Alles draait om vertrouwen. Waarom dan een Coronawet?

Het kabinet begon voortvarend en slagvaardig aan de crisisaanpak, maar zet de klok nu hard terug met het plan voor een coronawet. Wordt de anderhalve meter toch slinks permanent vastgelegd. Johan 'de stikstofman' Remkes laat zien hoe het beter kan, ziet Paul van Liempt.

11-06-2020 12:13 | DOOR: PAUL VAN LIEMPT

Wie voortdurend oproept tot meer saamhorigheid en solidariteit vraagt om vertrouwen in elkaar. En wie om vertrouwen vraagt moet uiteraard zelf het goede voorbeeld geven. Een zware taak voor het kabinet, dat slagvaardig een pakket noodmaatregelen optuigde, geregeld updates verstrekt en durft te benadrukken dat het in dichte mist vaart.

Dat laatste punt is niet te onderschatten als je het afzet tegen felle criticasters van het gevoerde beleid. Je bent aanvankelijk geneigd met ze mee te gaan. Ze formuleren hun kritiek vaak overtuigend, met cijfers en gevoel omkleed. Dat gevoel uit zich vooral door de nauwelijks in te tomen woede die als stoom uit hun oren blaast. En precies daar haak ik vaak af. Want waarom mogen zij wel pretenderen een hermetisch gesloten redenering te presenteren? Hebben zij in onzekere tijden geen last van slecht zicht. Is de mist bij hen dan opgetrokken?

Tijdelijke maatregelen worden permanent

Jammer daarom dat het kabinet (samen met het OMT) van de zuivere koers dreigt af te wijken, met het voornemen tijdelijke maatregelen permanent te maken met een coronawet. Het begint sympathiek met vragen om eigen verantwoordelijkheid en saamhorigheid, maar verandert al heel snel in het klassieke cynisme van 'vertrouwen is goed, controle is beter.'

Per ministeriële regeling kunnen evenementen worden verboden, kan het openbaar worden stilgelegd en kan het kabinet hygiënemaatregelen verplicht stellen. Op straat is het verboden geen veilige afstand tot anderen te bewaren. Heel verhullend staat de anderhalve meter er niet letterlijk in. Voor je het weet openen de kranten met: 'Anderhalve meter nu per wet verplicht gesteld.' Dit soort halve omschrijvingen voeden het wantrouwen.

Volgens de Leidse hoogleraar staatsrecht Wim Voermans krijgen ministers met deze wet een blanco volmacht. De Nederlandse Orde van Advocaten is bezorgd dat bij handhaving en het opleggen van boetes willekeur kan optreden, omdat regels niet duidelijk genoeg zijn.

Vliegtuigdebat

Daarom maakte het zacht gezegd geen sterke indruk dat het RIVM geen rol wil in het vliegtuigdebat. Want waarom mag je daar wel op elkaar gepakt zitten en in restaurants, bioscopen en theaters niet? Ik weet het, als je de verschillende analyses leest zie je hoe ingewikkeld het ligt, maar neem beslissingen en maak duidelijk waarom je het zo doet. Duik vooral niet weg.

Hoe je slappe plannen moet afstraffen, laat Johan Remkes zien, die als voorzitter van het Adviescollege Stikstofproblematiek zichzelf nieuw leven heeft ingeblazen. Boven de partijen staande adviseerde hij eerder al dat de luchtvaart duurzamer moet en de maximumsnelheid omlaag moet. Nu hakt hij in op het kabinet: "De stikstofaanpak van het kabinet is veel te weinig ambitieus en de plannen zijn te vrijblijvend." Is Remkes een 'Changemaker' met vertrouwen in de toekomst? Natuurlijk, vooral getuige zijn bondige motivatie: "Als de economie straks weer aantrekt, moeten we ervoor zorgen dat stikstof de economische activiteiten niet onnodig hindert."