7-9-2020
In het kort
- Werknemers mogen tot 1,5 jaar in een ander EU-landen werken. Ze betalen thuis sociale premies.
- Uitzenders voelen druk om via deze sluiproute Oost-Europese werknemers goedkoper aan te bieden.
- Onderlinge afspraken om daar niet in mee te gaan, zouden op bezwaren van de ACM stuiten.
Inzet van buitenlandse arbeidskrachten via elders in de EU gevestigde uitzendbureaus is ongewenst en niet of nauwelijks te controleren. Branchevereniging ABU wil haar leden daarom kunnen verbieden deze sluiproute te bewandelen, zegt ABU-directeur Jurriën Koops. Dat stuit op mededingingsbezwaren, maar daarover is hij in gesprek met de Autoriteit Consument & Markt (ACM). De ABU bestrijkt circa 65% van de flexmarkt.
Volgens Koops staan uitzendondernemingen onder druk van opdrachtgevers in onder andere de agrarische sector om gebruik te maken van de Europese detacheringsrichtlijn, die het gemakkelijker maakt tijdelijk in een ander EU-land te werken. Gedetacheerde arbeidskrachten vallen onder de sociale zekerheid in het 'zendland'. Als dat in Oost-Europa ligt, zijn ze stukken goedkoper dan wanneer ze vanuit Nederland werken, ook al krijgen ze het Nederlandse minimumloon of cao-loon uitbetaald.
De al langer bestaande sluiproute staat volgens uitzenders onder hernieuwde belangstelling van hun opdrachtgevers sinds de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) uitzendkrachten begin dit jaar een stuk duurder heeft gemaakt.
Schimmige contructies
'Volgens het motto “goedkoop, goedkoper, goedkoopst” wordt deze legitieme route nu gebruikt voor permanente arbeidsmigratie, ook van werknemers van buiten de EU. Mijn leden krijgen de vraag of ze mensen die ze vandaag in Nederland uitzenden, morgen vanuit Polen kunnen verlonen', aldus Koops. Formeel kan dat alleen via een Pools dochterbedrijf dat al enige substantie moet hebben. Maar volgens Koops wemelt het van de schimmige constructies om de regels te omzeilen. Hij roept de branche op daarvan af te zien.
Voor Nederlandse instanties is dat heel moeilijk te handhaven, leert de ervaring van de SNCU, de 'cao-politie' voor de uitzendsector. 'We hebben een paar keer geprobeerd om te controleren of een Poolse werkgever het cao-loon betaalt, maar je loopt snel vast in een juridisch moeras', zegt SNCU-directeur Jaap Buis. Voor officiële instanties als de Inspectie SZW gaan meer deuren open, maar volgens Buis stuit ook die op het probleem dat de betrokken landen geen belang hebben bij bestrijding van misbruik.
Volgens een woordvoerder handhaaft de Inspectie 'op het moment dat we constateren dat het wettelijk minimumloon niet wordt betaald'. In een speciaal rapport noemde de Inspectie het vorig jaar wel een 'uitdaging' om na te gaan of werknemers van spookondernemingen in andere landen onder eerlijke voorwaarden werken. Onderbetaling of onacceptabele werktijden zijn dan 'slecht of niet waarneembaar'.
Schijndetachering
De gelaakte praktijk staat bekend als A1-verloning of A1-payrolling, naar het formulier waaruit blijkt dat de werknemer verzekerd is in het land van herkomst. Politiek en vakbonden spreken van schijndetachering of premieshoppen.
Minister Koolmees van Sociale Zaken laat via zijn woordvoerder weten dat hij legale A1-verloning prima vindt, ook als er via deze route Oekraïners of zelfs Kirgiezen de Nederlandse arbeidsmarkt betreden. Polen verstrekte vorig jaar bijna een half miljoen werkvergunningen aan 'derdelanders', waarvan ruim 300.000 aan Oekraïners. Volgens de FNV komen daar nog eens 1,5 miljoen vergunningen voor zes maanden bij. Hoeveel er worden 'doorgedetacheerd' is niet bekend.
Koolmees heeft zich in Brussel wel gekant tegen premieshoppen via postbusfirma's. Dat heeft er onder mee toe geleid dat buitenlandse bedrijven een detachering nu vooraf moeten melden en op de werkplek een loonstrook moeten kunnen tonen. Bedrijven in overtreding kunnen sinds vorige week een boete krijgen. In hoeverre de nieuwe regels worden gehandhaafd, is onduidelijk. Volgens de Inspectie SZW verloopt de beoogde personeelsuitbreiding wat trager door de coronapandemie.
Marktwerking
Hoewel A1-verloning volgens Koops leidt tot een ongelijk speelveld, mag hij uitzendbedrijven die op zo'n verzoek ingaan uit naam van dezelfde vrije markt niet uit de club zetten - zoals dat wel mag bij discriminatie of ontduiking van de cao. 'De ACM zou dat kunnen zien als een gedragsafspraak en dat mag niet.' Een zegsman van de mededingingsautoriteit wil daar inhoudelijk niet op ingaan, maar bevestigt dat Koops contact heeft gezocht. Binnenkort volgt een afspraak.
Ook directeur Marco Bastian van de rivaliserende branchekoepel NBBU, die ongeveer 1300 flexbedrijven vertegenwoordigt, ziet druk uit de markt. 'We zijn faliekant tegen misbruik van deze vluchtroute, zegt hij. Leden die informeren hoe ze moeten omgaan met een verzoek van een inlener krijgen te horen dat “we dat niet moeten willen”.' Maar hij weet niet of de ACM dit kan oplossen. 'Dit is een Europees probleem dat niet in Nederland is op te lossen.' Kern daarvan is het verschil in loonkosten tussen EU-landen.
Roemeen
Uitzendkrachten mogen maximaal achttien maanden in een ander EU-land werken, mits ze - afgezien van ontslag en aanvullend pensioen - dezelfde arbeidsvoorwaarden krijgen als plaatselijke werknemers. Ze blijven echter onder de sociale zekerheid in het thuisland vallen, zodat er geen gaten vallen in bijvoorbeeld hun pensioenopbouw.
Omdat de sociale premies in Oost-Europa echter veel lager zijn, zijn ze voor de inlener toch goedkoper. Volgens een recent rapport van ABN Amro kan het prijsverschil oplopen tot €3 per uur, ondanks de recente aanscherping van de EU-richtlijn. Die maakt het moeilijker om te sjoemelen met maaltijd-, reis- en verblijfskosten.
Maar volgens FNV-jurist Imke van Gardingen kan een werkgever het Roemeense basisloon nog steeds met belastingvrije dagvergoedingen aanvullen tot het Nederlandse cao-loon. Over die toeslagen zijn helemaal geen premies verschuldigd. De werknemer verdient voor Roemeense begrippen een behoorlijke boterham, maar bouwt niets extra op.
FD
0 reacties :
Een reactie posten