SP Noord-Holland stelt vragen over Joods Werkdorp

Aan de leden van Provinciale Staten van Noord-Holland 



Datum ingekomen vragen : 25 mei 2020 


Vragen van de heer W. Hoogervorst (SP) over Toekomst Rijksmonument Joods Werkdorp Nieuwesluis in Slootdorp. 


INLEIDING VRAGEN 

In de gemeente Hollands Kroon staat, even buiten de kern Slootdorp – aan de Nieuwesluizerweg, het Joods Werkdorp Nieuwesluis. Het is een rijksmonument, dat uit twee componenten bestaat: het oorspronkelijke gebouw en het terrein om dit gebouw heen. Medio 2015 is bij de gemeente Hollands Kroon een principeverzoek ingediend voor de ontwikkeling van een grootschalige logiesaccommodatie voor tijdelijke medewerkers (arbeidsmigranten) op het perceel Nieuwesluizerweg 42 te Slootdorp – dit perceel omvat het ‘voormalig Joods werkdorp’. Initiatiefnemer projectontwikkelaar Joep Karel wilde op het terrein huisvestingsmogelijkheden creëren voor maximaal 280 tijdelijke arbeidskrachten werkzaam in de directe omgeving; inmiddels is dit aantal – door verzet van omgeving en gemeenteraad – teruggebracht tot maximaal 160 arbeidskrachten. 

VRAGEN 

Rijksmonument Het Joods Werkdorp Nieuwesluis nabij Slootdorp is een rijksmonument. Dit monument bestaat uit twee componenten: het uit 1934 daterende gebouw en het terrein om het gebouw heen, waar destijds woon- en werkbarakken stonden. Het Werkdorp werd gebouwd om joodse vluchtelingen uit nazi-Duitsland, Oostenrijk en andere landen op te vangen. In het dorp werden zij omgeschoold tot agrariër, bouwvakker of ambachtsman met het idee dat zij na hun opleiding zouden kunnen emigreren. In 1939 telde het Joods Werkdorp ruim 300 inwoners. 2020 66 In 1941 werd het onder leiding van SS-leider Willy Lages ontruimd. 240 bewoners worden in Amsterdamse stadsbussen naar de hoofdstad gebracht. Zestig bewoners bleven achter om voor het vee te zorgen en voor de gewassen rondom het dorp. Uiteindelijk dook een groot deel van deze laatste groep onder en overleefde de oorlog. Van de naar Amsterdam afgevoerde bewoners zouden uiteindelijk 191 arbeiders omkomen in concentratiekampen. 



Vraag 1: 
Bent u als GS bekend met de uitzonderlijke waarde van het Rijksmonument Joods Werkdorp Nieuwesluis te Slootdorp? Hoe zou u de waarde van dit monument omschrijven? 

Vraag 2: 
Welke bijdrage, in welke vorm dan ook, levert de provincie in het kader van de instandhouding van dit rijksmonument? Graag een toelichting op uw antwoord. 

Verzet 
Direct na het bekend worden van het initiatief om op het terrein van het rijksmonument een flinke hoeveelheid arbeidsmigranten te vestigen, in zowel het bestaande gebouw maar ook in op het terrein te bouwen woongebouwen, is er verzet gekomen tegen de plannen. Dit verzet kunnen we als volgt onderverdelen: 
(A) verzet tegen het toekomstig gebruik, dus tegen de aantasting van het gebouw en het terrein; 
(B) verzet tegen de komst van een locatie voor arbeidsmigranten an sich; 
(C) verzet tegen de in de ogen van velen ongebreidelde groei van het aantal locaties voor huisvesting van arbeidsmigranten in de gemeente Hollands Kroon en daarbuiten;
(D) verzet tegen de omvang van de geplande locatie voor arbeidsmigranten; 
(E) verzet tegen de leefsituatie voor de arbeidsmigrant, die ontstaat als hij of zij gehuisvest wordt op het terrein van het rijksmonument. 

Vraag 3: 
Bent u, op welke wijze dan ook, betrokken geweest bij het verzet tegen de komst van een huisvestingslocatie voor tijdelijke werknemers/arbeidsmigranten op het terrein van Rijksmonument Joods Werkdorp Nieuwesluis te Slootdorp? Zo ja: graag een overzicht van deze betrokkenheid. Zo nee: op welke wijze heeft u meegekregen dat er veel verzet tegen de plannen was? 

Vraag 4: 
Op welke wijze houdt u zicht op het aantal locaties voor de huisvesting van arbeidsmigranten in de Noordkop van onze provincie? 

Vraag 5: 
Welke rol speelt de provincie in het proces om te komen tot aanwijzen van een locatie voor huisvesting van arbeidsmigranten? Graag een toelichting. 2020 66 Als we het hebben over (E) dan is er ook elders in het land, maar ook in de politiek, veel zorg over de leefsituatie van arbeidsmigranten in huisvestingslocaties ‘bij de baas’. 

Vraag 6: 
Welke rol speelt de provincie – of zou de provincie kunnen spelen – in het bewaken van de leefbaarheidsituatie van tijdelijke werknemers/arbeidsmigranten in huisvestingslocaties als hierboven bedoeld? Graag een toelichting. Omwonenden maken zich - als we het hebben over (E) – vooral zorgen over het feit dat de huisvestingslocatie, mocht hij worden verwezenlijkt op de voorgestelde plek, in een soort “niemandsland” zal zijn gesitueerd. Er is in de wijde omgeving niets anders dan bouwland, een paar buren, nauwelijks openbaar vervoer en geen enkel ‘vertier’. 

Vraag 7: 
Hoe beschouwt u bovenstaande constatering? Zou u op dit gebied nadere voorwaarden willen en kunnen stellen? Gemeente Hollands Kroon In de raadsvergadering van 23 april jl. heeft de gemeenteraad van Hollands Kroon, na jaren van discussie en herontwikkelen van de plannen, een voorstel van het college van Burgemeester en Wethouders aangenomen om ‘in principe medewerking te verlenen aan de ontwikkeling van grootschalige logiesaccommodatie ten behoeve van maximaal 160 tijdelijke medewerkers op het perceel Nieuwesluizerweg 42 te Slootdorp, waarbij onderhoud en instandhouding van het Rijksmonument zijn geborgd’. 

Vraag 8: 
Bent u op de hoogte van de wijze waarop dit plan gaat worden gerealiseerd? Zo ja: wat vindt GS hiervan? Zo nee: waarom niet? 

Vraag 9: 
Mocht u als GS de komst van een dergelijk omvangrijke huisvestingslocatie op het terrein van het rijksmonument onwenselijk achten, welke mogelijkheden heeft u dan (nog) om dit te voorkomen of op z’n minst te sturen? 

Vraag 10: 
Mocht het antwoord bij (9) “GEEN” zijn – acht u het wenselijk dat de provincie, middels een verordening, hier wel invloed op zou moeten krijgen? Waarom wel of niet? De projectontwikkelaar geeft aan dat het realiseren van de huisvestingslocatie “de enige manier is om ervoor te zorgen dat het rijksmonument behouden blijft en ook zinvol toegankelijk voor belangstellenden”. 

Vraag 11: 
Bent u het met deze conclusie eens? 2020 66 Zo ja: waar baseert u dit op? Zo nee: welke mogelijkheden kunnen er nog meer zijn? 

Vraag 12: 
Kan de provincie (in de toekomst) een rol spelen – ook: financieel – in het behoud van het Rijksmonument Joods Werkdorp Nieuwesluis in de gemeente Hollands Kroon? Zo ja: welke mogelijkheden zijn er? Zo nee: waarom niet? 

Gedeputeerde Staten zullen de gestelde vragen zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk binnen 30 dagen na binnenkomst, beantwoorden

Prov. N-H