helemaal waarheid geworden. Sterker nog, de verkoopcijfers gingen massaal in het rood. Dat begon overigens al op een vroeg moment en daar zijn twee verklaringen voor.

China, voornamelijk het gebied rond Wuhan, is de eerste grote virushaard geweest. Een haard die direct de kop ingedrukt werd door een ferme lockdown. Het gevolg: de industrie kwam volledig stil te liggen, verschillende faciliteiten sloten de deuren en trokken de stekkers uit de machines.

Wat betekent dit voor de auto-industrie? Het betekent letterlijk een handrem op de productie van auto’s. Veel onderdelen worden gefabriceerd in China, waarbij gebruik gemaakt wordt van een on-demand keten. Geen enorme voorraden dus, maar productie wanneer er vraag is naar bepaalde onderdelen. Als de vraag toeneemt en de fabrieken zijn gesloten, kunnen autoproducenten niet verder met hun productie.

Een andere reden is de economische onzekerheid. Op het moment dat de krantenkoppen een virus vermelden waar mensen aan overlijden en dat ‘eventueel’ naar Europa kan komen, wordt de consument voorzichtiger. Het risico op mogelijk baanverlies werd realistisch toen het virus Europa bereikte, en daarmee werden dure, overbodige of luxere aankopen direct uitgesteld (om vervolgens na maanden afgesteld te worden). De vraag naar auto’s nam daarmee al op een vroeg moment af in Europa.

Wat hieraan toegevoegd moet worden, is dat de economische neerwaartse trend niet begonnen is in maart of april met de coronapandemie voor de deur. Dit begon al eerder; al in januari 2020 liet de economie een dip zien en vielen de autoverkopen tegen.

Hoe zit het nou eigenlijk met de concrete cijfers? Die hebben we en ze zien er niet goed uit.

Concrete cijfers voor de autoverkopen in 2020 in Europa

Cijfers 2019: bron
Cijfers 2020: bron

Al in het eerste kwartaal van 2020 kunnen we zien wat de invloed geweest is van de matige economische situatie plus de coronamaatregelen. En dat heeft vooral betrekking op de maand maart, normaal gesproken de beste maand voor de autodealers. Waar er in maart 2019 bijna 1.8 miljoen auto’s verkocht werden in Europa, was dit slechts 870.300 in 2020. Dat is ruim minder dan de helft. Voor het eerste kwartaal betekende dit een afname van maar liefst 25%; er werden iets meer dan 3 miljoen nieuwe auto’s geregistreerd in de eerste drie maanden van afgelopen jaar.

De grootste klap kwam in Italië. Daar vielen de maartcijfers namelijk meer dan 85% af ten opzichte van maart 2019. Ook Frankrijk (minus 72%) en Spanje (minus 69%) kregen zware klappen te verwerken. Finland en Zweden deden het samen met IJsland relatief goed; hier waren de coronamaatregelen in het eerste kwartaal van 2020 namelijk veel milder waardoor de dealers gewoon konden blijven verkopen.

En toen kwam april

April is de nekslag geweest voor veel bedrijven in de auto-industrie. Een val van 55% in maart was heftig, maar er was hoop op goede vooruitzichten. Die kwamen niet in april. De cijfers kelderden met maar liefst 76% ten opzichte van april 2019. En het noodweer zou nog even aanhouden.

In mei 2020 waren de verkoopcijfers van nieuwe auto’s in Europa nog altijd 52% lager dan voorgaand jaar. In juni klokten we een minus 22% om in juli op -6% te landen. Augustus 2020 was opnieuw een aderlating met een minus 19%. Pas in september 2020 werden de cijfers voor het eerst groen; 3% meer autoverkopen dan in september 2019. Geen reden voor feest, want het bleek de enige maand te zijn met groene cijfers in vergelijking met de cijfers van 2019.

Hoe zag Q4 eruit voor de auto-industrie Europa?

In het vierde kwartaal doken de cijfers weer het rood in. Hieronder zie je eenvoudig de verkoopcijfers en de mutaties in een handige tabel.

Maand	Cijfers 2019	Cijfers 2020	Procentuele verandering
januari	1,289,909.00	1,135,120.00	-12%
februari	1,159,554.00	1,066,790.00	-8%
maart	1,800,000.00	853,080.00	-52%
april	1,217,417.00	292,180.00	-76%
mei	1,299,604.00	623,810.00	-52%
juni	1,451,090.00	1,131,850.00	-22%
juli	1,363,553.00	1,281,740.00	-6%
augustus	1,091,839.00	884,390.00	-19%
september	1,261,048.00	1,300,050.00	3%
oktober	1,297,954.00	1,129,220.00	-12,8%
november	1,396,546.00	1,047,410.00	-25,8%
december	1,518,225.00	1,214,580.00	-20,9%

Rode cijfers overal dus, waarbij ook de start van 2021 slecht begonnen is. Veel dealers moesten de deuren nog altijd gesloten houden, consumenten zagen hun inkomen opdrogen en steeds meer verlengingen van de coronamaatregelen zorgden voor een steevast toenemende druk op de economie.

Hoe verliep dit allemaal in Nederland?

RAI Vereniging en BOVAG voorspelden 425.000 autoverkopen voor 2020, met een marktaandeel van 10% voor de elektrische auto in deze cijfers. Een van de cijfers is nooit gehaald, de ander is zwaar overschreden. In 2020 werden in Nederland 356.000 nieuwe auto’s geregistreerd, wat een afname is van maar liefst 20%. Het aandeel voor de elektrische auto werd daarentegen geen 10%, maar steeg door naar maar liefst 20%.

De afname van 20% voor het aantal verkochte auto’s is niet uitsluitend te wijten aan de coronamaatregelen. Dat zou ‘te makkelijk’ zijn. Een van de redenen voor de fikse daling, vooral in het eerste kwartaal van 2020, zijn de verkoopcijfers in december 2019. Veel particuliere en zakelijke rijders hebben aan het einde van 2019 een nieuwe auto aangeschaft om nog gebruik te kunnen maken van de fiscale voordelen. Ook hebben veel autofabrikanten juist in die maand de milieuvriendelijke modellen in de aanbieding gegooid om te kunnen voldoen aan de uitstootdoelstellingen.

Ironisch feit is dat dit óók gebeurde in 2020. In december was er een duidelijke interesse in de volledig elektrische auto. Voor de modellen die vóór 1 januari 2020 gekocht zijn, geldt namelijk een bijtelling van 8 procent over de eerste € 45.000. Voor de modellen die na deze datum gekocht zijn, geldt een percentage van 12%. Bijna 75% van alle verkochte auto’s in Nederland in de maand december viel daarmee in de categorie van de elektrische auto.

De voorspelling van RAI Vereniging en BOVAG is dat het aantal verkochte auto’s in Nederland de 400.000 gaat halen in 2021. Daar is lang niet iedereen het mee eens. Veel van de redenen voor de teruglopende autoverkopen in 2020 gelden namelijk ook dit jaar nog steeds:

• Er wordt minder gereisd (geen vakanties, minder woon-werkverkeer door thuiswerken).
• Lockdown zorgt voor een lager gemiddeld aantal kilometers.
• De productie van auto’s zelf is lager (beperkte capaciteit, coronamaatregelen)
• De consument investeert nauwelijks in economisch onzekere tijden.
• Dealers moeten (regionaal of landelijk) de deuren gesloten houden en mogen de showroom niet gebruiken.

Zie hieronder de top 10 van meest verkochte auto’s in Nederland.

Hoe verliep dit in België?

Een van de bovenstaande factoren heeft ervoor gezorgd dat de autoverkopen in België een veel hardere klap hebben gekregen dan de Nederlandse cijfers. Dealers hebben in België de deuren namelijk al veel eerder moeten sluiten. Alle niet-essentiële winkels mochten geen klanten meer ontvangen en eerlijk is eerlijk; in de meeste gevallen in een autodealer niet echt een essentiële aanbieder. Dit betekent dat de autoverkoopbedrijven in België wekenlang niet hebben mogen verkopen, wat uiteraard terug te zien is in de verkoopcijfers.

In april 2020 stortte de automarkt compleet in elkaar in België. Slechts 5300 nieuwe inschrijvingen werden gemeld, wat een daling betekende van maar liefst 90%. In de eerste vier maanden van 2020 vielen de getallen bijna 37% lager uit dan dezelfde vier maanden aan het begin van 2019, waarmee 2020 een rampzalige start had voor de autodealers en alle aanverwante bedrijven.

Toch wist de markt zich redelijk te herstellen. Medio december 2020 werd de balans voor het eerst opgemaakt voor heel het jaar. De verkoopcijfers voor 2020 kwamen daarmee 20% lager uit dan de verkoopcijfers over heel 2019.

Voor de elektrische auto blijft de trend overigens helemaal behouden. In België heeft de elektrische auto het namelijk véél zwaarder dan in Nederland. We schreven eerder al dat de elektrische auto een verkoopaandeel van bijna 20% verkregen heeft in Nederland; in België liep het percentage op van 1,5% naar 2.9%. Bijna een verdubbeling, maar nog altijd een schamel succes in absolute getallen.

De hybride is daarnaast nog steeds op het goede spoor. Had de hybride in 2019 een marktaandeel van 4,6%, in 2020 werd dit maar liefst 9,5%, wat ruim meer dan een verdubbeling is. Opvallend feit is dat de marktval van de diesel geremd lijkt te zijn. In 2019 was het marktaandeel van de diesel namelijk 31% na een lange neerwaartse trend, in 2020 steeg het marktaandeel terug naar 33%.

Zie hieronder de top 10 van meest verkochte auto’s in België.

Even in verhouding; hoe groot is het drama nou eigenlijk?

Auto-expert (dr.) Helmut Becker zette het drama in perspectief. In 2020 was de terugval in verkoopcijfers groter dan in 2009, het jaar van de grote financiële crisis. Dit is volgens hem vooral te wijten aan de coronamaatregelen, gebrek aan toekomstperspectief en de volledige onzekerheid. Een economische crisis kan met de juiste maatregelen bedwongen en afgewend worden; een onbekend virus is een ander verhaal. Ook stelt Becker dat de landen met de meest rigoureuze maatregelen het snelst herstel hebben gezien.

Ook gaf Becker aan dat de autoproductie (en daarmee export) afnam. De productie landde op een slordige 3,5 miljoen, met een exportcijfer van 2,6 miljoen. Dat is maar liefst 25% minder dan in 2019 voor de Duitsers. Overigens is Becker geenszins te spreken over de 1.6 miljard euro die geïnvesteerd is in de ontwikkeling van de zelfrijdende auto; volgens de expert was het beter geweest om dit geld te investeren in groene, synthetische brandstoffen. Mede omdat het op dit moment niet haalbaar is om alle 1.6 miljard voertuigen ter wereld elektrisch te laten rijden en dáár veel meer baat bij is dan een technologie die we voorlopig niet goed in kunnen zetten.

Investeringen in en de ontwikkeling van de elektrische en zelfrijdende auto

Al vroeg in 2020 werd gesproken over steunpakketten, waarbij in Azië vooral aandacht was voor de auto-industrie. In deze industrie (en aanverwante takken) zijn namelijk ontzettend veel mensen werkzaam en dat betekent dat deze overeind gehouden moeten worden. De steunpakketten hebben in het verleden geleid tot een verhoogde vraag naar aardolie (en daarmee CO-uitstoot), wat betekent dat de steunpakketten en -maatregelen in 2020 vooral gericht waren op de elektrische auto (niet de zelfrijdende auto).

Blijven we in Europa, dan zijn de plannen van Volkswagen wellicht het meest opvallend. Medio 2020 maakte het concern bekend dat er flink geïnvesteerd gaat worden in elektrisch rijden. Maar liefst 73 miljard wil het bedrijf pompen in de ontwikkelingen rond de elektrische auto. De pijlen zijn vooral gericht op Tesla; Volkswagen is namelijk wel de grootste autoproducent, maar verliest het nog op het gebied van de elektrische auto. En nu Tesla een fabriek in de achtertuin van Volkswagen plaatst, is het tijd voor de Duitsers om de markt wat agressiever te benaderen om zo marktleider te kunnen blijven.

Manley, voorzitter van ACEA en CEO van Fiat Chrysler, heeft dezelfde richting gekozen. Hij sprak zich uit over de gevolgen van de coronamaatregelen en de investeringen die gedaan moeten worden om de branche op de been te houden. De focus; decarbonisatie. Een groot deel van het budget van 61 miljard wordt geïnvesteerd in elektrische modellen, maar er wordt tegelijkertijd verzocht om steun vanuit de overheid om echt zoden aan de dijk te kunnen zetten.

Is er nog geld over? Waarschijnlijk wel, want Foxconn kreeg honderden miljarden als investeringen binnen toen het bekendmaakte onderdelen te gaan maken voor elektrische auto’s. Tal van bedrijven investeerden direct toen Foxconn een modulaire werkwijze bekendmaakte om op die manier de productie van onderdelen voor elektrische auto’s op maat te faciliteren. Interesse en behoefte zijn er dus zeker.

De belangrijkste investeringen werden gedaan om meer (betaalbare) modellen op de markt te zetten, de kennis en mogelijkheden te verbreden en efficiëntere systemen te ontwikkelen om zo het elektrisch rijden meer in de spotlichten te krijgen.

En de zelfrijdende auto? Daar is het een stuk stiller. We noemden eerder Becker al, die geen fan is van de investeringen in de zelfrijdende auto’s en vooral investeringen wil zien op het gebied van elektrisch rijden. Toch zijn er wel investeringen geweest in 2020. Amazon nam onder andere Zoox over en lijkt daarmee in te gaan zetten op de zelfrijdende taxi. Ook sloegen Waymo en Volvo de handen ineen; Volvo maakt de auto’s en het zusterbedrijf van Google ontwikkelt de software. Ook hier gaat het om zelfrijdende taxi’s.

Verder was de aandacht vooral gericht op elektrisch rijden. Uber heeft zelfs de complete afdeling gesloten die werkte aan de ontwikkeling van de zelfrijdende auto: te duur, te lastig en verlies in het geloof dat dit op korte termijn een haalbare kaart is die zichzelf terugbetaalt.

En wat heeft corona betekent voor de technologische ontwikkeling binnen de auto-industrie?

Het kan aannemelijk lijken dat de technologische ontwikkelingen stilgevallen zijn. Tegenvallende verkoopcijfers, minder geld te besteden, minder mensen op de vloer. Toch is het tegendeel waar en eigenlijk is dat heel erg logisch. Het jaar 2020 is een eyeopener geworden voor auto-industrie én consument.

Al vroeg in 2020 werd het aantal reizen flink gereduceerd. Auto’s reden minder, vliegtuigen bleven aan de grond en vrachtverkeer nam (in eerste instantie af). Direct kwamen er berichten over vissen in het water van Venetië en eenden die broeden bij het Piazzale Roma. Minder luchtvervuiling in de grote steden, minder smog in de steden in Azië en de lijst is eindeloos.

Ook bij de autofabrikanten ging men terug naar de tekentafel, zoals altijd het geval is op het moment van een crisis. Bestaande plannen werden op de schop genomen, er werd gekeken naar nieuwe technologieën en oplossingen voor de bestaande uitdagingen. Dat schept een toekomstperspectief dat veel rooskleuriger is.