’Nederland haalt de klimaatdoelen niet’

ONDERZOEK Wiebes hoopt dat bestaande plannen snel ten uitvoer kunnen worden gebracht 

31-10-2020

De CO2-uitstoot wordt bij lange na niet genoeg teruggedrongen; Nederland voldoet niet aan het Urgenda-vonnis. Kortom: het klimaatbeleid schiet tekort, blijkt uit een analyse door het Planbureau voor de Leefomgeving. 

 Oppositie spreekt van ’vernietigende’ conclusies PBL 

De analyse van het klimaatbeleid door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) laat zien dat het kabinet nog veel werk te doen heeft, zegt klimaatminister Wiebes (VVD).

Veel maatregelen moeten verder worden uitgewerkt voordat het effect ervan kan worden berekend, zegt hij. 

Volgens het PBL zal de CO2-uitstoot in 2030 slechts met 34 procent zijn afgenomen ten opzichte van 1990, terwijl 49 procent het streven is. 

„Ik zie dat ongeveer de helft van de maatregelen is meegerekend, en dat die er best goed vanaf komt”, zegt Wiebes. „De andere helft moet nog worden meegerekend, wat betekent dat we dus heel hard moeten werken aan de uitvoering.” Het gaat bijvoorbeeld om maatregelen in de industrie, de landbouw en het elektrische vervoer. Op die terreinen liggen al wel plannen klaar, benadrukt Wiebes, maar die moeten nog nader worden uitgewerkt of door het parlement worden goedgekeurd. 

Aanvullende ingrepen 

Het uiteindelijke doel - de afname met 49 procent - staat voor het kabinet nog fier overeind. De maatregelen die daarvoor zijn afgesproken in het Klimaatakkoord zijn niet voldoende. Daarom worden er nog mogelijke aanvullende ingrepen in kaart gebracht. 

Wiebes herhaalt dat het ook de inzet van het kabinet is om dit jaar het klimaatdoel uit het zogenoemde Urgenda-vonnis te halen, maar erkent ook dat het daarvoor eigenlijk te laat maatregelen heeft getroffen.  

Volgens het planbureau wordt het Urgenda-doel, een CO2-reductie van minstens 25 procent ten opzichte van 1990, alleen gehaald als het een zacht najaar wordt en de coronacrisis de economische ontwikkeling blijft drukken. Dat zou geen reden zijn tot trots voor het kabinet, maar eerder ’een geluk bij een heel groot ongeluk’, aldus de minister. 

Coalitiepartij D66 en de linkse oppositiepartijen GroenLinks en SP hebben forse kritiek op het kabinet. ’Vernietigend’ noemt SP-Kamerlid Sandra Beckerman de conclusies van het PBL. „Het klimaatbeleid van het kabinet faalt en is onrechtvaardig. Grote vervuilers betalen niet maar worden door het kabinet betaald. Pak vervuilers aan, laat niet langer de huishoudens en het MKB het grootste deel van de rekening betalen.” De cijfers zijn vernietigend voor dit ’groenste kabinet ooit’, vervolgt Beckerman. ,,Het neemt de klimaatcrisis niet serieus.’’ 

 ,,Ook hier geldt: luister naar de experts en de wetenschap”, zegt GroenLinks-lijsttrekker Jesse Klaver. Rob Jetten van D66: „We ontkomen er niet aan dat we meer moeten doen en sneller te werk moeten gaan dan nu is gepland.” 

Milieuorganisaties Milieudefensie en Greenpeace zijn bezorgd over de resultaten van de strijd om het klimaat te verbeteren. „Dit kabinet voert klimaatbeleid met de rem er op. Zelfs met een wereldwijde pandemie dreigt Nederland niet aan het Urgenda-vonnis te voldoen.” 

Elke dag die het kabinet verspilt, neemt de klimaatschade toe en lopen de kosten voor burgers verder op, zeggen de milieuclubs. ,,De crisis is nu. De maatregelen hadden er gisteren al moeten zijn.” 

Het kabinet dreigt het door de rechter opgelegde doel voor 2020 te missen. In het vonnis van de klimaatzaak die eind vorig jaar definitief werd gewonnen door duurzaamheidsorganisatie Urgenda droeg de rechter het kabinet op ervoor te zorgen dat de CO2-uitstoot met minstens 25 procent afneemt ten opzichte van 1990. De Hoge Raad vindt dat zelfs een kwestie van mensenrechten. Volgens het hoogste rechtscollege bestaat het risico op ’een gevaarlijke klimaatverandering die ook de inwoners van Nederland ernstig kan treffen in hun recht op leven en welzijn’. 

Volgens het PBL wordt de 25 procent alleen gehaald als het een relatief warm najaar wordt, het coronavirus ’een forse impact’ op de economie blijft hebben én de productie van Nederlandse elektriciteitscentrales relatief laag blijft. In andere scenario’s gaat het met het huidige beleid niet lukken. De grote vraag is welke gevolgen dat heeft. Het kabinet kan de rechterlijke uitspraak niet zomaar naast zich neerleggen. 

Niet in zicht 

Ook op langere termijn zijn de doelen nog ver weg. Zelfs het doel van een afname van 40 procent dat lidstaten van de Europese Unie (EU) met elkaar hebben afgesproken, is niet in zicht. Intussen pleit het Nederlandse kabinet overigens wel in EU-verband voor het verhogen van de ambities: de broeikasgasemissies moeten wat Rutte III betreft met 55 procent omlaag.

In de zogeheten Klimaat en Energieverkenning (KEV) heeft het PBL alleen de gevolgen geanalyseerd van het beleid dat officieel is gepubliceerd en ’concreet genoeg was om door te rekenen’. Plannen die nog vaag zijn, tellen dus niet mee. Teneinde het doel voor 2030 te halen, zal de uitstoot jaarlijks tweemaal zo snel moeten worden verminderd als in de vorige tien jaar, aldus het planbureau.

Noordhollands Dagblad