‘Het nieuwe normaal’ bestaat niet!

Wij leven in Nederland in ‘een intelligente lockdown’.

30-4-2020

Onze minister-president – woordkunstenaar  in hart en nieren – heeft dit begrip bedacht en heel velen hebben het hem inmiddels nagezegd. Want wie participeert in een intelligente lockdown, is zelf dus ook intelligent. Toch heeft nog niet iedereen door dat het nieuwe normaal heel abnormaal is, schrijft Philip van Tijn.

17.200.000 intelligente mensen binnen ons Koninkrijk – wie had dat ooit gedacht! Er gaan nu en dan stemmen op om naast onze onvolprezen gebarentolk de persconferenties van de regering te laten tolken in vier, vijf of zes talen, maar dat is bij een intelligente lockdown en een intelligent volk natuurlijk niet nodig. Daar heeft iedere migrant zich binnen een paar maanden het Nederlands voldoende eigengemaakt om begrippen als corona, virus, quarantaine, intensive care en lockdown te begrijpen.

Op de hoogte blijven van de laatste achtergronden en commentaren van Elsevier Weekblad? Meld je nu aan voor onze nieuwsbrief

Geen rol voor supranationalisme

Hoe intelligent onze intelligente lockdown is, kunnen we pas over een aantal jaren analyseren. Dan zijn een paar duizend casestudies, proefschriften en romans verschenen over de wijze waarop Covid-19 in 2020 huishield en wat we daar – slim of dom – tegen deden. Eén ding staat nu al als een paal boven water: supranationalisme speelt in de coronacrisis geen rol, integendeel, nationalisme viert hoogtij.

Dat betekent dat supranationalisme op de lange duur alleen zinvol is, als er voor de deelnemende landen en volken profijt in zit en ook dat elke mate van dwang, hoe subtiel ook, niet helpt. Tot die overtuiging was menigeen natuurlijk al eerder gekomen, maar er is geen beter voorbeeld dan deze crisis om dat duidelijk te maken. Wopke Hoekstra hoefde je dat al helemaal niet meer te vertellen: een Nederlander met Friese wortels en een studie in het Franse Fontainebleau.

Liever een voorzichtige dan een abrupte poging tot herstel

Toch beginnen er barstjes en scheurtjes te komen in onze intelligente lockdown. Niet dat Rutte er opeens anders over gaat denken (hoewel dat, naar men zegt, Rutte nogal eens overkomt). Onze premier stáát voor zijn overtuiging, wijkt niet voor de waan van de dag en verkoopt zijn coronabeleid met verve. Zijn populariteit stijgt met de dag en dat kun je vervelend vinden, maar het is, in elk geval qua corona, verdiend.

Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van Elsevier Weekblad.

Bekijk de mogelijkheden voor een (digitaal) abonnement hier

De zwabberaars zijn juist degenen die een maand geleden om het hardst riepen dat er een lockdown moest komen  – liever vandaag dan morgen en een intelligente hoefde het niet te zijn – en die nu om het hardst roepen dat het wel lang genoeg heeft geduurd en dat de economie op gang moet komen. De eerste protesten op straat, ook nog in weerwil van het samenscholingsverbod, waren er al .

Ik schreef het al: pas over vele jaren zullen we weten wat in deze weken en maanden (en misschien wel jaren) de hoogste wijsheid is geweest. Maar voor sommige dingen heb je niet eens de kennis achteraf nodig. Een kind, en zeker een kind in zo’n intelligent land, begrijpt dat de kans op een nieuwe uitbraak groter is naarmate je eerder het gewone leven, zoveel als mogelijk, hervat. De terugval zal dan veel meer economische schade veroorzaken dan een voorzichtig herstel.

Er is geen tegenstelling tussen gezondheid en economie

Daarmee kun je ook de tegenstelling tussen gezondheid en economie in de vuilnisbak gooien, net als de tegenstelling tussen jongeren en ouderen. Nog los van het feit dat veel ouderen vandaag de dag nog gewoon aan het arbeidsproces deelnemen en dus ook economisch belanghebbenden zijn. Ouderen hebben misschien het voordeel dat ze per definitie in hun leven meer hebben meegemaakt dan jongeren, maar dat is ook lang niet altijd het geval.

Lees ook: Hoe repareren we de economie na de coronacrisis?

Het optimale moment vinden – dat is heel wat ingewikkelder dan het ei van Columbus neerzetten of de gordiaanse knoop doorhakken. Het feit dat vrijwel alle landen dat op een ander moment, in een ander tempo en via een andere route doen, spreekt boekdelen.

En dan? In welke wereld bevinden wij ons na opheffing van de al dan niet intelligente lockdown? Hier moet ik afscheid nemen van Ruttes denkbeelden. Want een andere bekende en veelgeciteerde uitdrukking is ‘het nieuwe normaal‘, soms met als toevoeging ‘… in de anderhalve-metersamenleving‘.

Dat nieuwe normaal kan nooit normaal worden, omdat de maatschappij én het individu daarop niet zijn ingesteld. Je kunt wel wat kunstgrepen uithalen, maar dat is niet meer dan lap- en stutwerk. Een samenleving kan zo niet echt functioneren en ook Rutte mag ons als leider in barre tijden geen rad voor ogen draaien. Kom, Mark geef het eerlijk toe: met een aanwezig virus en zonder vaccin gaan we toe naar het nieuwe abnormaal.

ELSEVIER