Forse rekenfout in klimaatplan: hogere kosten voor huiseigenaren

Huiseigenaren en woningcorporaties zijn fors meer geld kwijt om huizen te vergroenen dan het kabinet tot nu toe heeft voorgespiegeld. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) geeft toe dat de kosten te laag zijn ingeschat. ,,Het gaat om grote bedragen.’’



Peter Winterman 13-2-2020


Het PBL rekende vorig jaar uit wat de nationale kosten zijn van de maatregelen in het Klimaatakkoord. Een van die maatregelen is dat tot 2030 zo’n anderhalf miljoen huizen beter worden geïsoleerd en van het gas af gaan. De woningcorporaties moeten daarin het voortouw nemen en zijn daar honderden miljoenen euro’s aan kwijt.

De koepel van woningcorporaties, Aedes, klaagde vorig jaar dat het Planbureau voor de Leefomgeving de kosten voor vergroening van woningen te laag heeft ingeschat. Daarop zijn de rekenaars van het PBL in overleg gegaan met Aedes. Navraag door deze krant leert dat het PBL recent heeft erkend dat het niet alle kostenposten heeft meegenomen in de doorrekening. 

Aannemer

Zo heeft het PBL geen rekening gehouden met de extra kosten die aannemers bij een verbouwing in rekening brengen voor winst en risico. ,,Een aannemer wil winst maken en brengt daarvoor vaak een vast percentage in rekening’’, zegt PBL-onderzoeker Nico Hoogervorst. ,,Dat hebben we niet meegenomen, terwijl het wél relevant is.’’

Ook heeft het PBL niet meegerekend dat de kosten voor architecten, constructeurs en installatieadviseurs stijgen als geplande renovaties worden uitgebreid met klimaatmaatregelen. ,,Bij een toekomstige doorrekening zullen we daar wel rekening mee houden’’, stelt Hoogervorst. Verder is het rentepercentage op geldleningen aan corporaties voor verduurzaming te laag ingeschat door het PBL.

Bouwkosten

We hadden vorig jaar nog niet voorzien dat de bouwkosten zo hard zouden stijgen

Nico Hoogervorst, onderzoeker Planbureau voor de Leefomgeving

Volgens Aedes zijn de vergroeningskosten zo’n 40 tot 50 procent hoger dan in de doorrekening van het PBL van vorig jaar. ,,Dat klopt niet, het verschil is veel kleiner’’, zegt Hoogervorst, die nog geen exacte percentages kan noemen. ,,Het gaat wel om grote bedragen’’, erkent de onderzoeker.

Dat de vergroening van huizen in Nederland duurder gaat uitpakken dan gedacht, komt ook door de gestegen bouwkosten. ,,We hadden vorig jaar nog niet voorzien dat de bouwkosten zo hard zouden stijgen’’, zegt Hoogervorst. ,,Bij volgende ramingen zullen die cijfers geactualiseerd zijn.’’

Verkeerd voorspeld

Het is niet voor het eerst dat het PBL onder vuur ligt vanwege haar rekensommen. Precies een jaar geleden kreeg het instituut het zwaar te verduren nadat het kabinet de stijging van de energierekening verkeerd had voorspeld. 

Het kabinet gebruikte eind 2018 verouderde cijfers van het PBL om de stijging van de energienota te voorspellen. Begin vorig jaar bleek dat die voorspelling er compleet naast zat. Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat moest diep door het stof toen bleek dat zijn ambtenaren zich op de verouderde PBL-cijfers hadden verlaten.

Eerdere PBL-voorspellingen over het gebruik van elektrische auto’s in Nederland zaten er ook naast. Het bereik van batterijen in stekkerauto’s dat werd verwacht in 2050 was in 2018 al bereikt. Het PBL gebruikte een geheim rekenmodel om te voorspellen wat de invloed is van de klimaatplannen op elektrisch vervoer, tot woede van Tweede Kamerleden.

Volgende keer beter

Volgens PBL-onderzoeker Nico Hoogervorst blijkt nu dat bij het berekenen van de kosten van het klimaatplan voor vergroening van huizen het ‘achteraf niet helemaal goed is gegaan’. ,,Hier leren we van, zodat we het de volgende keer beter doen’’, zegt hij.

Meerdere partijen klaagden vorig jaar dat de doorrekening van het klimaatplan niet in de haak was. Het PBL is de belangrijkste adviseur van het kabinet op gebied van milieu, natuur en ruimte. Het Economisch Instituut voor de Bouw merkte op dat het zeer moeilijk was om de PBL-berekeningen te controleren.

Feiten

Opvallend is dat de voorzitter van het Klimaatberaad - VVD-coryfee Ed Nijpels - opriep om de doorrekeningen van de planbureaus als feiten te gebruiken. ,,Vanuit dit huis moeten de juiste verhalen worden verteld over de kosten van het klimaatbeleid’’, zei Nijpels vorig jaar in de Tweede Kamer.

Corporatiekoepel Aedes laat weten tevreden te zijn met de erkenning van het PBL dat de doorrekening van het klimaatplan niet klopt. ,,Wij zijn blij met deze meer realistische aannames’’, laat een woordvoerder van Aedes weten.

De Gelderlander