'Stikstof in een verstikkend politiek debat'

Grote inspanningen, kleine effecten

1-4-2020

'Stikstof in een verstikkend politiek debat'

Het stikstofbeleid is vastgelopen en dat is niet voor het eerst. Tien jaar geleden was dit ook al het geval. De enorme complexiteit van de stikstofwetgeving en stikstof-rekenmodellen zijn daar debet aan. De oplossingen om de wetgeving juridisch weer vlot te trekken, blijken geen oplossing voor de ecologie en economie. De maatregelen missen bovendien een deugdelijke kosten-effectiviteits analyse. De effectiviteit en efficiëntie van bestedingen is daardoor niet controleerbaar.

Grote inspanningen, kleine effecten

Momenteel worden maatregelen ingevoerd om de stikstofwetgeving weer vlot te trekken. Daarbij is de juridische kant van het stikstofverhaal leidend. Maar wat betekenen die maatregelen voor de ecologie en de economie? De stikstofdepositie zou volgens de ecologie gemiddeld met zo’n 600 mol/ha/jaar omlaag moeten, om in de buurt te komen van de kritische depositiewaarden van natuurgebieden. Doen de voorgestelde maatregelen dat ook?

- De verkeersmaatregel (snelheidsbeperking) die onlangs is ingevoerd, brengt de stikstofdepositie op natuur met 1,2 mol omlaag;

- Het uit de markt halen van 10% van de varkensrechten (saneringsregeling varkenshouderij), brengt de stikstofdepositie gemiddeld met 1 tot 5 mol omlaag;

- Het aanleggen van een landbouwvrije bufferzone van 5 kilometer rondom een natuurgebied (dit gaat om tientallen bedrijven die dan moeten verdwijnen), brengt de depositie met 200 tot 400 mol omlaag. Als om ieder natuurgebied een landbouwvrije zone van 5 kilometer moet worden aangelegd, blijft er op het platteland vrijwel geen ruimte meer over voor landbouw. Dat komt door het relatief grote aantal natuurgebieden. Deze optie is daarom niet realistisch. Het uitkopen van een of enkele 'piekbelasters' per natuurgebied, zoals het kabinet wil, levert nauwelijks vermindering van de depositie op.

Voor het juridisch vlot trekken van de stikstofregelgeving, maken een paar gram stikstof een groot verschil. Aan de ecologie draagt het vrijwel niet bij. Voor de economie (en bedrijfsleven) betekent het hoge kosten.

Aandeel landbouw in stikstofdepositie

De uitkomst blijkt afhankelijk van het gekozen uitgangspunt: neem je heel Nederland, de Natura 2000 gebieden, of stikstofgevoelige habitats met een kritische depositiewaarde < 2400 mol/ha/jaar? M.a.w. kijk je vanuit een beleidsmatig, juridisch of ecologisch gezichtspunt? Wij hebben gekozen voor het juridische gezichtspunt aangezien de (voorgestelde) maatregelen worden ingesteld om de regelgeving juridisch vlot te trekken. Met het vervallen van de PAS-wetgeving, is ook de PAS-lijst met 118 natuurgebieden (van de 161) vervallen. De Habitatrichtlijn en Natuurbeschermingswet zijn nu het uitgangspunt, beide spreken over bescherming van alle natuurgebieden. De landbouw heeft een aandeel van 35% in de stikstofdepositie op alle natuurgebieden. De oppervlakte van heel Nederland betrekken in de depositieberekening, zoals de Rijksoverheid doet, mist juridische grondslag (de landbouw heeft in deze berekening een aandeel van 46%). Vanuit ecologisch gezichtspunt zijn de stikstofgevoelige habitats relevant (dan is het aandeel landbouw 41%).

Download hier het complete rapport: mesdag-fonds.nl/upload/ck/…

Nieuwsgrazer