Windstroom oogsten = ruzie zaaien

Onze voorouders namen niet voor niets afscheid van windmolens

18-10-2020

Wind is niet alleen gratis maar ook een lieve, vriendelijke energiebron, zo is ons de afgelopen decennia voorgehouden. Het is niet waar, zo stelt Simon Rozendaal. Overal waar windmolens verrijzen, krijgen de buren ruzie.

Er zijn heel wat misleidingen gebruikt om ons het windturbinetijdperk in te loodsen. Dat wind gratis zou zijn bijvoorbeeld, het mantra waarmee de milieubeweging ‘alternatieve energie’ aanprees: waarom betalen voor steenkool, olie of kernenergie als zon en wind gratis zijn?

Lees ook dit omslagverhaal terug: Hoe landschap moet wijken voor klimaat

Inmiddels weten we beter. Wind mag dan ‘gratis’ zijn, maar is niet goedkoop. In het verlengde hiervan hoor je dat de technologie zo vooruitgaat dat windmolenparken nu zonder subsidie kunnen. Maar dat kan alleen wanneer andere kosten die zijn verbonden aan windmolens (‘systeemkosten’) buiten beschouwing blijven.

Gordon Hughes, hoogleraar economie aan de University of Edinburgh (Schotland), zegt zelfs dat wanneer je eerlijk gaat rekenen de prijsverlaging door steeds hogere windmolens wordt tenietgedaan door steeds hogere ­onderhoudskosten.

Waar een windmolen verrijst, ontstaat ruzie

Vooropgezet: ik ben niet categorisch tegen. Het zou kunnen dat we wind nodig hebben, als aanvulling op de beste koolstofarme techniek (het atoom) om de CO2-uitstoot te verlagen. Maar wel met eerlijke informatie.

Nog zo’n misleiding: het vriendelijke imago. Het ­tegendeel is waar. Waar een windmolen verrijst, ontstaat ruzie. Dat ontdekte ik meer dan twintig jaar geleden al toen ik een reportage maakte over een dorp met de eerste windmolens, het Friese Zurich.

De ene helft werd slapend rijk door windmolens, de andere kon niet slapen van de herrie. En dus praatten ze in de kerk niet meer met elkaar. Een vergelijkbaar verhaal was er over Abcoude.

Veel burgers, ook zij met een groen hart, zijn tegen nieuwe megaturbines, maar de boeren die binnenlopen zijn voor.

En de overheid? Die steunt de rijke boeren en niet de bange burgers, vanwege het Klimaatakkoord van Parijs. Daarvoor moet alles wijken, zei advocaat Peter de Lange in het AD. Hij zegt dat Nederland te klein is voor windenergie, voorspelt dat de rechter een streep zal trekken door plannen omdat ze te veel overlast veroorzaken en ziet een recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie in Luxemburg als een eerste aanzet.

Het ergst: de borden met hoeveel huishoudens stroom krijgen

 

Misschien wel de geniepigste marketingtruc was om naast windmolenparken borden te zetten met daarop de mededeling hoeveel huishoudens hierdoor stroom kregen. In de eerste plaats is elektriciteit maar een klein onderdeel van de benodigde energie in een land. Nog belangrijker is dat een ‘huishouden’ niet aantikt in de nationale energiehuishouding. In een huis branden lampjes en draait er soms een wasje in de wasmachine, maar dat is peanuts vergeleken met wat er bij de chemische industrie of Tata Steel doorheen gaat.

Dat blijkt nu ook de industrie zich een groene façade probeert aan te meten. In de Wieringermeer is onlangs het grootste windmolenpark op land geopend. Dat had stroom kunnen leveren aan 370.000 huishoudens, maar de stroom gaat naar een datacentrum van Microsoft.

En nu vreet zo’n datacentrum niet eens veel stroom, vergeleken bij de chemische industrie. Een kunstmestfabrikant in Sluiskil wil ‘groene’ waterstof maken met wind en energiedeskundigen waarschuwen dat onze windmolenparken dat nog niet aankunnen. Eén fabriek in Zeeland en de duurzame infrastructuur bezwijkt al.

Onze voorouders namen niet voor niets afscheid van windmolens

Oh ja, die begrippen ‘duurzaam’, ‘hernieuwbaar’ en ‘groene’ stroom. Zo oneerlijk, zo misleidend. In de hele wereld wordt natuur aangetast en lucht vervuild ten behoeve van groene stroom. Onlangs was een reportage op tv over Lappen (pardon, Sami) die hun leefgebied bedreigd zien omdat voor windmolens zeldzame metalen nodig zijn. Dat is zo’n lucratieve business dat er nu ook in Zweeds Lapland mijnen worden gegraven.

Meer over dit onderwerp: Kolossale zonneparken rukken op

Mijnbouw! Dat hoort toch niet bij de moderne tijd?

Dat windmolens ook modern zijn, wordt gesuggereerd door ze windturbines te noemen. ‘Symbolen van de toekomst’ volgens weerman Gerrit Hiemstra. Back to the future dan – terug naar de toekomst.

Die voorouders van ons waren niet gek, hè? Die ­waren honderden jaren aan het hannesen met wind­molens, watermolens, tabaksmolens en graanmolens. Zodra steenkool en aardolie werden ontdekt – goed op te slaan, altijd inzetbaar en vol energie – wisten ze niet hoe snel ze afscheid moesten nemen van de molens.

Elsevier