Huis verduurzamen levert niks op

PBL: ’afwachten is de voordeligste optie’. 



25-8-2020  Edwin Timmer en Marlou Visser

De overheid is aan zet om het klimaatakkoord te redden. Dat stelt de Vereniging Eigen Huis (VEH) nu blijkt dat het verduurzamen van woningen voor veruit de meeste huizenbezitters meer kost dan het oplevert. „Als woonlastenneutraliteit niet mogelijk is, waarmee wil de overheid ons dan wel overhalen?”, stelt woordvoerder Hans André de la Porte. 

Vereniging Eigen Huis is niet verbaasd over de conclusies van een onderzoek door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dat maandag bekend werd gemaakt. Verduurzamen blijkt, met de huidige investeringslasten en beschikbare overheidsregelingen, voor vrijwel niemand rendabel. „Niet veel huishoudens zullen hun woning kunnen verduurzamen zonder hun totale woonlasten te verhogen”, formuleert het planbureau. 

Met verduurzamen bedoelt het PBL: een huis extra isoleren, tot in elk geval een buitenschil van energielabel B, en vervolgens zelf energie opwekken met zonnepanelen zodat in de eigen elektriciteitsbehoefte kan worden voorzien. Uit de studie van PBL-onderzoeksleider Frans Schilder blijkt echter dat voor de meeste typen huishoudens de benodigde investeringen hoger zijn dan de verlaging van de energierekening die ze opleveren. 

„Voor gezinnen die toch al zuinig leven, wordt het moeilijk de investeringen rendabel te maken. Dat geldt ook voor de meeste alleenstaanden, echtparen en voor bezitters van kleinere woningen”, licht Schilder toe. „Voor huishoudens die nu hoge energielasten hebben, kan het mogelijk wel uitmaken.” Maar dat geldt alleen bij de huidige lage hypotheekrente. Als de rente stijgt en subsidieregelingen afnemen, dan is het volgens de onderzoeksleider ’een dubbeltje op zijn kant’. 

Oudere huizen  

„De uitkomst verbaast ons op zich niet”, zegt VEH-woordvoerder André de la Porte. Eigen Huis wees twee jaar geleden al, tijdens de onderhandelingen over het klimaatakkoord, op de hoge kosten die vooral in oudere vooroorlogse huizen moeten worden gemaakt om uiteindelijk van het gas af te kunnen of, tenminste deels, op een warmtepomp te kunnen draaien. 

„Uit een peiling die we toen hielden onder onze leden bleek dat een meerderheid positief staat tegenover de uitgangspunten van het klimaatakkoord. Veel leden willen best hun steentje bijdragen. Maar men is veel kritischer als het gaat om de kosten. De vraag was toen: kan de overheid garanderen dat verduurzaming een financieel verstandige investering is? Uit het nieuwe PBL-onderzoek blijkt dat het antwoord luidt: ’Nee, die garantie is er niet’.” 

Financiering 

Het verleiden van woningeigenaren was juist een manier waarop de architecten van het klimaatakkoord burgers warm probeerden te maken voor een klimaatneutraal Nederland. Ook PvdA-coryfee Diederik Samsom hintte als voorzitter van de klimaattafel Gebouwde Omgeving op woonlastenneutraliteit. Er werd zelfs een nieuwe financieringsvorm bedacht: gebouwgebonden financiering. 

Zo’n financiering zit niet vast aan de bewoner, maar aan het huis. Een met geleend geld betaalde investering zou, via een toeslag op de lagere energierekening, over langere tijd kunnen worden afbetaald, ongeacht wie de hoofdbewoner is. 

Maar ook die gebouwgebonden financiering blijkt geen financieel wondermiddel. Alleen met ’gratis geld’ is verduurzaming van huizen voor iedereen aantrekkelijk te maken, stelt het PBL, die er gelijk aan toevoegt: ’Onrealistisch, want geld is nooit gratis. Niet als het wordt geleend, maar ook niet als het uit eigen vermogen wordt gefinancierd.’’ 

Voor veel huishoudens geldt daarom volgens het PBL: ’afwachten is de voordeligste optie’. Die conclusie is een fikse tegenvaller voor de voorstanders van het klimaatakkoord. Volgend jaar al moeten de gemeenten hele wijken aanwijzen die als eerste van het gas af gaan. Als bewoners erachter komen dat ze daar flink geld op gaan toeleggen, zal dat de bereidheid niet verbeteren. 

Marjan Minnesma van Urgenda, voorvechter van een snelle ombuiging naar klimaatneutraliteit, is niet blij met de conclusies uit het rapport: „Dit helpt de transitie natuurlijk voor geen meter. Voor miljoenen mensen kan het wél zonder dat de maandlasten stijgen.” 

Kleur bekennen 

De Vereniging Eigen Huis trekt een andere conclusie: „De overheid moet kleur bekennen”, zegt De la Porte. „Als die woonlastenneutraliteit niet lukt, wat bied je huizenbezitters dan aan? Eén ding is zeker, allerlei zaken gaan verplichten, gaat het niet betaalbaarder maken.” Hypotheekadviesketen De Hypotheker relativeert het rapport. „De studie gaat uit van een bedrag van 35.000 euro om een huis in één keer energieneutraal te maken. In de praktijk zien we juist dat huizenbezitters kleine stapjes zetten’’, verklaart commercieel directeur Menno Luiten. „Weinig eigenaren bepalen hun keuze puur op basis van het financiële plaatje.’’

Eigen Huis: ’Hoe gaat overheid ons dan overhalen?’

Noordhollands Dagblad