Afbeelding: viatire.com.








Een bijdrage van Reynier Pronk.
Het primaire doel van een project is om iets op te leveren dat een probleem oplost of een kans benut. Aangezien de oplevering van de projectresultaten ergens in de toekomst plaatsvindt, spelen daarbij nogal wat onzekerheden een rol. Immers: er kan van alles gebeuren waardoor de beoogde resultaten niet redelijkerwijs te realiseren zijn binnen de gestelde randvoorwaarden. Ook kan het nut van het hele project op een gegeven moment ter discussie komen te staan.
Nu is het voordeel van gestructureerd projectmanagement, dat er niet alleen aan oplossingen wordt gewerkt, maar dat tevens het vehikel wordt bedacht waarmee het project efficiënt en effectief kan worden uitgevoerd en beheerst. Dit geldt zowel voor de uitvoering als voor de besluitvorming.
Om dit laatste gestalte te kunnen geven is er een ‘eind-beslisser’ nodig die gedurende de looptijd van het project kan ingrijpen als dat nodig is. Diens bevoegdheid moet inhouden dat er niet alleen op tevoren bepaalde momenten kan worden bijgestuurd, maar ook dat het project te allen tijde kan worden afgeblazen als te voorzien is dat het project gaat falen.
Daartoe heeft de (in PRINCE2 termen) Executive een dashboard aan instrumenten, een stuur en een rempedaal. De klokjes op het dashboard tonen de voor het betreffende project belangrijkste zaken om op te letten.
Voordat de Executive achter het stuur kruipt zal hij een paar belangrijke onderwerpen checken. Waartoe dient het project? Is dat voor alle partijen duidelijk? Is zeker gesteld dat er voldoende draagvlak is? Is er een overzicht van alle op leveren resultaten en hun onderlinge afhankelijkheden? En nog veel meer, maar dan valt u in slaap.
Al eerder heb ik moeten vaststellen dat er geen enkele samenhang is tussen de diverse onderdelen van het klimaatplan (dat er ook niet is).
  1. Eerst worden elektrische auto’s gepromoot, dan blijken er niet genoeg laadpunten te zijn en vervolgens blijkt de infrastructuur het niet aan te kunnen. Verzwaring van het net gaat volgens TenneT nog zeker vijf jaar duren en, by the way, beste overheid stort svp. nog even wat geld in onze kas, dan praten we daarna verder.
  1. Groningers kregen bij wijze van compensatie van de geleden schade zonnepanelen op hun dak aangeboden. Daarmee is men gestopt, want het elektriciteitsnet kan het niet aan.
  1. Plannen om grootschalig bij Delfzijl zonnepanelen op de vernieuwde zeedijk aan te leggen, zijn om dezelfde reden voor onbepaalde tijd opgeschort.
  1. De eerste (pilot) wijken worden van het gas afgedwongen in Purmerend, Utrecht en Rotterdam *) (de laatste vrijwillig, althans, de VVD wethouder wil het; de bewoners echter niet). Weerstand alom; de bewoners moeten namelijk honderden euro’s aan kosten maken en straks meer huur gaan betalen. Of het bij strenge winters warm genoeg wordt, valt te betwijfelen. De overheid weet niet anders te verzinnen dan de terecht onwillige bevolking uit te schelden voor gasklevers (daarin is de overheid wél creatief).
  1. De overheid, die tegenwoordig geen verantwoording meer aflegt aan de tweede kamer, maar door een merkwaardige rechtsgang geheel wordt bestierd door de heer Rotmans en mevrouw Minnesma van URGENDA en achter de coulissen (koning) Boudewijn Poelmann, had al z’n kaarten gezet op biomassa. Nu loopt iedereen daar tegen te hoop en wordt het voor de overheid a-hell-of-a-job om de klimaatdoelen te halen (hetgeen feitelijk papieren CO2 reductiedoelen zijn, want het doet niets voor het klimaat) omdat ze alle overige werkbare opties tevoren hebben uitgesloten: Geen gas, geen kernenergie, geen kolen en straks dus ook geen biomassa.
  1. De overheid heeft verzuimd om het zo bitter nodige brede draagvlak te bewerkstelligen. Burgers mochten niet aan de klimaattafels aanschuiven, omwonenden die tegen windmolens waren werden geweerd bij de sessies van Nijpels over de plaatsing ervan in hun achtertuinen en de RES bijeenkomsten mochten slechts door een zeer beperkt deel van de bevolking worden bijgewoond, waarbij ze mochten aangeven wáár de ‘parken’ moeten komen en niet óf ze er moeten komen.
  1. De weg die kennelijk doelbewust gekozen is kan niet anders dan doodlopen. Die weg houdt blijkbaar in:
  • Burgers voortdurend de stuipen op het lijf jagen met dystopische verhalen (MSM, Bregman e.v.a.)
  • Het buiten de democratie plaatsen van elk besluit over de transitie, door het referendum af te schaffen (D66), het hele onderwerp buiten de verkiezingen te houden en
  • Een dictatoriale organisatie op te tuigen buiten de democratische structuren om (RES).
Burgers worden door onze overheid behandeld als dementerende bejaarden die, eerst wordt wijs gemaakt dat hun buurt te onveilig voor ze aan het worden is om ze vervolgens met een smoesje mee te lokken naar de gesloten afdeling van een verzorgingstehuis om daar te verkommeren.
In elke training over project management kan men leren dat een project nog zulke prachtige ‘producten’ kan opleveren, maar zonder draagvlak is het resultaat nul komma zero.
Ik begon dit relaas over bijsturing. Dat kent de overheid niet. Er is ook niemand die aan het stuur zit. Projecten bij de overheid worden via de Tweede en Eerste Kamer naar binnen gerommeld en als er eenmaal tot uitvoering besloten is, kan de hele wereld instorten, maar het project gaat ijzerenheinig door, waarbij de uitvoering ook nog geheel wordt overgelaten aan het profiterend bedrijfsleven.
Doelstelling
Het is geen klimaat- maar een CO2-reductie doelstelling. Dat is niet hetzelfde als de achterliggende klimaatdoelstelling.
Voorbeeld: het waterpeil in de vaart achter mijn huis dreigt op termijn te stijgen en de straat te overspoelen. Nu krijg ik de opdracht om 1.000 liter water uit de vaart te scheppen. Dan kan ik de doelstelling halen, maar het waterpeil stijgt door omdat de buren (India, Afrika, China) er steeds meer water in lozen. Mijn doelstelling heb ik dan gehaald, maar helpen doet het niets.
Inferieure Producten
Alle gekozen oplossingen (wind, zon, EV’s, warmtepompen) zijn slechter dan de bestaande en zijn ook nog eens flink duurder. Wil je draagvlak hebben, dan moeten de ‘producten’ op z’n minst even goed functioneren als de bestaande en liefst beter.
Baten
Daarover kan ik kort zijn: die zijn er niet. De burgers gaan er alleen maar op achteruit en krijgen daar niets voor terug. De overheid heeft als enige bate dat zij kunnen melden dat ze zich houden aan de (te lichtzinnig) aangegane verplichtingen van het akkoord van Parijs. Ook ontlopen ze, met een beetje mazzel, wellicht de knoet van Minnesma c.s.
Eindconclusie
Er is geen business case er zijn geen baten er is geen dashboard en er is geen stuur. Dat laatste heb je ook helemaal niet nodig als er geen bestuurder is.
Zo’n project dendert van de berg af, botsend tussen vangrail en rotswand, om uiteindelijk in het ravijn te eindigen. Daarna kruipen de verantwoordelijke politici uit het wrak, kloppen hun kleren en hun blazoen schoon en zeggen: ‘Jeetje, met de kennis van nu hadden we anders moeten doen… ‘
*) Pilots worden nimmer in Aerdenhout, Bloemendaal of Wassenaar gehouden.