Recht uit zijn huis keek hij uit op een dependance van het hoofdkwartier van de PvdA, toen dat nog op de Herengracht zat. Iets naar rechts blikt hij op het woonhuis annex advocatenkantoor van Theo Hiddema. Met hem is Syp Wynia bevriend. En steekt Wynia zijn hoofd buiten de deur, dan heeft hij net zicht op het keldertje van de partij van Hiddema, Forum voor Democratie, op de Herengracht.
Je zou bijna zeggen, dat maakt de Blauwburgwal, misschien wel het kortste grachtje van Amsterdam, een politiek brandpunt. Citeer het krachtige ’Ik wil gelezen worden’ van Multatuli, die ooit woonde in de Korstjespoortsteeg en dus een achterbuurman was, en je komt in de totale uitgevers-mood.
Dat is dus precies wat Syp Wynia, nu 67, overkwam toen hij zijn Uitgeverij Blauwburgwal lanceerde. Met een paar compagnons en gevestigd op zijn woonadres. Al houdt hij de logistiek vakkundig buiten de deur en vind je in huize Wynia geen stapels dozen vol exemplaren van de eerste uitgave ’Tegen de onzin’, van de hand van de uitgever zelf en bij elkaar getikt in zijn buitenhuis in Jisp.
Bruiloftsloot
Dat staat daar op een eiland in de Polder Wormer Jisp en Nek tussen de Ketelsloot en de Bruiloftsloot, genoemd naar molens die er ooit stonden, dat hij pacht van de Gereformeerde Kerk.
Wynia’s wortels liggen in Friesland. „In een dorpje met 1500 inwoners, waarvan twee derde gereformeerd was en de rest hervormd of onkerkelijk. De gereformeerden gingen naar de christelijke school en de anderen naar de openbare. Ik behoorde tot de kleine groep hervormden op de School met den Bijbel. Daar heb ik goed de zaak kunnen bekijken en ben ik gereformeerdoloog geworden.” Omdat zijn echtgenote, met wie hij 43 jaar is getrouwd, een katholieke opvoeding genoot, maakt Wynia er aanspraak op kwesties vanuit vele perspectieven te kunnen bekijken.
In de jaren zeventig organiseerde hij het eerste Zomerfestival in Groningen. „Het is er nog steeds”, zegt hij met enige trots. Voor Dagblad van het Noorden schreef hij over popmuziek. Daar had hij het tot chef kunstredactie gebracht toen Het Parool hem in 1988 wegkocht om politiek verslaggever te worden in Den Haag. „Daarna heb ik zes jaar Brussel gedaan en in 1997 maakte ik de overstap naar Elsevier als politiek commentator en economisch columnist.” Dat jaar verhuisde hij ook naar Amsterdam.
Verwarring
De rollen bij Elsevier brachten verwarring bij de lezers, ’omdat ik in mijn commentaren vaak over economie schreef en in mijn columns op de economiepagina’s over politiek’. Toen hij was gestopt bij Elsevier, kwam Wynia niet in een zwart gat. Hij was al een online platform gestart: Wynia’s Week. Lezers kunnen er gratis terecht en dat blijft ook zo, verzekert hij, andermaal zijn achterbuurman aanhalend: ’Ik wil gelezen worden!’ „Ik blijf doen wat ik mijn hele leven al deed: journalist zijn. Ik wil een factor zijn in het debat, maatschappelijk relevant. Het is leuk te zien dat je als tandeloze burger niet helemaal machteloos bent.”
Wynia’s Week heeft wel abonnees, maar die betalen een vrijwillige bijdrage. De verdiensten komen uit de boekverkoop, is het idee. „Wynia’s Week is de winkel van mijn eigen uitgeverij.” Daarop staan nu al stukken, die zijn bedoeld om in druk te verschijnen, bijvoorbeeld de serie ’De linkse kerk’, die nog dit jaar uitmondt in een boek met bijdragen van andere auteurs en een paar van Wynia zelf. „Dat sinds een halve eeuw heel gereformeerd Nederland, zie de EO, kijk naar ChristenUnie, steeds de afslag naar links neemt, is niet eerder beschreven.”
De eerste afslag naar links markeert Wynia in begin jaren zestig, toen het opgeven van de kolonie Nieuw-Guinea speelde. Sieuwert Bruins Slot, prominent lid van de Gereformeerde Kerk, hoofdredacteur van Trouw en ARP-Kamerlid ’zei tegen alle conservatief-koloniale lijnen in dat wij Nieuw-Guinea op moesten geven en maakte daarmee de tournure naar een post-koloniale cultuur’. Het in maatschappelijke vraagstukken ’linksaf slaan’ werd sindsdien bon ton voor het confessionele volksdeel, of het nu gaat om kernwapens, consuminderen, vluchtelingen of het klimaat.
Waanzin
In ’Tegen de onzin’ is Wynia een ’verbaasde verslaggever’ die zijn observaties doorspekt met zinnen als ’wanneer stopt deze waanzin’, ’het is ongelooflijk maar waar’ etcetera. „Als lezer komt je het vrij snel tegen in mijn boek, maar ik heb er jaren over gedaan om tot dit inzicht te komen. Ik volg de politiek al een halve eeuw. Gaf bij wijze van spreken al college aan mijn klasgenoten over hoe de wereld in elkaar zit. De afgenomen interesse in democratie valt mij op. En niemand die zich afvraagt of dit wel is wat de mensen willen. Verbijsterd ben ik eerder dan boos, nee. Wel is er alle reden voor burgers van Nederland om boos te zijn.”
„Ik ben geen adept van niemand, ik koester mijn onafhankelijkheid. Soms kapen politici wat van mij, dat betekent dat ik ertoe doe. Ik ben een kritische volger van de gevestigde orde, waar in de Nederlandse media niet veel ruimte voor is. Ik neem er de tijd voor en heb er misschien ook een beetje talent voor. Noem je me rechts? Ik ben waarnemer, al heel lang. Als je kijkt naar alles wat ik signaleer, als er een kern is in mijn werk, daar ben ik ook later achtergekomen, dan is dat dat ik de burger centraal stel. Is dat conservatief? Ik zou eerder zeggen links. Wat ik afloop zou een hele linkse agenda kunnen zijn: luisteren naar burgers en ze geen dingen beloven die je ze niet geeft.”
Schrijven tegen ’opeenstapeling van schadelijke malligheid’
Volgens Syp Wynia wonen wij in een land in de knoop. Hij onderbouwt dat met het signaleren van onzin, vooral als gevolg van ’emobeleid’ van de gevestigde politici. Premier Rutte voorop, die de afgelopen tien jaar het ene onzinbesluit na het andere liet passeren. Maar eigenlijk ook al door al die minister-presidenten die hem voorgingen. De emotie regeert ons land. Vandaar ook de titel van Wynia’s jongste boek: ’Tegen de onzin’.
Een verklaring geeft hij ook, voor dit ’onzinbeleid’. Nederland wil namelijk koploper en gidsland zijn in de wereld. Wie in ons land met succes het moreel leiderschap weet op te eisen, kan elk debat sturen. Vandaar dat er altijd maar weer beslissingen worden genomen, tegen de belangen van de burgers in. ’Om gek van te worden. De waanzin regeert - dat moet het wel zijn.’
Voorbeeld van die ’waanzin’ is in Wynia’s ogen dat we van het aardgas af moeten. We gingen ’in een emotionele vlaag van tunnelvisie en groepsdenken het aardgas zó veel kwaads toedichten, dat we het aardgas wilden straffen. Daarbij gingen we eraan voorbij dat aardgas het minst slechte van de fossiele brandstoffen is en niet als eerste, maar juist als laatste uitgefaseerd had moeten worden’, schrijft Wynia.
Pubermeisjes
En welke onzinbesluiten zijn er nog meer? Dat ons land internationaal voortaan ’Netherlands’ wil heten. ’Holland’ en ’The Netherlands’ hebben afgedaan. Meer iets voor pubermeisjes, ’of transgenders, die eerst Sander heetten en daarna Wendy. Een naamwissel is iets voor wie op zoek is naar een identiteit, liefst een andere identiteit omdat de huidige in de weg zit’.
De succesvolle strijd tegen Zwarte Piet is in de ogen van Wynia ook een voorbeeld van hoe een minderheid het hele land haar wil op weet te leggen. Sinterklaas is als volgende aan de beurt, voorspelt hij, ’Winkelconcerns durven zich er niet meer aan te branden’.
Het oudejaarsvuurwerk, paasvuren, strandvuren, alle leuke dingen worden ’de lager opgeleide, autochtone, witte en bovengemiddeld masculiene Nederlanders afgenomen’. Alle dingen die ’meer van de verliezers, dan van de winnaars van de globalisering, de digitalisering, de duurzamisering en de diversificatie’ zijn. Ervoor in de plaats komen geïmporteerde tradities: na moederdag nu ook Valentijnsdag, Halloween, Black Friday en allochtone religieuze feesten.
Als klap op de vuurpijl is er een kleine club milieuactivisten die onder de vlag van Urgenda met een rechterlijke uitspraak de politiek de pas afsnijdt. Een ’juridisch gekkenhuis’ dreigt omdat clubs als deze zelf kunnen claimen het algemeen belang te vertegenwoordigen op grond van een ’ongelukkig’ wetsartikel. ’Je kunt als particulier onder de dekmantel van een rechtspersoon (stichting, vereniging) naar de rechter stappen om het hele raderwerk van de staat stil te zetten of van koers te laten veranderen. Het is ongelooflijk, maar waar.’ Om een eind te maken aan deze ’opeenstapeling van schadelijke malligheid’ moet dat artikel uit de wet snel worden geschrapt, stelt Wynia voor.
Postcodeloterij
Zo behandelt hij in zijn boek het ene na het andere thema, vanuit de verbijstering dat dit allemaal maar kan in ons land. Hij vraagt aandacht voor het fenomeen lobbyclubs: ’Kluwen van hoogst invloedrijke groepen en groepjes die voor honderden miljoenen euro’s per jaar leven van de ontwikkelingshulp van minister Kaag en met dat geld Nederland en de Nederlanders de maat nemen. Vooral over zaken als ’duurzaamheid’ en ’diversiteit’. Dit speelt zich af in het halfduister van de politiek en het wordt hoog tijd dat het zichtbaar wordt, zodat er een eind aan kan worden gemaakt.’
Een grote boosdoener op dit vlak is de Postcodeloterij, die Urgenda ’sinds 2013 met 8,3 miljoen euro op de been hield’. Wynia ziet Urgenda ’samen met de Postcodeloterij als de feitelijke bovenbazen van Nederland’.
Met geld dat vanuit de Postcodeloterij de samenleving in vloeit, worden in zijn ogen allerhande oncontroleerbare dingen gedaan. Het moet niet verbazen als Wynia dit in een volgend boek nader uitwerkt.
Wynia reist met ’Tegen de onzin’ boekhandels langs. Vrijdagavond 13 maart is hij om 19.30 uur bij Plukker in Schagen en zondag 22 maart om 13.30 uur bij Scheltema in Amsterdam. Bordjes met slagzinnen voorziet hij van commentaar, over de kabinetten-Rutte, klimaatbeleid en diversiteit.
Noordhollands Dagblad
0 reacties :
Een reactie posten