FD 2-3-2020 Laurens Berentsen
____________________________________________________________________________
- Producenten van duurzame energie kunnen dit najaar inschrijven op subsidie uit een pot van €5 mrd.
- Minister Wiebes zei bij de aankondiging niets over de bekostiging.
- Critici stellen dat het kabinet daarmee over zijn graf heen regeert en controle door de Tweede Kamer bemoeilijkt.
Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft met tromgeroffel een subsidie van €5 mrd aangekondigd voor bedrijven die duurzame energie opwekken en de CO₂-uitstoot verminderen. De bewindsman vertelt er echter niet bij dat vooral huishoudens opdraaien voor de kosten, stellen critici. Die krijgen zo meteen een hogere energierekening.
Anders dan andere subsidies
Wiebes stuurde vorige week een persbericht de wereld in en een brief naar de Tweede Kamer. Daarin maakt hij bekend dat EZ dit najaar €5 mrd uitdeelt om de energietransitie te bevorderen. Maar de VVD-politicus zwijgt over de financiering van de vernieuwde Subsidieregeling Duurzame Energieproductie, de SDE++.
De SDE is anders dan andere subsidies. De overheid bekostigt deze subsidie niet uit de algemene middelen. Sinds 2013 betalen huishoudens en bedrijven de Opslag Duurzame Energie (ODE) op hun gas- en elektriciteitsverbruik. Met de opbrengst compenseert EZ producenten voor de extra kosten die zij maken voor duurzame energieopwekking.
De bijzondere systematiek begint te knellen, omdat er steeds grotere bedragen zijn gemoeid met de SDE/ODE. Voor dit jaar zijn de uitgaven op €2,4 mrd geraamd en voor 2024 op €3,1 mrd. EZ hoeft geen reserveringen in zijn begroting te maken omdat het ministerie naar believen aan de ODE-knop kan draaien. In de praktijk beperkt de opslag wel degelijk de speelruimte van toekomstige kabinetten. Die moeten de koopkracht van huishoudens en de lastendruk voor bedrijven in de gaten houden.
Transparant zijn
Het kabinet maakt goed sier met een subsidie voor CO₂-reductie, maar de belastingverhoging die daaraan vastzit legt het stilletjes op het bord van het volgende kabinet, schrijft fiscalist Michiel Spanjers in het Weekblad Fiscaal Recht. Hoogleraar regulering energiemarkten Machiel Mulder valt de columnist van het vakblad bij. 'Vroeg of laat merken energieafnemers dat zij moeten betalen', zegt hij. 'Dan kun je daar maar beter meteen transparant over zijn.'
Spanjers spreekt liever niet van een opslag maar van een belasting, omdat de ODE voor energieverbruikers op hetzelfde neerkomt als de energiebelasting. De opslag of belasting heeft zijn bijzondere aandacht; hij onderzoekt het belastingbudget en de controle daarop door het parlement.
Flink verhoogd
De afwijkende systematiek van de SDE/ODE bemoeilijkt de controle van het parlement op de overheidsinkomsten en -uitgaven, zegt Spanjers. Des te 'ongemakkelijker' vindt hij het dat Wiebes niets zegt over financiering van de toekomstige verplichtingen die EZ aangaat.
Mulder wijst erop dat de ODE in de voorbije jaren al flink is verhoogd. De Groningse hoogleraar is het eens met het uitgangspunt dat verbruikers betalen voor de energietransitie. Hij tekent er wel bij aan dat een onevenredig groot deel van de kosten bij de kleinverbruikers belandt. Dat komt omdat de politiek het bedrijfsleven heeft ontzien — uit concurrentieoverwegingen.
Klimaatakkoord
Bij de totstandkoming van het Klimaatakkoord in 2019 is aandacht besteed aan de bekostiging van de SDE++, zegt Herman Vollebergh, die als onderzoeker van het Planbureau voor de Leefomgeving betrokken was bij de plannen voor CO₂-reductie. 'De financiering was een van de spannende onderwerpen', zegt hij. Het akkoord gaat ervan uit dat de ODE in 2030 €3,3 mrd oplevert.
EZ laat in een reactie weten dat de bekostiging van de SDE++ vorige week onvermeld bleef, omdat daaraan niets is veranderd in vergelijking met de bestaande SDE.
FD
0 reacties :
Een reactie posten