Op weg naar een dashboard!?
28-5-2020
Met veel aplomb is het dashboard aangekondigd, dat een beter inzicht moet bieden in de ontwikkeling van het virus. Op basis daarvan zou er dan een gericht beleid gevoerd worden.
Op zichzelf lijkt me dat een prima idee. Wel een beetje laat, want we zijn al bijna 3 maanden in deze crisis en die heeft alleen al voor de economie ca. 100 miljard gekost. Maar wat me veel meer zorgen baart is de kwaliteit van de data.
Want wat het RIVM op dat punt tot nu toe presteert, geeft je weinig vertrouwen in wat er in dat dashboard komt. Want er is een gezegde bij dataverzameling: garbage in, garbage out.
De zieke ziekenhuisopnamecijfers
Dagelijks zien we op de site van de RIVM de actuele cijfers van het aantal doden en ziekenhuisopnames. En dan ook nog in vergelijking tot gisteren of vorige week. Dat geeft dan een soort van gevoel welke kant het opgaat. Tot voor kort bracht de NOS die cijfers ook elke dag.
Als je naar de dagrapporten van het RIVM kijkt, dan zie je bij voorbeeld deze grafiek over de gemelde sterfte. Deze is van 20 mei. Geel zijn de nieuwe overlijdensgevallen.
Duidelijk is te zien dat een niet gering deel van de in het nieuws van 20 mei gemelde sterfte, personen zijn die eerder zijn overleden (de gele kleur). Drie zelfs in de maand april.
Bij de overzichten van de ziekenhuisopnames gebeurt dat in een nog sterkere mate
Zo zien we in een grafiek in het overzicht van het RIVM van 4 april, dat er op 28 februari NUL ziekenhuisopnames waren. Inmiddels is uit de grafiek af te leiden dat het op 28 februari ACHT waren. Dus bij de meldingen in de afgelopen 7 weken zijn die oude 8 gewoon mee opgeteld.
Nog één: op 18 mei werd door RIVM (en het NOS Journaal) gemeld dat er 24 nieuwe ziekenhuisopnames waren. Maar als je naar de verantwoording kijkt, dan blijken 13 van die 24 opnames, 6 tot 8 weken oud!
Als je nu op de website van het RIVM gaat kijken, dan staatbij 18 mei nu op 11 ziekenhuisopnames, dus 13 minder dan op 18 mei werd gemeld. Maar wie weet hoe dat aantal in de komende tijd nog verandert?
En zo gaat het maar door als je de data analyseert. Peter van der Nat, die dit alles heeft uitgezocht, heeft deze grafiek gemaakt met het aantal ziekenhuisopnames voorafgaande aan 18 maart, die door het RIVM zijn gerapporteerd op 4 april en op 19 mei.
Op 4 april stonden er in het overzicht van het RIVM 774 ziekenhuisopnames vermeld, die voor 18 maart hadden plaatsgevonden. Op 19 mei was dat aantal gestegen naar 1234 ziekenhuisopnames. Dus 461 oude ziekenhuisopnames zijn meegenomen in de bekendmaking van de ziekenhuisopnames tusssen 4 april en 18 mei….
Ziekenhuisopnames, de basis voor de R0 berekening
Ziekenhuisopnames is heel belangrijke informatie, omdat het RIVM haar berekening van het reproductiecijfer baseert op juist die ziekenhuisopnames.
Men vergelijkt het aantal ziekenhuisopnames van vandaag met die van 4 dagen geleden. Dat is de basis voor het R0 cijfer dat eens per week aan de Tweede Kamer werd getoond.
Als je goed kijkt dan zie je op de blauwe staafjes boven in een grijs vakje. Dat is blijkbaar een inschatting op basis van “rapportagevertraging”. Plus dat bij de presentatie aan de Tweede Kamer op 7 mei de grafiek ook nog gebaseerd was op de data tot en met 1 mei.
Ik stel vier belangrijke vragen. Die volgens mij door journalisten aan het RIVM zou moeten worden gesteld en door kamerleden aan de regering?
- De ziekenhuisopnames en de daarvan afgeleide reproductiefactor zijn de belangrijkste indicatoren om zo goed mogelijk te volgen hoe het gaat met de besmetting in Nederland van Covid-19. Hoe kan het zijn dat we bijna 3 maanden na de start van deze pandemie nog steeds niet in staat zijn de juiste cijfers per dag te verzamelen. Hoe moeilijk moet het zijn om te organiseren dat het RIVM elke dag de juiste cijfers krijgt?
- Wat is de waarde van de actuele reproductiefactor als de basisdata zo achterlopen en een deel van de cijfers inschattingen zijn?
- Wat hebben nu eigenlijk die cijfers die het journaal iedere dag meldde over de ontwikkeling van het aantal overleden en ziekenhuisopnames voor waarde, als iedere dag een niet gering deel op oude informatie berust?
- Wat voor vertrouwen moeten we hebben in de kwaliteit van de data, die het dashboard Hugo de Jonge moeten gaan voeden?
Per gemeente, hetzelfde laken, hetzelfde sjofele pak
De geodienst van de RUG heeft een mooie interactieve actuele kaart gemaakt van de cijfers per gemeente. Daar kan je o.a. zien hoe de ziekenhuisopnamen de afgelopen tijd was per gemeente.
Dit is de kaart van 28 mei.
De weektoename dus van de ziekenhuisopnames per gemeente.
Maar zijn dit nu echt de ziekenhuisopnames van de afgelopen 7 dagen of zijn het de ziekenhuisopnames zoals ze de afgelopen 7 dagen zijn binnengekomen, ook als ze verder in het verleden zaten?
Het antwoord is makkelijk te raden. Op deze kaart ziet u niet de ziekenhuisopnames die de afgelopen week plaats vonden, maar de ziekenhuisopnames die de afgelopen week in het systeem terecht kwamen, hoe oud ze ook waren.
Op deze kaart staan in totaal 70 nieuwe ziekenhuisopnames. Maar van die 70 hebben er maar 21 echt ded afgelopen week plaatsgevonden. De rest zijn ouder!
Wat heb je er dan aan als je wil weten wat het risico is van het besmet worden in een bepaalde gemeente? Neem Maastricht. Daar werden de afgelopen 7 dagen 3 nieuwe ziekenhuisopnames gemeld. Maar welke daarvan waren echt de afgelopen 7 dagen en welke van de weken ervoor? Het kan zijn dat er in het echt 0,1,2 of 3 nieuwe ziekenhuisopnames deze week waren in Maastricht.
Wat is dan de waarde van die informatie en die kaart? In ieder geval weten we zeker dat het over het geheel dus beduidend beter gaat dan deze kaart aangeeft.
Nog meer problemen bij de berekeningen van de reproductiefactor
En dan is er is nog een probleem met de registratie van de ziekenhuisopnames. Beeld je even in. Het is 1 april en je hebt als arts een patiënt waarvan je denkt dat die eigenlijk naar het ziekenhuis moet. Maar je weet hoe overvol het daar is. Wat doe je dan?
Het is inmiddels 28 mei. En je staat als huisarts voor dezelfde beslissing. Maar nu weet je dat het niet overval is in het ziekenhuis. Verwijs je die patiënt dan niet makkelijker naar het ziekenhuis dan 7 weken geleden?
Laten we zeggen dat er om die reden nu 25% meer patiënten naar ziekenhuizen worden gestuurd……
Dat betekent dus dat de R0 toeneemt. Maar niet omdat het aantal besmette personen is toegenomen. Je meet vooral de veranderingen in de overwegingen van huisartsen.
Van Dissel liet op 20 mei tijdens zijn presentatie deze grafiek zien
De bedoeling was om aan te geven dat we kijken in een achteruitkijkspiegel, waarbij de ziekenhuisopnames gemiddeld ongeveer 14 dagen na de besmetting plaats vinden. Dus de Reproductiefactor heeft sowieso al een “vertraging” van 14 dagen.
Maar wat is die achteruitkijkspiegel waard, als de cijfers vervolgens zo onbetrouwbaar zijn. Eigenlijk had er nog een melding in de achteruitkijkspiegel moeten staan.
Daarom schreef ik ruim 3 weken geleden dit blog met de titel “Zeilen in de mist, met oude kaarten en een kapot roer”.
Hoe is een goed beleid te voeren als je informatie waarop je baseert zo slecht is? In één van de grootste crises uit onze vaderlandse geschiedenis!
Wanneer nemen degenen, die verantwoordelijk zijn in ons land nu eindelijk echt hun verantwoordelijkheid?
0 reacties :
Een reactie posten